گویش شناسی
عالیه نخعی پورتذرج
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آبان 1403
چکیده
پژوهش حاضر با اتخاذ رویکردی کمّی- رایانشی و با بهره‌گیری از روش‌های نوین گویش‌سنجی به تحلیل انبوهۀ زبان-گونۀ براهویی رایج در شهرستان رودبارجنوب واقع در استان کرمان می پردازد. در این راستا به مدد امکانات بسته نرم-افزاری گویش‌سنجی و نقشه‌نگاری، پراکنش جغرافیایی متغیرهای زبانشناختی موجود در این گونۀ زبانی را ارائه می‌دهد. جهت ...
بیشتر
پژوهش حاضر با اتخاذ رویکردی کمّی- رایانشی و با بهره‌گیری از روش‌های نوین گویش‌سنجی به تحلیل انبوهۀ زبان-گونۀ براهویی رایج در شهرستان رودبارجنوب واقع در استان کرمان می پردازد. در این راستا به مدد امکانات بسته نرم-افزاری گویش‌سنجی و نقشه‌نگاری، پراکنش جغرافیایی متغیرهای زبانشناختی موجود در این گونۀ زبانی را ارائه می‌دهد. جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ای حاوی 208 واژه و 10 جمله پایه بر اساس پرسشنامههای «طرح ملی اطلس زبانی ایران» و «فهرست واژگان پایه موریس سوادش بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل و پردازش داده ها نشان داد که این زبان گونه دارای وجوه اشتراک و افتراقی با گویش رودباری رایج در منطقه رودبارجنوب است. وجه اشتراک این زبان گونه با گویش رودباری کاربرد همخوانهای لبی /gʷ/ و /χʷ/، واج چند زنشی /r/و واکه‌های مرکب /Iə/ و /ʊə/ ، سختکامیشدگی و سایشیشدگیاست و وجه افتراق آن با گویش رودباری مواردی همچون کاربرد واژگان خاص براهویی، وندهای مصدرساز /-eng/، جمعساز æk/ و /k/ ، نمود استمراری æ/-/، نهی /pæ/ و /fæ/ ، نفی /pæ/، /piə/، /p/، /fæ/، /f/، /to/، /t/ و در نهایت کاربرد خاص زمان، وجه و نمود است.
روان شناسی زبان
سحر ملکیان؛ سید محمد رضا عادل؛ محمد داودی؛ سعید غنی‌آبادی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 آبان 1403
چکیده
هدف اصلی این مطالعه کیفی، بررسی روابط میان معلمان و زبان‌آموزان بر اساس نظریه مراقبت نادینگز (1998) و لوگ‌استروپ (1997) است. در این پژوهش، مفهوم مراقبت با جنبه‌های زبانشناختی چون تعامل زبانی و انتقال معنایی بررسی شده است، که از طریق آن‌ها رابطه‌ی مراقبتی میان معلم و دانش‌آموز ایجاد می‌شود. برای جمع‌آوری داده‌ها، با ده زبان‌آموز در ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه کیفی، بررسی روابط میان معلمان و زبان‌آموزان بر اساس نظریه مراقبت نادینگز (1998) و لوگ‌استروپ (1997) است. در این پژوهش، مفهوم مراقبت با جنبه‌های زبانشناختی چون تعامل زبانی و انتقال معنایی بررسی شده است، که از طریق آن‌ها رابطه‌ی مراقبتی میان معلم و دانش‌آموز ایجاد می‌شود. برای جمع‌آوری داده‌ها، با ده زبان‌آموز در این مدارس مصاحبه انجام شد. سپس داده‌ها با استفاده از مراحل کدگذاری نظریه داده‌بنیاد (کربین و استراس ، 1990) و نرم‌افزار مکس‌کیودا نسخه 24 تحلیل گردید. در این تحقیق، 22 کد فرعی و چهار کد اصلی شناسایی شد و مدل نظری جدیدی برای رابطه مراقبتی معلم-دانش‌آموز ارائه گردید. مقوله‌های اصلی این رابطه شامل ارتباط و تعامل، شیوه‌های آموزشی، درک و حمایت، و ویژگی‌های فردی معلمان بود. همچنین، مقوله‌های فرعی شامل احترام، رابطه متقابل، توجه فردی، گوش دادن با حوصله به دانش‌آموزان، گفت‌وگو با دانش‌آموزان، سواد رابطه‌ای، شجاعت معلم در آغاز ارتباط مراقبتی، صداقت، دلسوزی، تشویق، جذب کامل، جابجایی انگیزشی، حمایت احساسی، ارتباط بر پایه اعتماد، محیط حمایتی، استفاده از روش‌های آموزشی مناسب، در دسترس بودن معلم، تعامل دانش‌آموزان، انتظارات واقع‌گرایانه از دانش‌آموزان، پاسخ‌دهی، و ایجاد سرگرمی و طنز بودند. این تحقیق در نهایت نشان می‌دهد که چگونه ویژگی‌های روانشناسی زبان و زبانشناسی کاربردی می‌توانند نقش مهمی در درک و تقویت ارتباطات آموزشی داشته باشند. یافته‌های این مطالعه با توجه به دیدگاه روانشناسی به چندین پیامد آموزشی برای سیاست‌گذاران آموزشی، معلمان و زبان‌آموزان اشاره دارد تا مفهوم «مراقبت» را بهتر بشناسند و به‌کار گیرند و این امر به رشد حرفه‌ای معلمان و بهبود آموزشی دانش‌آموزان کمک خواهد کرد.
طیبه سرلک؛ فاطمه معافیان
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 آبان 1403
چکیده
آموزش حضوری در دوران کرونا تعطیل شد و آموزش آنلاین به یک جنبه مهم آموزش تبدیل شد. به منظور استفاده کامل از این جنبه مهم و آمادگی برای سایر موارد اضطراری، بررسی ابعاد آن به طور دقیق ضروری است. در این راستا، این مطالعه نظرات و پیشنهادات مدرسان را درباره آموزش آنلاین در طول شیوع کووید-19 مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه از روش کیفی استفاده ...
بیشتر
آموزش حضوری در دوران کرونا تعطیل شد و آموزش آنلاین به یک جنبه مهم آموزش تبدیل شد. به منظور استفاده کامل از این جنبه مهم و آمادگی برای سایر موارد اضطراری، بررسی ابعاد آن به طور دقیق ضروری است. در این راستا، این مطالعه نظرات و پیشنهادات مدرسان را درباره آموزش آنلاین در طول شیوع کووید-19 مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه از روش کیفی استفاده کرده و نتایج با استفاده از نرم افزار مکس کیودا (2020) تجزیه و تحلیل شده اند. تحلیل محتوا در سه مرحله انجام شده است. داده ها با کدگذاری کاهش یافته، با طبقه بندی ساختار یافته و با بحث تفسیر شده اند. نتایج نشان میی دهد یادگیری آنلاین باعث حفظ و تقویت کیفیت یادگیری و تدریس می شود. فراگیران مسئولیت -پذیرتر، مستقل تر و فعالتر می شوند. سواد رسانه ای و سواد دیجیتال بهبود می یابد. منابع، زمان و هزینه ها مدیریت می شوند. علیرغم مزایای آن، معایبی نیز دارد که موجب کاهش یادگیری می شود. دسترسی ناکافی به اینترنت و فقدان سواد رسانه ای برخی از این نقاط ضعف هستند که مدرسان و فراگیران را از استفاده کامل از آموزش آنلاین باز می دارند. نظارت و ارزیابی پیشرفت فراگیران نیز برای مدرسان دشوار است. در نتیجه استفاده نادرست از اینترنت ممکن است فراگیران و مدرسان دچار آسیب های جسمی، روحی و روانی شوند. بنظر می رسد علت اصلی مشکلات عدم آمادگی برای استفاده گسترده از این شکل از آموزش است و برنامه ریزی دقیق و حساب شده در سطح کلان می تواند مشکل را حل کند.
معنا شناسی
فاطمه هاشمی زاده ابرقویی؛ آرمان بختیاری
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 آبان 1403
چکیده
متن M150 از جمله دست نوشته های مجموعه متن های مانوی آکادمی علوم برلین است که به خط مانوی و به زبان فارسی نو آغازین نوشته شده است. این متن را مانویان فارسی زبان آسیای میانه، به نگارش در آورده اند و از جمله کهن ترین متن های فارسی دری است. این دست نوشته به گونه ی جدولی تنظیم شده که بیشتر قسمت های آن آسیب دیده و دارای واژه های عربی بسیاری است ...
بیشتر
متن M150 از جمله دست نوشته های مجموعه متن های مانوی آکادمی علوم برلین است که به خط مانوی و به زبان فارسی نو آغازین نوشته شده است. این متن را مانویان فارسی زبان آسیای میانه، به نگارش در آورده اند و از جمله کهن ترین متن های فارسی دری است. این دست نوشته به گونه ی جدولی تنظیم شده که بیشتر قسمت های آن آسیب دیده و دارای واژه های عربی بسیاری است که یک نمونه از گاهشماری سغدی- مانوی مربوط به نیمه ی نخست قرن چهارم هجری به شمار می رود. در این متن، نام روزها زردشتی، ولی نام سیارات و برج های دوازده گانه (صور فلکی) به صورت عربی آمده است. این مقاله، ابتدا به معرفی این گاهشماری قرن چهارم هجری می پردازد و سپس نویسه گردانی، آوانوشت و ترجمه شده و در پایان همراه با توضیحات و یادداشت‌ها به بررسی آن پرداخته شده است. متن M150 از جمله دست نوشته های مجموعه متن های مانوی آکادمی علوم برلین است که به خط مانوی و به زبان فارسی نو آغازین نوشته شده است. این متن را مانویان فارسی زبان آسیای میانه، به نگارش در آورده اند و از جمله کهن ترین متن های فارسی دری است. این دست نوشته به گونه ی جدولی تنظیم شده که بیشتر قسمت های آن آسیب دیده و دارای واژه های عربی بسیاری است که یک نمونه از گاهشماری سغدی- مانوی مربوط به نیمه ی نخست قرن چهارم هجری به شمار می رود. در این متن، نام روزها زردشتی، ولی نام سیارات و برج های دوازده گانه (صور فلکی) به صورت عربی آمده است. این مقاله، ابتدا به معرفی این گاهشماری قرن چهارم هجری می پردازد و سپس نویسه گردانی، آوانوشت و ترجمه شده و در پایان همراه با توضیحات و یادداشت‌ها به بررسی آن پرداخته شده است.
آوا شناسی
روشن باباعلیپور؛ سید محمد رضی نژاد؛ محمدرضا اروجی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 آذر 1403
چکیده
مقاله‌ی حاضر به بررسی اصول واج‌آرایی حاکم بر زبان ترکی آذربایجانی گویش اردبیلی در چارچوب نظریه‌ی بهینگی می‌پردازد.. هدف این است تا بر اساس محدودیت‌های واجی حاکم بر این زبان تعیین‌گردد که ساختار مجاز هجا در این زبان چگونه است؛ همچنین مشخص شود آیا توالی واکه‌ها در ترکی گونه‌ی اردبیلی مجاز است یا خیر؟ در تحقیق حاضر از دو روش میدانی ...
بیشتر
مقاله‌ی حاضر به بررسی اصول واج‌آرایی حاکم بر زبان ترکی آذربایجانی گویش اردبیلی در چارچوب نظریه‌ی بهینگی می‌پردازد.. هدف این است تا بر اساس محدودیت‌های واجی حاکم بر این زبان تعیین‌گردد که ساختار مجاز هجا در این زبان چگونه است؛ همچنین مشخص شود آیا توالی واکه‌ها در ترکی گونه‌ی اردبیلی مجاز است یا خیر؟ در تحقیق حاضر از دو روش میدانی و کتابخانه‌ای استفاده شده است. در مطالعات مربوط به پیشینه نظری و توصیفی به طور عمده از روش کتابخانه‌ای استفاده شده و گردآوری داده‌ها با مراجعه و مصاحبه با گویشوران اردبیلی بدون دخالت دادن متغیر جنسیت صورت گرفته است. گویشوران از افراد مسن انتخاب شدهاند، تا افرادی باشند که کمترتحت تاثیر زبان فارسی قرار گرفته‌اند و به زبان اصیل ا صحبت می‌کنند. اصول واج‌آرایی عبارتند از چهار اصل: اصل توالی رسایی، اصل مرز اجباری، قانون مجاورت هجا و اصل آغازه‌ی بیشینه. این اصول در زبان ترکی گونه‌ی اردبیلی در چارچوب نظریه‌ی بهینگی مورد بررسی قرار گرفته است. با بررسی داده‌های زبان ترکی گونه‌ی اردبیلی مشخص شده است که هر چهار اصل در این زبان فعال بوده و از اصول حاکم بر این زبان هستند، بدین صورت که اصل توالی رسایی از اهمیت و اولویت بسیار بالایی در این زبان برخوردار است. همچنین، اصل مرز اجباری نیز در گونه‌ی ترکی اردبیلی حاکم است و اگر به هنگام وندافزایی، التقای واکه‌ها رخ دهد، با اعمال فرآیند درج همخوان بین دو واکه، از نقض اصل مرز اجباری پیشگیری می‌شود. علاوه بر این، قانون مجاورت هجا در گونه‌ی ترکی اردبیلی حاکم است و پایانه‌ی هجای قبلی از آغازه‌ی هجای بعدی رسا‌تر است. با توجه به الگوی هجایی گونه‌ی ترکی اردبیلی که وجود آغازه ضروری است، به هنگام وندافزایی و هجابندی مجدد این اصل رعایت می‌شود و حتما یک همخوان در جایگاه آغازه قرار می‌گیرد.
ساخت‌واژه
مهدی محمدی نیا؛ سیما نبی پور؛ احمد مجوزی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 آذر 1403
چکیده
حوزه واژه‌گزینی یا برابریابی یکی از حوزه‌هایی است که متخصصان فرهنگستان زبان و ادب فارسی را بر آن داشته تا به‌منظور رعایت اصول موضوعه حفظ زبان‌فارسی و در جهت بقای زبان‌فارسی به‌عنوان زبان علم، به واژه‌گزینی سازمان‌یافته و روشمند مبادرت ورزند. در پژوهش حاضر به مطالعه موردی واژگان معادلیابیشده در درسنامه زیست‌شناسی پرداخته ...
بیشتر
حوزه واژه‌گزینی یا برابریابی یکی از حوزه‌هایی است که متخصصان فرهنگستان زبان و ادب فارسی را بر آن داشته تا به‌منظور رعایت اصول موضوعه حفظ زبان‌فارسی و در جهت بقای زبان‌فارسی به‌عنوان زبان علم، به واژه‌گزینی سازمان‌یافته و روشمند مبادرت ورزند. در پژوهش حاضر به مطالعه موردی واژگان معادلیابیشده در درسنامه زیست‌شناسی پرداخته شده و در صدد است که سنجش میزان مقبولیت واژگان تخصصی معادلیابی شده به زبان‌فارسی در درس زیست‌شناسی دوره متوسطه اول و دوم، بر اساس مصوب فرهنگستان زبان و ادب‌فارسی و بر پایه معیارهای واژه‌سازی و واژه‌گزینی مورد نقد و بررسی قرار گیرد. روش تحقیق به صورت کیفی و کمی می‌باشد. در روش کیفی، پرسش‌نامه‌ای از نوع نگرش‌سنجی بسته به صورت جداگانه به 50 دانش‌آموز داده شده است و در روش کمی، داده‌ها با تحلیل آماری بیان شدهاند تا تاثیر واژگان معادلیابی شده بر روند یادگیری و یاددهی مطالب سنجیده شود. نتایج تحقیق با توجه به ساخت واژگان معادل-یابی‌شده از نظر بهره‌وران تفاوت معناداری را نشان می‌دهد. یعنی دانش‌آموزان با همان اصطلاحات و واژگان تخصصی لاتین بهتر می‌توانند معنی واژگان را مفهوم‌سازی کنند و دبیران هم تسلط بیشتری در آموزش یاددهی واژگان و اصطلاحات تخصصی دارند. به همین دلیل واژگان به سه دسته(آشنا، نسبتاآشنا و ناآشنا) تقسیم شدهاند و نظر دانش‌آموزان در مورد کل واژگان معادلیابیشده بررسی و تحلیل گردید که نتیجه منفی بود. نظر دانش‌آموزان به این اشاره دارد که معادل‌های ارائه شده برای واژگان ناآشنا مناسب نیستند. اما معادل‌های ارائه‌شده برای واژگان آشنا و نسبتاًآشنا از نظر ایشان مناسب‌تر هستند.
واج شناسی
مهدی فتاحی؛ طاهره جعفری
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 آذر 1403
چکیده
حرکت تکواژ پدیده‌ای بسیار کمیاب است که در کردی کلهری بر پی‌بست ضمیری سوم‌شخص مفرد اعمال می‌شود، و انگیزة آن رفع التقای واکه‌هاست. فتاحی و کرد زعفرانلو کامبوزیا (۱۳۹۲) به بررسی یک نمونه از این روش از رفع التقای واکه‌ها در کردی کلهری پرداخته‌اند. در این پژوهش، افزون‌بر معرفی نمونه‌ای متفاوت از نمونة پژوهش مذکور، یافته‌های جدیدی ...
بیشتر
حرکت تکواژ پدیده‌ای بسیار کمیاب است که در کردی کلهری بر پی‌بست ضمیری سوم‌شخص مفرد اعمال می‌شود، و انگیزة آن رفع التقای واکه‌هاست. فتاحی و کرد زعفرانلو کامبوزیا (۱۳۹۲) به بررسی یک نمونه از این روش از رفع التقای واکه‌ها در کردی کلهری پرداخته‌اند. در این پژوهش، افزون‌بر معرفی نمونه‌ای متفاوت از نمونة پژوهش مذکور، یافته‌های جدیدی به‌دست آمده و با یافته‌ها و نتایج پژوهشی پیشین در این زمینه مقایسه گردید. همچنین، در این مطالعه تحلیل‌های مربوط به حرکت تکواژ در چارچوب نظریة بهینگی موازی انجام شده است، تا از طریق کشف محدودیت‌های مرتبط و رتبه‌بندی آن‌ها مشخص گردد که چرا باوجود روش‌های رایج‌تری همچون حذف و درج و غلت‌سازی، این مورد از التقای واکه‌ها در کردی کلهری صرفاً با حرکت تکواژ رفع می‌شود. پژوهش به‌صورت واج‌نگاری و بررسی داده‌هایی انجام شد که از طریق ۲۰ ساعت مصاحبه با ۱۵ گویشور کردی کلهری گردآوری شده بود. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که حرکت تکواژ علاوه‌بر بافت افعال پسوندی در مجاورت با پی‌بست تأکیدی نیز حرکت می‌کند و این حرکت نه فقط در مواجهه با التقای سه واکه، بلکه در التقای دو واکه نیز رخ می‌دهد. تحلیل‌های بهینگی نیز وجود محدودیت‌های فعالی را در این گویش آشکار کرد که رفع التقای واکه‌ها در این مورد خاص را با روش‌های رایج‌تر مجاز ندانسته و به همین سبب، راهکار حرکت تکواژ اعمال می‌گردد.
زبانشناسی و گویش‌های خراسان
نوید فیروزی؛ محمّد صاحبی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 آذر 1403
چکیده
در این پژوهش، پس از معرّفی و بررسی واکه‌های دوگانۀ گویشِ خوافی و ذکر نمونه‌هایی از کلماتِ دارایِ این نوع واکه‌ها، نتایج آزمایشی که برای اندازه‌گیری مشخّصه‌های آکوستیکی این واکه‌ها انجام پذیرفته، ذکر، بررسی و تحلیل شده‌است. مقالۀ حاضر بخشی از تحقیق مفصلی است که با هدف آوانگاری دقیق و علمی واحدهای واژگانی این گویش صورت گرفته ...
بیشتر
در این پژوهش، پس از معرّفی و بررسی واکه‌های دوگانۀ گویشِ خوافی و ذکر نمونه‌هایی از کلماتِ دارایِ این نوع واکه‌ها، نتایج آزمایشی که برای اندازه‌گیری مشخّصه‌های آکوستیکی این واکه‌ها انجام پذیرفته، ذکر، بررسی و تحلیل شده‌است. مقالۀ حاضر بخشی از تحقیق مفصلی است که با هدف آوانگاری دقیق و علمی واحدهای واژگانی این گویش صورت گرفته و نتایج آن برای تألیف فرهنگ گویشِ خوافی و نیز گردآوری ادبیاتِ عامیانۀ آن ضروری است. در این مقاله، مشخّصه‌های آکوستیکی واکه‌های مذکور در واژههای تکهجایی بررسی گردیدهاست. این پژوهش مطابقِ روش سوکَده (2008) صورت گرفتهاست؛ براساس این شیوه، نخست میانگینِ بسامدِ سازههایِ اول و دومِ آغازه و پایانۀ واکههایِ دوگانۀ خوافی محاسبه و بررسی شده و سپس فضای واکه‌های مرکب این گویش ترسیم گردیدهاست. در ادامۀ مقاله، نرخِ تغییراتِ بسامدِ سازههایِ اول و دومِ واکههایِ دوگانۀ خوافی محاسبه و تحلیل شده‌است. مقاله با اندازه‌گیری دیرش این واکه‌ها به پایان میرسد. نتیجۀ کلّیِ این پژوهش نشان می‌دهد که حرکتِ سازۀ اوّلِ واکههایِ دوگانۀ خوافی از واکهای باز به سمت واکهای بسته است و حرکتِ سازۀ دوم آن‌ها، غیر از [ou]، در جهت پیشینشدگی است.
