دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 2 (1389)
دوره 1 (1388)
تعداد دوره‌ها 15
تعداد شماره‌ها 30
تعداد مقالات 244
تعداد نویسندگان 391
تعداد مشاهده مقاله 98,173
تعداد دریافت فایل اصل مقاله 52,750
نسبت مشاهده بر مقاله 402.35
نسبت دریافت فایل بر مقاله 216.19
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده 774
تعداد مقالات رد شده 279
درصد عدم پذیرش 36
تعداد مقالات پذیرفته شده 245
درصد پذیرش 32
زمان پذیرش (روز) 138
تعداد پایگاه های نمایه شده 7
تعداد داوران 217

 

مجلۀ زبانشناسی و گویش‌های خراسان دوفصلنامه‌ای علمی مربوط به رشتۀ زبان‌شناسی است. این مجله انتشار مقالات اصیل و باکیفیت در تمام شاخه‌های اصلی زبان‌شناسی و همچنین شاخه‌های بین رشته‌ای ان را مد نظر دارد؛ اما با توجه به این که در خراسان منتشر می‌شود به مقالات در پیوند با گویش‌های خراسان، توجه خاص دارد و چنین مقالاتی را در اولویت چاپ قرار می‌دهد. این مجله تلاش دارد با انتشار مقالاتی که می‌توانند درک ما را از زبان‌شناسی بطور اعم و زبان‌شناسی ایرانی بطور اخص بالا ببرند، سهمی در پیشبرد علم زبان‌شناسی در ایران داشته باشد.

این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است و از آیین‌نامۀ اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌کند.

 خط مشی دسترسی آزاد: نشریۀ «زبانشناسی و گویش‌های خراسان» تحت امتیاز دانشگاه فردوسی مشهد؛ کاملا الزامات انتشار دسترسی آزاد را طبق «Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)» رعایت می‌کند.  بر طبق این مجوز کاربران اجازه دارند اقدامات خواندن، دانلود، کپی، اشتراک‌گذاری، چاپ، جستجو و برقراری لینک با متن کامل مقالات را انجام دهند. لازم به ذکر است متن کامل مقالات منتشرشده به صورت رایگان و بدون نیاز به ثبت‌نام در نشریه در اختیار خوانندگان قرار دارد.

این مجله در بررسی مقالات از سامانۀ مشابهت‌یابی همیاب (قدرت گرفته از سیناوب) استفاده می‌کند. 

 

 

 

ساخت‌واژه
بررسی زایایی پسوندهای اشتقاقی اسم ساز در زبان فارسی

سعید اکبری؛ نازنین امیر ارجمندی؛ مرجان طاهری اسکویی؛ مهناز کربلایی صادق

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 1-22

چکیده
  پژوهش حاضر به بررسی زایایی پسوندهای اشتقاقی اسم ساز در زبان فارسی با تکیه بر چارچوب نظری زایایی پلاگ(2003) می‌پردازد. بدین منظور نگارندگان از پیکره‌ای برگرفته از پایگاه دادگان زبان فارسی، 3907اسم مشتق استخراج نمودند. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و روش گردآوری داده‌ها بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای است.نگارندگان پس از بررسی ...  بیشتر

تحلیل گفتمان
حرکت های ارتباطی‌بلاغی در بخش مقدمۀ‌ مقالات علمی‌پژوهشی: تحلیلی ژانربنیاد بر اساس انگارۀ سویلز (2004) (مطالعۀ موردی 8 مجله از ژانر علوم قرآن و حدیث)

حسین بازوبندی؛ علی حاجی خانی

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 23-52

چکیده
  در حوزه تحلیل گفتمان، تجزیه و تحلیل ژانر مقالات پژوهشی در چند دهه اخیر توجه ویژه‌ای را به خود معطوف ساخته است. در این میان، بررسی‌ بخش مقدمه یک مقاله پژوهشی که به عنوان نقشه راه و پیش‌نمایشی برای درک بخش-های بعدی مقاله و همچنین معیاری بسیار مهم برای ارزیابی کل آن مقاله محسوب می‌شود بیشترین مطالعات ژانربنیاد را در بیشتر حوزه‌های ...  بیشتر

زبانشناسی و گویش‌های خراسان
گسترۀ جغرافیایی زبان تاتی و ارتباط آن با زبان پهلوی اشکانی (پارتی)

جهاندوست سبزعلیپور

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 53-94

چکیده
  شاخۀ شمال‌غربی، یکی از شاخه‌های مهم زبان‌های ایرانی است که زیرمجموعۀ فراوانی دارد و در مناطق وسیعی از ایران و خارج از آن گویشور دارد. از زیرشاخه‌های آن می‌توان به تاتی، تالشی، سمنانی و غیره اشاره کرد. دهه‌های أخیر در مورد زبان‌ها و گویش‌های ایرانی پژوهش‌های زیادی انجام شده و هر روز در حال تکمیل شدن هستند. هنینگ، یارشاطر، لُکوک، ...  بیشتر

زبان‌شناسی عمومی
فرآیندهای انعطاف‌پذیری در اصطلاحات زبان فارسی: بررسی موردی اصطلاحات شامل «دست»

ساسان ملکی؛ محمد راسخ مهند

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 95-124

چکیده
  چکیده:انعطاف‌پذیری در اصطلاحات، به مفهوم کاربرد صورت‌های مختلف واژگانی، واژی-نحوی و نحوی این‌ ساخت‌ها در بافت‌های مختلف است؛ به‌طوری که مفهوم کلّی آنها تغییر نکند. هدف از این پژوهش توصیفی-تحلیلی، بررسی فرآیندهای مربوط به انعطاف‌پذیری اصطلاحات دارای نام‌اندام «دست» در سطوح واژگانی، واژی-نحوی و نحوی است. بدین منظور، 427 مثال‌ ...  بیشتر

تحلیل گفتمان انتقادی
بررسی تصریح و پنهان سازی ایدئولوژی در روایت های رئالیسم سوسیالیستی

زهره نیک سیر؛ مریم درپر

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 125-160

چکیده
  در متون مختلف، متغیّرهای واژگانی و بلاغی نقش برجسته‌ای در جهت‌دارکردن محتوا، و انتقال صریح یا پوشیده‌‌ی ایدئولوژی دارند. در پژوهش حاضر، به منظور ارزیابی میزان صراحت یا پوشیده‌گویی نویسندگان، کارکرد چهار متغیّر سبکی و گفتمان‌مدار «دشنام و دشواژگان»، »واژگان متعلق به گفتمان‌های خاص»، «نمادپردازی و تداعی معانی» ...  بیشتر

تحلیل گفتمان انتقادی
تضاد و تناقض در احوال عاشق و معشوق (بر اساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف)

زهرا امینی شلمزاری؛ محمدرضا نصر اصفهانی؛ سیده مریم روضاتیان

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 161-196

چکیده
  یکی از موارد کاربرد تضاد و متناقض‌نما در آثار ادبی وصف حال عاشق و معشوق است؛ زیرا قدرت عشق فراتر از آن است که در منطق گفتار عادی زبان جریان یابد. به همین سبب گاه برای شرح مفاهیم عشق بیان شاعر و نویسنده از گفتار عادی فراتر می‌رود که در آشکارسازی احوال عاشق و معشوق مؤثر است. در این پژوهش کوشش شده است تا با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی ...  بیشتر

تحلیل گفتمان
بررسی تطبیقی تصویر زن در شعرهای احمد شاملو و هوشنگ ابتهاج (با تاکید انگاره‌های اجتماعی)

حسین لعل عارفی؛ سید علی اکبر شریعتی فر؛ علی عشقی سردهی

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 197-222

چکیده
  ادبیات به‌ویژه شعر معاصر، انعکاسِ تصاویر و انگاره‌های اجتماعی عصر خویش است. این تصاویر اگرچه مختصر یا پراکنده است؛ اما با تامل و دقت و با قرار گرفتن در کنار هم، جلوه‌های مختلف مسائل اجتماعی را بیان و تحلیلی عمیق از اجتماع و آثار ادبی به خواننده منتقل می‌کند. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با جمع‌آوری مستندات شعری می‌کوشد ضمن بررسی ...  بیشتر

آوا شناسی
اصل توالی رسایی و همنوایی در زبان فارسی در چارچوب نظریه بهینگی

مسعود مُشیّدی؛ بتول علی نژاد

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 223-250

چکیده
  چکیدهاین پژوهش در چارچوب نظریه بهینگی پرینس و اسمولنسکی(2004) و با استناد به شواهدی از «اصل توالی رسایی» در زبان فارسی به بررسی موضوع همنوایی در این زبان می‌پردازد. اصل توالی رسایی یک الگوی همگانی در ترتیب قرارگرفتن اجزاء درون هجاست که به موجب آن درجه رسایی در توالیِ اجزاء تشکیل دهنده آغازه، سیر صعودی و در توالیِ اجزاء تشکیل دهنده ...  بیشتر

بررسی تفاوت های گویش کرمانجی بیگلر با گویش های کرمانجی مجاور

جواد قنبری بگلر؛ محمود الیاسی؛ علی ایزانلو

دوره 5، شماره 8 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 1-19

چکیده
  کرمانجی مهمترین گونه زبان کردی است که علاوه بر کشورهای ترکیه، عراق، سوریه، و برخی از مناطق کردنشین غرب ایران، در استان خراسان شمالی و نیز در شمال غربی استان خراسان رضوی بدان تکلم می شود. اهالی روستای بیگلر در جنوب شهرستان قوچان همچون بسیاری از روستاهای دیگر این منطقه به یکی از گویش های این زبان سخن می‌گویند. از آنجایی که گویش کرمانجی ...  بیشتر

نگاهی به ریشه چند واژه گیلکی

نرجس بانو صبوری

دوره 9، شماره 16 ، آبان 1396، ، صفحه 45-59

چکیده
  ریشه شناسی را به اختصار بررسی خاستگاه یا تاریخ واژه دانسته اند. از این رو برای دست یابی به ریشه حقیقی واژه باید در زمان به عقب بازگشت تا به وضعیتی رسید که اطلاعات مربوط به واژه به صورت شفاف و روشن در اختیار قرار گیرد و بتوان با اطمینان فرایند شکل گیری واژه را بازسازی کرد. گویش گیلکی یکی از گویش های ایرانی نو است که در شمار گویش های شمال ...  بیشتر

بررسی رابطۀ قدرت : تحلیلی انتقادی از گفتمان نمایشی مرگ فروشنده

محبوبه رستمی؛ محمود رضا قربان صباغ؛ رجبعلی عسکرزاده طرقبه

دوره 10، شماره 18 ، مرداد 1397، ، صفحه 55-78

چکیده
  مرگ فروشنده اثر آرتور میلر نمایشنامه­ ای است با محوریت ماتریالسمِ دوران بعد از جنگ در آمریکا و همچنین سرخوردگی ویران­گر رویای آمریکایی. مقالۀ حاضر به­ طور کلی بر بازنمایی مفاهیم ایدئولوژیک در یکی از مکالمه ­هایی که بسیار مورد توجه قرار گرفته است، متمرکز است. این مکالمه بین شخصیت­های ویلی و هوارد صورت می­گیرد. درگیری­های ...  بیشتر

صرف کاربردشناختی پسوندهای نسبت در زبان فارسی

آرزو نجفیان؛ بلقیس روشن؛ زهرا قیراطی

دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، ، صفحه 21-38

چکیده
  پسوندهای نسبت‌ساز در زبان فارسی «ی، ین، ینه، گان، گانه، انه، ئیه/یه» هستند. شواهد زبانی نشان می‌دهد که بااتصال این پسوندها به واژه، غیر از مفاهیم هسته‌ای «منسوب به» و «مربوط به» در بعضی از کلمات مفاهیم حاشیه‌ای از قبیل دارندگی، شباهت، امکان، الزام، منشأ، جهت، غایت، مرتبه، شیوه، محدوده، کمیت، واسطه و ... نیز برداشت می‌شود که درواقع ...  بیشتر

واج شناسی
مقایسه و بررسی ریشه شناختی واژه های زبان هورامی با ریشۀ اوستایی، فارسی باستان و میانه از منظر واج شناسی تاریخی- تطبیقی (مطالعۀ موردی: گویش عبدالملکی)

رضا قنبری عبدالملکی؛ آیلین فیروزیان پور اصفهانی؛ آیدا فیروزیان پوراصفهانی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 307-330

چکیده
  زبان‌های هورامی و فارسی که هر دو از خانوادۀ زبان‌های ایرانی غربی‌اند؛ متأثر از زبان اوستایی نیز بوده و تا دورۀ میانه در بسیاری از شکل‌های تلفظ، همسان بوده‌اند. از این رو، زبان هورامی به دلیل نزدیک بودن به ریشه‌های کهن زبان فارسی، منبع خوبی برای احیای صورت‌های مهجور در این زبان است. از آن‌جاکه هورامی در تأثیرپذیری از فارسی جدید ...  بیشتر

نحو
متمم مفعول در زبان فارسی

مریم خمسه عشری؛ رضوان متولیان؛ والی رضایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1402

چکیده
  متمم مفعول به عنوان یکی از مقولات مهم و چالش‌برانگیز دستوری از گذشته تاکنون مورد توجه زبان‌شناسان و دستورنویسان واقع شده است. پژوهش حاضر ساخت دارای مقولۀ متمم مفعول را بر اساس سه فرضیۀ اساسی تحت عنوان نظریۀ خرده‌جمله، نظریۀ محمول‌سازی و نظریۀ محمول مرکب مورد بررسی قرار می‌دهد. اغلب زبان‌شناسان و دستور‌نویسانی که تاکنون ساخت ...  بیشتر

تحلیل گفتمان
نقد و بررسی محتوای رمان‌های چهارگانه البشیر بن سلامه (عایشه، عادل، علی، ناصر)؛ براساس رویکرد تحلیل گفتمان

شهین نصیری؛ مصطفی یگانی؛ اردشیر صدرالدینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 خرداد 1402

چکیده
  نگاه ساختاری به آثار ادبی به سبب بررسی عناصر درون متنی و کشف الگوی پیوند آنها، زمینه های دریافت شایسته تر از ماهیت ادبیات را فراهم می آورد، و با ارایه شگردهای خلق آثار برتر ادبی می تواند به گسترش الگو های پردازش اثر ادبی کمک کند. بدین ترتیب، برای بررسی ساختاری و محتوای متن رمان چهارگانه االبشیر بن سلامه، ناچار باید ابتدا طرح کلی آن ...  بیشتر

تحلیل گفتمان انتقادی
نقدکهن الگویی شخصیّت مردان از مجموعه یکی بود یکی نبود از محمّدعلی جمال‌زاده با تکیه بر نظریه های جین شینودا بولن

غلامحسین خلیل پور؛ شاهپور شهولی کوه شوری؛ سید علی سهراب نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 مرداد 1402

چکیده
  تاکنون نظریّه‌های متنوّعی در شاخه‌های گوناگون علمی دربارة مقولة شخصیّت مطرح شده که آراء جین شینودا بولن از آن جمله است. او با رویکردی کهن‌الگویی و نظرداشت اسطوره‌های یونانی به بازنمایی ابعاد جدیدی از هر شخصیّت بر مبنای صفاتی که دارند، پرداخته است. نظرات بولن در ارائة خوانشی نوین از متون داستانی و شخصیّت‌های حاضر در آن، تأثیری ...  بیشتر

تحلیل گفتمان
تحلیل گفتمان ون‌دایکی هویت زنان در چهار رمان منتخب فارسی (سووشون، چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، سال بلوا، شوهر آهو خانم)

سجاد باقری؛ علی علیزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 مرداد 1402

چکیده
  هویت زنان و مسائل پیرامون آن‌ها از موضوعات مهم این روزهای جامعه جهانی است؛ اما این بخش از جامعه به علت برخی سنت‌ها و عادات حاکم بر جوامع و نگاه خاص به آن‌ها، همیشه جنس دوم تلقی شده-اند. این شیوۀ نگرش به هویت زن در ادبیات داستانی نیز نمود پیداکرده است. تحلیل گفتمان بر این اصل تأکید دارد که نحوه خلق هر گفتمان ریشه در دیدگاه خالق آن گفتمان ...  بیشتر

تحلیل گفتمان
بررسی تطبیقی رمانتیسم زبانی در اشعار ابتهاج و انسی الحاج با رویکردی شناختی

سلیم قادری تپه رشت؛ ناصر حسینی؛ ادشیر صدر الدینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 مرداد 1402

چکیده
  زبان‌شناسی ‌شناختی، به‌عنوان یکی از شاخه‌های اصلی علوم شناختی، رویکردی است که به زبان، به‌مثابه ابزاری برای کشف ساختار نظام شناختی انسان می‌نگرد. معنی‌شناسی شناختی، به‌عنوان یکی از حوزه‌های اساسی زبان‌‌شناسی شناختی، دارای نظریه‌های مختلفی مانند طرح‌واره‌های تصویری، آمیختگی مفهومی، فضاهای ذهنی، مجاز و استعاره است. گرایش ...  بیشتر

کاربرد شناسی
نحوه بازنمایی ارزش‌های فرهنگی در پویانمایی ایرانی جهت تأثیرگذاری بر رفتارشناختی کودک

سهیلا عسگری؛ فائزه فرازنده پور؛ جمشید غلاملو

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 مرداد 1402

چکیده
  امروزه برنامه‌های تلویزیونی جزء جدایی‌ناپذیری از زندگی است و انیمیشن جایگاه ویژه‌ای در این برنامه‌ها دارد، به‌گونه‌ای که مخاطب را به طور ناخودآگاه در معرض و تحت تأثیر ارتباطات اقناعی قرار می‌دهند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی فنون اقناع در ساخت مفاهیم ارزشی زبانی در پویانمایی شکرستان است که در آن از ابزارهای زبان شناختی نظیر تمثیل ...  بیشتر

زبان‌شناسی عمومی
تحلیل فرمالیستی اشعار دهخدا با تاکید بر مولفه وجه غالب

اصغر خلیلی؛ آرش مشفقی؛ عزیز حجاجی کهجوق

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 مرداد 1402

چکیده
  تحلیل آثار ادبی بر اساس چارچوب‌های زبان‌شناختی یکی از راه‌های مطالعه نظام‌مند این آثار است. در این پژوهش، سعی بر آن است که اشعار دهخدا را بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ که شامل هشت نوع هنجارگریزی (آوایی، زمانی، سبکی، گویشی، معنایی، نحوی، نوشتاری و واژگانی) می‌باشد، مورد بررسی قرار دهیم. شیوه‌های مختلف هنجارگریزی و ساختارشکنی شعر ...  بیشتر

نشانه‌شناسی فرهنگی رمان رهش با تکیه بر رمزگان‌های بارت

حسین رضائی لاکسار؛ یوسف آرام؛ مازیار مهیمنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1402

چکیده
  رهش آخرین رمان رضا امیرخانی است. او در این رمان به موضوع توسعة نامتوازن تهران پرداخته است. این رمان مانند سایر آثار امیرخانی به چاپ‌های متعدد رسید و جایزة ادبی جلال آل احمد را نیز نصیب خود کرد؛ نکته‌ای که ضرورت نقد و بررسی آن را نشان می‌دهد. از این رو، هدف مقالة حاضر این است که با استفاده از نظریة رمزگان بارت به تحلیل نشانه‌شناختی ...  بیشتر

تحلیل گفتمان
نمود کهن‌الگویِ پیرِ دانا و رؤیا در منظومه‌هایِ حماسیِ بهمن‌نامه و فرامرزنامه

محسن آذرپیرا؛ حمیدرضا اردستانی رستمی؛ نصرا.. امامی؛ مسعود خردمندپور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 شهریور 1402

چکیده
  «کهن‌الگو» یکی از اصطلاحات بنیادین در روان‌شناسی کارل گوستاو یونگ است که در ناخودآگاه فردی و جمعی نوع بشر حضور دارد. هنر و ادبیّات، یکی از نمودگاه‌های اصلی ناخودآگاه بشری است. در شعر کهن فارسی، به‌ویژه منظومۀ حماسیِ بهمن‌نامه و فرامرزنامه، کهن‌الگوها ازجمله کهن‌الگوی «پیرِ دانا» برای تحقّقِ منظور یا غرضی خاص در حماسه ...  بیشتر

آوا شناسی
کاهش واکۀ /a/ به /e/ پس از وندافزایی در گویش فارسی مزینانی و تحلیل آن از دیدگاه های متفاوت

شراره سادات سرسرابی؛ ابوالفضل مزینانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 شهریور 1402

چکیده
  کاهش واکه‌ای به طرز قابل توجهی در مطالعات پیشین بویژه از سوی کراسوایت (2000)، هریس (2005) و انگارۀ [AIU] اندرسون (1996) بررسی و دسته‌بندی شده‌است. پژوهش حاضر نیز با هدف گزارش کاهش واکۀ /a/به/e/ پس از وندافزایی و ترکیب صورت گرفت که در گویش فارسی مزینانی(سبزوار-خراسان‌رضوی) مشاهده می‌گردد. این کاهش در چارچوب نظریۀ بهینگی توصیف‌ وبا رویکردهاو دسته‌بندی‌های ...  بیشتر

زبان‌شناسی عمومی
بررسی شخصیت‌های داستان «سووشون» براساس نظریه سبک‌شناسی روایت سیمپسون و دستور نقش‌گرای هلیدی

محمد رضا پهلوان نژاد؛ ریحانه احمدی؛ سجاد باقری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1402

چکیده
  یکی از روش‌های بررسی تحول گفتمان در آثار ادبیات داستانی، تحلیل کاربرد زبان بر پایه نظریه دستور نقش‌گرای هلیدی در چارچوب انتخاب‌گری در زبان و همچنین مؤلفه‌های سبک‌شناسی روایت بر اساس نظریه سیمپسون است. این تحقیق بر روی داستان سووشون اثر سیمین دانشور انجام‌شده و این دیدگاه‌‌ها در داستان مورد بررسی قرارگرفته‌اند. روش تحلیل بر ...  بیشتر

ابر واژگان

نشریات مرتبط