مقایسه جایگاه قدرت در لیلی و مجنون نظامی و جامی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا امینی شلمزاری ¹
• سیده مریم روضاتیان ²

¹ دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان. ایران

² استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان. ایران

10.22067/jlkd.2025.92834.1317

چکیده

روابط اجتماعی افراد سبب ایجاد قدرت نابرابر در جامعه می‌گردد. قدرت علاوه بر نابرابری ناپایدار است و افراد پیوسته در حال تلاش برای حفظ روابط قدرت خویش هستند. زبان یکی از مؤلفه‌های اصلی است که روابط نابرابر قدرت را آشکار می‌کند و در تحلیل گفتمان انتقادی که از نظریه‌های کارآمد برای تحلیل قدرت است، نقش برجسته دارد. نورمن فرکلاف از نظریه‌پردازان برجسته تحلیل گفتمان انتقادی به نقش نابرابر قدرت در روابط اجتماعی تأکید می‌کند. در این پژوهش منظومه لیلی و مجنون نظامی و جامی با استفاده از الگوی سه بعدی فرکلاف و تأکید بر مؤلفه قدرت تحلیل شده است. دستاوردهای این پژوهش نشان می‌دهد، شرایط اجتماعی متفاوت سبب تغییر نقش قدرت در منظومه نظامی و جامی است. تأثیر تصوف و عرفان رایج در محیط اجتماعی جامی سبب نتیجه‌گیری و پایان متفاوت می‌شود. مجنون به عشق الهی متصل می‌گردد و عشق مجازی را رها می‌کند. نظامی که برای نقش زن در اجتماع ارزشی متفاوت قائل است، عشق را به نام لیلی و پس از آن مجنون ختم می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• لیلی و مجنون
• نظامی
• جامی
• تحلیل گفتمان انتقادی
• فرکلاف

موضوعات

• تحلیل گفتمان انتقادی

عنوان مقاله [English]

Comparing the Position of Power in Nezami and Jami's Lily and Majnun with Fairclough's Critical Discourse Analysis Approach

نویسندگان [English]

• zahra Amini Shalamzarri ¹
• Sayedeh Maryam Rozatian ²

¹ PhD student in Persian Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

² Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

The social relationships of individuals create unequal power in society. Power is unstable and unequal, and individuals are constantly trying to maintain their power relations. Language is one of the main components that reveals unequal power relations. Language plays a prominent role in critical discourse analysis, which is an effective theory for analyzing power. Norman Fairclough, a prominent theorist of critical discourse analysis, emphasizes the unequal role of power in social relations. In this study, the poem "Leili and Majnun" by Nezami and Jami has been analyzed using Fairclough's three-dimensional model and emphasizing the power component. The influence of Sufism and mysticism prevalent in Jami's social environment leads to a different conclusion and ending. Majnun connects to divine love and abandons virtual love. Nezamii that values women's role in society differently ends love with the name Leila and then Majnun.Nezamii that values women's role in society differently ends love with the name Leila and then Majnun.

کلیدواژه‌ها [English]

• Lily and Majnun
• Nezami
• Jami
• Critical Discourse Analysis
• Fairclough