زبان‌شناسی عمومی
بررسی شخصیت‌های داستان سووشون براساس نظریه سبک‌شناسی روایت سیمپسون و دستور نقش‌گرای هلیدی

محمد رضا پهلوان نژاد؛ ریحانه احمدی؛ سجاد باقری

دوره 15، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 1-28

چکیده
  یکی از روش‌های بررسی تحول گفتمان در آثار ادبیات داستانی، تحلیل کاربرد زبان بر پایه نظریه دستور نقش‌گرای هلیدی در چارچوب انتخاب‌گری در زبان و همچنین مؤلفه‌های سبک‌شناسی روایت بر اساس نظریه سیمپسون است. این تحقیق بر روی داستان سووشون اثر سیمین دانشور انجام‌شده و این دیدگاه‌‌ها در داستان مورد بررسی قرارگرفته‌اند. روش تحلیل بر ...  بیشتر

تحلیل گفتمان انتقادی
تحلیل گفتمان انتقادی فیلم سوته‌دلان از منظر رویکرد ون لیوون

محمد رضا پهلوان نژاد

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 193-215

چکیده
  تحلیل گفتمان انتقادی بعنوان یکی از رویکردهای تحلیل گفتمان تلاش می‌کند با طبیعی‌زدایی از متن و بررسی ساختارها و مولفه‌های گفتمان‌مدار متون، روابط قدرت و ایدئولوژی نهفته در آنها را آشکار کند. در این مقاله به اختصار رویکردهای غالب تحلیل گفتمان وابزارهای تحلیل متن بر اساس الگوی ون لیوون (1996) معرفی شدند؛ سپس به کمک مولفه‌های گفتمان‌مدار ...  بیشتر

بررسی علل رمزگردانی و انواع آن در بین دبیران مرد و زن دوزبانه ترکی آذری- فارسی زبان در شهر ارومیه

مژگان حبیبی؛ محمود الیاسی؛ محمد رضا پهلوان نژاد

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 39-59

چکیده
  یکی از مسائل قابل­توجه در حوزه زبان­شناسی اجتماعی و دوزبانگی، پدیده رمزگردانی است. از جوامع بزرگ دوزبانه در ایران می­توان به جامعه دوزبانه­های ترکی آذری-فارسی­زبان اشاره کرد که وقوع این پدیده در میان بسیاری از آنان امری معمول است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی علل عوامل رمزگردانی و انواع آن در میان تعدادی از دبیران دوزبانه ترکی آذری-فارسی­زبان ...  بیشتر

ساختار سطح آوایی واژگان ذهنی فارسی زبانان: بر اساس شواهد انگیزشی

فهیمه نصیب ضرابی؛ محمدرضا پهلوان نژاد؛ علی مشهدی

دوره 7، شماره 12 ، تیر 1394، ، صفحه 101-120

چکیده
  انگاره های فعّال سازی انتشاری ارائه شده از ساختار واژگان ذهنی، این مخزن را به چند سطح (معنایی، نحوی، آوایی) تقسیم می نمایند. هر سطح، شبکه ای از گره هایی است که با هم پیوند یافته اند. این پیوندها در هر سطح ماهیتی متفاوت دارند. مطالعات انجام شده بر روی زبان انگلیسی نشان داده است که در سطح آوایی، صورت های آوایی واژه ها از طریق پیوندهایی که ...  بیشتر

بررسی و تحلیل جملات بیان کننده درد در زبان فارسی با استفاده از مدل هلیدی

امیر محمدیان؛ اعظم استاجی؛ شهلا شریفی؛ محمد رضا پهلوان نژاد

دوره 6، شماره 10 ، تیر 1393، ، صفحه 145-166

چکیده
  درد پدیده ای است که انسان ها در طول زندگی خود آن را تجربه می کنند. با توجه به این که معمولاً زبان به عنوان مهم ترین ابزار ارتباطی از سوی شخص مبتلا به درد برای آگاه سازی و انتقال آن به پزشک به کار می رود، اهمیت سخنان بیمار و بررسی زبانی جملات بیان کننده درد آشکار است. در مقاله حاضر، پس از معرفی مختصر موضوع و پیشینه تلاش های انجام شده مرتبط، ...  بیشتر

بررسی و توصیف ساخت آوایی در گویش علیمیرزایی سرخس

محمد رضا پهلوان نژاد؛ مهناز شاهرودی

دوره 4، شماره 6 ، دی 1391

چکیده
  تحقیق حاضر با هدف بررسی توصیفی و همزمانی ویژگی‌های آوایی مشترک موجود در گونه‌های زبانی رایج در 20 منطقه از شهرستان سرخس صورت گرفته است. از این تعداد، مناطقی که شامل فرآیند‌های آوایی مورد نظر هستند ذکر شده است. همچنین داده‌هایی که در بررسی استفاده شده اند شامل 100 صورت زبانی است. داده‌های مورد بررسی به صورت مصاحبه و ضبط صدا گردآوری ...  بیشتر

بررسی حوزه‌های معنایی واژگان زبان فارسی و ارائة معیار‌های جدید در تعیین حوزه‌های معنایی

مجتبی نامور فرگی؛ محمدرضا پهلوان‌نژاد

دوره 3، شماره 4 ، دی 1390

چکیده
  در چند دهة اخیر، ارتباطات واژگانی و روابط معنایی میان واژگان، مورد توجه بسیاری از فلاسفه، ‌روانشناسان و زبانشناسان قرار گرفته است. در این تحقیق سعی شده است تا با یک بررسی میدانی و آزمایش‌های زبانی، چگونگی ارتباطات واژگانی زبان فارسی و حوزه‌های معنایی که این واژگان می‌توانند در آنها جای بگیرند مشخص گردد. داده‌هایی که در این پژوهش ...  بیشتر

بررسی کارکرد گروه نقشی زمان درزبان فارسی برپایة برنامة کمینه گرا

محمّد رضا پهلوان نژاد؛ مهدی مشکوةالدینی؛ سیّد محمّد حسینی معصوم

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1389

چکیده
  برنامة کمینه گرا (چامسکی، 1995) رویکرد غالب و جدید« زبان‌شناسی زایشی» است. بررسی پیوندهای سلسه مراتبیِ ساخت نمای جمله های زبان به لحاظ دانش زبانی ذهنی سخنگویان، هدف عمدة تحلیل ساختی در رویکرد یاد شده است. یکی از ویژگیهای تحلیل ساختی جمله در این رویکرد، در نظرگرفتن مقوله های نقشی است که به تبیین پیوندهای نحوی مقوله های واژگانی کمک می ...  بیشتر