ساخت‌واژه
طاهره افشار؛ علی روحی
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 1-32
چکیده
یکی از اساسی‌‌ترین بخش‌‌های زبانشناسی، صرف است که به مطالعه ساختمان واژه و تغییرات آن میپردازد. فرایند دوگان‌‌سازی یکی از فرایندهای صرفی زایاست، که در اکثر زبانهای شناخته‌‌شده، الگویی برای تولید واژة جدید محسوب میشود. این پژوهش قصد دارد گویش لری دهلرانی را از منظر دوگان‌‌ساخت بر مبنای نظریه تصویرگونگی مورد ...
بیشتر
یکی از اساسی‌‌ترین بخش‌‌های زبانشناسی، صرف است که به مطالعه ساختمان واژه و تغییرات آن میپردازد. فرایند دوگان‌‌سازی یکی از فرایندهای صرفی زایاست، که در اکثر زبانهای شناخته‌‌شده، الگویی برای تولید واژة جدید محسوب میشود. این پژوهش قصد دارد گویش لری دهلرانی را از منظر دوگان‌‌ساخت بر مبنای نظریه تصویرگونگی مورد بررسی قرار دهد. تصویرگونگی در این پژوهش با بهره‌گیری از مدل ریگر (1998) از بُعد معنایی بررسی شده است. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه‌ای- توصیفی و میدانی صورت گرفت. در روش میدانی با استفاده از مصاحبه و مشاهده، اطلاعات مورد نظر جمع‌آوری شدند. طبقهبندی معنایی دوگان‌‌ساخت‌‌ها که در گویش لری دهلرانی بالغ بر 234 مورد، بود در جداولی مجزا، انجام و فراوانی آنها تعیین گشت. طبقهبندی معنایی به تفکیک براساس مفاهیم جمع، تکرار، کودک، گسترش، شدت، تداوم، دلبستگی،کوچک، ناهمگونی، آشفتگی، کمال، تحقیر و تضعیف و مفاهیم پرکاربرد دیگری چون کاهش، افزایش و توزیع، انجام گردید و درپایان، اطلاعات جمع‌‌آوری‌‌شده، مورد تجزیه و تحلیل واقع شد تا بدین ترتیب ویژگی‌های معنایی دوگان‌‌ساخت، در گویش لری دهلرانی به‌‌عنوان یکی از گویش‌‌های جنوب غرب ایران در چارچوب نظریه تصویرگونگی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بررسی‌‌ها نشان داد که در گویش لری دهلرانی به استثنای مواردی که دوگان‌‌ساخت علامت "جمع" محسوب میگردد، انواع دوگان‌‌ساخت های تصویری وجود دارد، ولی میزان فراوانی انواع دوگان‌‌ساخت در این گویش یکسان نمی‌‌باشند. بدین ترتیب که مفهوم افزایش با فراوانی 51 مورد و مفاهیم کوچک و تحقیر هر کدام با فراوانی 2 مورد به ترتیب بیشترین و کمترین میزان کاربرد را به خود اختصاص دادند.
تحلیل گفتمان
زهرا حسینی؛ رها زارعی فرد
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 33-58
چکیده
یکی از مباحث مطرح در بررسی متون و گفتمان‌ها چگونگی استفادة نویسنده و گوینده از فراگفتمان‌هاست. فراگفتمان، مقوله‌ای است که رابطة بین نویسنده (یا گوینده) با ادعاهایش در متن (گفتمان) و همچنین رابطة وی با مخاطب را بازنمود میکند. فراگفتمان‌ها انواع مختلفی دارند که یکی از مهم‌ترین آنها فراگفتمان‌های تعاملی است. در این پژوهش هدف آن ...
بیشتر
یکی از مباحث مطرح در بررسی متون و گفتمان‌ها چگونگی استفادة نویسنده و گوینده از فراگفتمان‌هاست. فراگفتمان، مقوله‌ای است که رابطة بین نویسنده (یا گوینده) با ادعاهایش در متن (گفتمان) و همچنین رابطة وی با مخاطب را بازنمود میکند. فراگفتمان‌ها انواع مختلفی دارند که یکی از مهم‌ترین آنها فراگفتمان‌های تعاملی است. در این پژوهش هدف آن بوده‌است انواع فراگفتمان‌های تعاملی در یکی از متون تاثیرگذار اسلامی یعنی نهج‌البلاغه بر اساس انگارة هایلند (2005) مورد واکاوی قرار گیرد. این فراگفتمان‌ها بر اساس نوع در بافت، طبقهبندی شده‌است و علاوه بر تحلیل کیفی میزان استفاده از انواع فراگفتمان‌های تعاملی نیز به صورت کمی سنجیده شده‌است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه از انواع فراگفتمان‌های تعاملی یعنی دخیل‌سازها، خوداظهاریها، نگرش‌نماها، یقین‌نماها و تردیدنماها استفاده کرده‌است. از دخیل‌سازها به منظور ارتباط موثر با مخاطب همراه با نقش‌های خاصی همانند هشدار و توبیخ و سرزنش و تشویق مخاطب در مسیر هدایت استفاده مؤثری داشته‌اند. از خوداظهاریها برای نفی صفات منفی از خویش و اثبات صفات متعالی خود استفاده کرده‌اند. تردیدنماها نمود بسیار کمرنگی در نهج‌البلاغه دارند. ایشان از یقین‌نماها که کارکردی تأکیدی دارند، غالبا برای بیان استواری راه و روش خویش استفاده کرده‌اند. همچنین نگرش‌نماها که غالبا بار معنایی منفی دارد با ابزار زبانی متعددی در نهج‌البلاغه نمود دارد که گاه نگرش حضرت علی را دربارة مخاطبان خود نشان می‌دهد
ساخت‌واژه
پریا رزم‌دیده؛ ساره خیرمند
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 59-98
چکیده
بررسی واژه‌های پیچیدۀ مختوم به «نامه»، از جمله موضوعاتی بوده که کمتر مورد توجه زبانشناسان قرار گرفته است. در این جستار، به منظور بررسی نقش واژه‌سازی «نامه» در این گروه از واژه‌های پیچیدۀ زبان فارسی، به تحلیل چندمعنایی این جزء واژگانی در چارچوب صرف ساختی (بوی، 2010) پرداخته شده‌است. برای نیل به این هدف، 102 واژۀ ساخته شده ...
بیشتر
بررسی واژه‌های پیچیدۀ مختوم به «نامه»، از جمله موضوعاتی بوده که کمتر مورد توجه زبانشناسان قرار گرفته است. در این جستار، به منظور بررسی نقش واژه‌سازی «نامه» در این گروه از واژه‌های پیچیدۀ زبان فارسی، به تحلیل چندمعنایی این جزء واژگانی در چارچوب صرف ساختی (بوی، 2010) پرداخته شده‌است. برای نیل به این هدف، 102 واژۀ ساخته شده با «نامه» از فرهنگ فارسی زانسو (کشانی، 1372)، فرهنگ بزرگ سخن (انوری ،1381) و فرهنگ دهخدا (1377) گردآوری شدند که با استفاده از امکانات صرف ساختی مبنی بر وجود طرحوارۀ ساختی ناظر و انشعاب زیرطرحوارهها بر اساس دخالت سازوکارهای سطح مفهومی، در 12 دسته مختلف قرار گرفتند. یافته‌های این پژوهش نشان داد که طرحوارههای تصویری، مجاز و استعاره سه سازوکار اصلی عامل چندمعناشدن سازۀ مشترک «نامه» در واژه‌های مورد بررسی بوده‌است. به علاوه، امکانات صرف ساختی از جمله وجود معنای مقید در قالب اصطلاح ساختی، واژگان سلسلهمراتبی و وراثت پیشفرض نشان داد که بر ساخت واژه‌های پیچیدۀ مختوم به «نامه»، طرحوارهای ساختی موسوم به اصطلاح ساختی ناظر است که «نامه» را در وضعیت بینابین ترکیب و اشتقاق قرار می‌دهد و آن را به‌‌عنوان «شبهوندی» در مسیر دستوریشدگی قرار می‌دهد.
کاربرد شناسی
سارا عسکری فورگ؛ جلیل الله فاروقی هندوالان
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 99-125
چکیده
در پژوهش حاضر، درصدد هستیم به بررسی دو متغیر سن و جنسیت و تاثیر آن ها دربکارگیری کنش گفتار شکایت در فارسی بپردازیم. به این منظور 21 فیلم فارسی از ژانر خانوادگی که نامزد یا برنده ی جایزه ی جشنواره ی فجر بودند، انتخاب شده اند. گفتمان های حاوی کنش گفتاری شکایت در فیلم های فارسی یادداشت گردید و متغیر سن و جنسیت در آن ها بررسی شد. . پس ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، درصدد هستیم به بررسی دو متغیر سن و جنسیت و تاثیر آن ها دربکارگیری کنش گفتار شکایت در فارسی بپردازیم. به این منظور 21 فیلم فارسی از ژانر خانوادگی که نامزد یا برنده ی جایزه ی جشنواره ی فجر بودند، انتخاب شده اند. گفتمان های حاوی کنش گفتاری شکایت در فیلم های فارسی یادداشت گردید و متغیر سن و جنسیت در آن ها بررسی شد. . پس از تجزیه و تحلیل داده ها ،نتایج حاصل برای بررسی دقیق تر در جداول و نمودارها ترسیم شد. تجزیه و تحلیل آماری مقایسه ای نشان داد مردان بیشتر از زنان از کنشگفتار شکایت استفاده می کنند ، همچنین مردان از شکایات مستقیم و زنان از شکایات غیرمستقیم بیشتر استفاده می کنند. اطلاعات به دست آمده نشان می دهد اگرچه مردان و زنان در مواجهه با هم جنس و غیر هم جنس خود بیشتر از شکایت مستقیم استفاده می کنند ، اما درصد استفاده از شکایت مستقیم در مواجهه با هم جنس و درصد استفاده از شکایت غیر مستقیم در مواجهه با غیر هم جنس بیشتر است. در جامعه فارسی زبان ، تمامی گروه های سنی از شکایت مستقیم بیشتر استفاده می کنند. لازم به ذکر است هر چه سن افزایش می یابد تمایل به استفاده از کنش های شکایت مستقیم بیشتر می شود. افراد در مواجهه با بزرگتر و هم سن خود ، از شکایت غیرمستقیم و در مواجهه با کوچکتر از خود از شکایت مستقیم بیشتر استفاده می کنند.
کاربرد شناسی
سیما عوض پور؛ محمود بی جن خان
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 127-151
چکیده
در این مقاله فرایندهای واجی در محل وقف در چارچوب رویکرد بهینگی موازی بررسی میشود. واکههای کوتاه، فارغ از نقش صرفی و نحوی آن، تکواژ نشاته نکره /n/ و حالت فاعلی /u/ و اضافی /i/ در محل وقف حذف میشوند. واکه افتاده حالت مفعولی /a/ نیز به دلیل رسایی بالا در برابر حذف، مقاومت میکند و به مورای خالی شده مجاور، پس از حذف تکواژ نکره، گسترده ...
بیشتر
در این مقاله فرایندهای واجی در محل وقف در چارچوب رویکرد بهینگی موازی بررسی میشود. واکههای کوتاه، فارغ از نقش صرفی و نحوی آن، تکواژ نشاته نکره /n/ و حالت فاعلی /u/ و اضافی /i/ در محل وقف حذف میشوند. واکه افتاده حالت مفعولی /a/ نیز به دلیل رسایی بالا در برابر حذف، مقاومت میکند و به مورای خالی شده مجاور، پس از حذف تکواژ نکره، گسترده و کشیده میشود. نشانه مفعولی تنها در مقولههای اسمی مؤنث مفرد حذف میگردد که آن نیز با توجه به رتبهبندی صحیح محدودیتهایی که مانع هر گونه پسوند تصریفی پس از تکواژ نشانه تأنیث میشود، قابل تببین است. در این مقولههای اسمی علاوه بر حذف تکواژهای نشانه نکره و حالت، نشانه تأنیث /t/ نیز نادهانی و تبدیل به [h] میشود. طبق یافته‌های این پژوهش، رتبهبندی محدودیتها از حضور هجای سبک در محل وقف جلوگیری میکند و فرایندهای حذف و کشش بمنظور تبدیل هجای سبک به سنگین و یا فوق سنگین صورت میگیرد.
زبانشناسی عمومی
مریم مولایی؛ محمد امین صراحی؛ محمد رستم پور
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 153-175
چکیده
تا چندین دهه، پژوهش‌های زبان شناسان شناختی علاقمند به مطالعات استعاره به تشخیص وتوصیف استعاره‌ها و همچنین توضیح دو بعدی بودن ارتباط ذهن و زبان اختصاص داشت. اما مطالعات استین (2008) در باب الگوهای استعاری نشان داد که بعد سومی نیز در رابطه با بعضی استعاره‌ها وجود دارد که براساس نظریه‌هایی که برسرشت دو بعدی استعاره‌ها تاکید دارند قابل ...
بیشتر
تا چندین دهه، پژوهش‌های زبان شناسان شناختی علاقمند به مطالعات استعاره به تشخیص وتوصیف استعاره‌ها و همچنین توضیح دو بعدی بودن ارتباط ذهن و زبان اختصاص داشت. اما مطالعات استین (2008) در باب الگوهای استعاری نشان داد که بعد سومی نیز در رابطه با بعضی استعاره‌ها وجود دارد که براساس نظریه‌هایی که برسرشت دو بعدی استعاره‌ها تاکید دارند قابل توضیح و تبیین نیستند. پیشنهاد استین برای اضافه کردن بعد سوم که همان جنبه ارتباطی استعاره‌هاست بر پایه یافته‌های پژوهش‌های روانشناسی زبان و نیز تحلیل‌های زبانشناسی پیکره‌ای می‌باشد. در بعد سوم که بر جنبه ارتباطی استعاره تاکید دارد، تمایزی میان استعاره‌های عمدی واستعاره‌های غیرعمدی وجود دارد. هدف از انجام این پژوهش نیز معرفی نظریه استعاره های عمدی با مطالعه عنوان های خبری سه روزنامه کثیرالانتشار همشهری، کیهان و شرق در چارچوب نظریه استعاره های عمدی استین (2015) می باشد. نتایج این تحقیق علاوه بر تاکید بر ساختار سه بعدی استعاره و نقش ارتباطی استعاره های عمدی در تبادل اطلاعات که در مطالعات استعاری پیشین نادیده گرفته شده بود، نشان می دهد که در متون خبری نیز مانند بسیاری از حوزه های دیگر، گاهی اوقات استعاره ها به صورتی کاملا عمدی به کار برده می شوند تا بتوانند علاوه بر جلب توجه مخاطب، موضوع مورد بحث را نیز توصیف کنند و توضیح دهند.
تحلیل گفتمان
اعظم استاجی
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 177-202
چکیده
ادداشت خودکشی عبارت از هر نوع متنی است که فرد قبل از خودکشی یا قبل از اقدام به خودکشی از خود به جای می گذارد. این متون از سوی زبانشناسان، روانشناسان، حقوقدانان و ... از وجوه مختلف مورد تحلیل قرار می‌گیرند تا به درک بهتری از پدیده خودکشی کمک کنند. بخش اول این مقاله به مرور شیوه های مختلف تحلیل این یادداشتها و راههای متمایز کردن متون واقعی ...
بیشتر
ادداشت خودکشی عبارت از هر نوع متنی است که فرد قبل از خودکشی یا قبل از اقدام به خودکشی از خود به جای می گذارد. این متون از سوی زبانشناسان، روانشناسان، حقوقدانان و ... از وجوه مختلف مورد تحلیل قرار می‌گیرند تا به درک بهتری از پدیده خودکشی کمک کنند. بخش اول این مقاله به مرور شیوه های مختلف تحلیل این یادداشتها و راههای متمایز کردن متون واقعی از جعلی میپردازد. در ادامه براساس شیوه تحلیل پراکفیوا ( 2013 ) چند نمونه یادداشت کوتاه فارسی به صورت کیفی تحلیل میشود. پراکفیوا بیان می‌دارد در یادداشت های خودکشی واقعی به طورمستقیم یا غیر مستقیم علت خودکشی ذکر شده است. در واقع هر یادداشت پاسخی به این سوال است که چرا خودکشی اتفاق افتاده است. بعلاوه واپسین احساسات قبل از خودکشی نیز در یادداشتها بیان شده است. از سوی دیگر در یادداشت های خودکشی ساختار روشن و مشخصی که شامل اجزاء زیر است، دیده میشود: الف- صورت خطابی (بیشتر اوقات وجود مخاطب خاص) ب- مقدمه ( بیان دلیل خودکشی) ج- اوج/ بدنه (اشاره به عمل خودکشی و درخواست اقدامات بعدی) د- نتیجه یا پایان (خداحافظی یا سخنان واپسین). تحلیل نمونه یادداشتهای کوتاه فارسی نشان می دهد هرچند یادداشتها خیلی کوتاهند و بین 5 تا 18 واژه طول دارند، بازهم با صراحت علت خودکشی و اخرین احساسات نویسنده را بیان کرده اند از نظر وجود اجزاء چهارگانه تنها بخشی که در یادداشت اول دیده می شود بخش مقدمه یا بیان دلیل خودکشی است . در یادداشتهای دوم تا چهارم سه جزء از چهار جزء دیده می شوند. مولفه ای که در هر چهار یادداشت حاضر است ذکر دلیل خودکشی است. در پایان، بر ضرورت ایجاد پیکره ای از یادداشتهای خودکشی در ایران برای هر نوع مطالعه ای در این زمینه تاکید میشود.
ابوالفضل مزینانی؛ علی علیزاده؛ علیرضا آزاد
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 203-225
چکیده
معرفت شناسی پدیده ها، یا به عبارتی، تلاش برای دستیابی به بینش عقیدتی/فلسفیِ خاص درخصوص ماهیت آنها، هدایت گر او در انتخاب راه کارهای اجرایی متناظر با آن، بویژه در حوزۀ عدالت گستری است؛ با ابتنا بر این ضرورت، بررسی حاضر با هدف شناخت مبانی معرفتی عدالت از دیدگاه شیعی/علوی در راستای مؤلفه های مطرح در نظریه های حوزۀ اخلاق صورت گرفت. ازاین ...
بیشتر
معرفت شناسی پدیده ها، یا به عبارتی، تلاش برای دستیابی به بینش عقیدتی/فلسفیِ خاص درخصوص ماهیت آنها، هدایت گر او در انتخاب راه کارهای اجرایی متناظر با آن، بویژه در حوزۀ عدالت گستری است؛ با ابتنا بر این ضرورت، بررسی حاضر با هدف شناخت مبانی معرفتی عدالت از دیدگاه شیعی/علوی در راستای مؤلفه های مطرح در نظریه های حوزۀ اخلاق صورت گرفت. ازاین رو، نهج البلاغه، به عنوان یکی از متون مرجع شیعی برگزیده شد و واکاوی آن با کاربستِ مدلِ تحلیل گفتمان موضوعی به عنوان روش تحقیق به انجام رسید. یافته های این پژوهش در دو بخش نتایج تحلیل نظری و نتایج تحلیل زبانی قابل ملاحظه است: درنتیجۀ تحلیل نظری، قاعدۀ «ملکۀ رفتاری گزینش پندار، گفتار، و کردار بر مبنای حق» به عنوان تعریفی از چیستی عدالت به دست داده شد؛ در این قاعده، معانی حق از درستی انجام تا تکلیف شرعی را دربرگرفته و به طور کلی در سه حیطۀ مصداقی الف) حقوق تشریعی، ب) حقوق فردی غیرتشریعی، و ج) حقوق معاوضه ای جای گرفت؛ این قاعده و حیطه های مصداقی حق مجموعاً «اصل جامع معرفت عدالت» را شکل می دهند؛ این اصل معرفت-شناختی، در واقع، اساس دستورالعمل های اجرایی و توزیعی عدالت در این مکتب قرار می گیرد. درنتیجۀ تحلیل زبانی نیز نتایجی به دست آمد که مهم ترین آنها شناسایی هفت برهان یا موضع عقلی در داده های شاهد است. مواضع عقلی، اشاراتی ضمنی یا صریح به دستورالعمل هایی هستند که عقل سلیم آنها را می پذیرد.
زبانشناسی رایانه‌ای
عطیه کامیابی گل؛ الهام اخلاقی باقوجری؛ هانیه حبیبی
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 227-246
چکیده
پیکره شامل متن‌های پیوسته طبیعی است که به صورت الکترونیکی ارائه شده‌است و میتوان از آن اطلاعات درباره عناصر زبانی، به‌صورت واژگانی و غیرواژگانی در کمترین زمان ممکن و با بالاترین میزان دقت، استخراج نمود. نویسندگان این مقاله، پیکره زبانی آکادمیک فردوسی را ایجاد کرده و هدف از این مقاله معرفی پیکره اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی ...
بیشتر
پیکره شامل متن‌های پیوسته طبیعی است که به صورت الکترونیکی ارائه شده‌است و میتوان از آن اطلاعات درباره عناصر زبانی، به‌صورت واژگانی و غیرواژگانی در کمترین زمان ممکن و با بالاترین میزان دقت، استخراج نمود. نویسندگان این مقاله، پیکره زبانی آکادمیک فردوسی را ایجاد کرده و هدف از این مقاله معرفی پیکره اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد و به‌کارگیری آن در تحلیل و توصیف عبارات احتیاط‌آ میز در دو حوزه علومانسانی و علومپایه است. عبارات احتیاط‌آمیز میزان قطعیت کلام نویسنده را با کلماتی مانند «شاید»، «ممکن است» و «حتما» مشخص میکند. پژوهش‌هایی که تاکنون بر روی این عبارات انجام شده‌است، با داده‌هایی اندک و به صورت کاملا دستی انجام‌شده‌‌اند. در این پژوهش ضمن استفاده از دسته‌بندی سلاجرمیر (1997) برای شناسایی عبارات احتیاط‌آمیز، داده‌ها با استفاده از پیکره الکترونیکی ساخته‌شده که شامل 1100 مقاله زبان فارسی می‌باشد، استخراج شدند. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش میزان کاربرد عبارات احتیاط‌آمیز در حوزه علومانسانی حدود دو برابر بیشتر از حوزه علومپایه بود. در این میان استفاده از شرطی‌ها و عبارات حاکی از شک و تردید در هر دو حوزه بسامد بالایی داشتند. نتایج حاصل از این پژوهش به علت بالاتر بودن حجم داده‌های مورد استفاده نسبت به تحقیقات پیشین، قابلیت تعمیم بیشتری به عنوان الگو در نوشتن مقالات علمی زبان فارسی را دارا هستند. همچنین تأیید شد پیکره ساخته‌شده در این پژوهش که تا 96 درصد دقت دارد، به عنوان منبع بسیار خوبی برای تحلیل و تحقیق بر روی متون علمی قابل استفاده است.
محبوبه نورا؛ علی خزاعی فرید
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 247-279
چکیده
با جنبش مشروطیت وارد دوره تازهای میشویم که دگرگونی زبان را نیز ناگزیر میکند. در این دوره مخاطب ادبیات عامه مردم میشود؛ در نتیجه ارزشها و افکار جدید پدید میآید و زبان به سادگی میگراید و نهضت ساده نویسی آغاز میگردد. نثر معاصر فارسی نیز به تدریج متحول میگردد. نثر ترجمه نیز از این قاعده مستثنی نیست. این تحقیق بر ...
بیشتر
با جنبش مشروطیت وارد دوره تازهای میشویم که دگرگونی زبان را نیز ناگزیر میکند. در این دوره مخاطب ادبیات عامه مردم میشود؛ در نتیجه ارزشها و افکار جدید پدید میآید و زبان به سادگی میگراید و نهضت ساده نویسی آغاز میگردد. نثر معاصر فارسی نیز به تدریج متحول میگردد. نثر ترجمه نیز از این قاعده مستثنی نیست. این تحقیق بر پایه مطالعات توصیفی ترجمه و هنجارهای پیشنهادی توری برای توصیف ترجمه استوار است. هدف از انجام این پژوهش، واکاوی ویژگی‌های سبکی مترجمان ادبی ایران در یک قرن اخیر است. در مطالعه جاری، شش متغیر سبکی مترجمان ادبی ایران- جمله مجهول، طول جمله، واژگان شکسته، واژگان محاوره، گرته برداری واژگانی و تعابیر فارسی- پس از نهضت مشروطه بررسی شد. یافته های این بررسی بیانگر آن بود که در طی یک قرن اخیر، استفاده مترجمان ادبی ایران از ساختارهای مجهول، جملات بلند، واژگان شکسته و گرته برداری واژگانی بیشتر شده است اما کاربرد تعابیر فارسی و واژگان محاوره پس از اوجگیری در دوره دوم در ترجمه های دوره سوم کمتر شده است. نتایج بر پایه میزان پایبندی مترجمان هر دوره به امکانات و قابلیتهای زبان فارسی واکاوی شد.
معنا شناسی
مجتبی پردل
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 281-315
چکیده
اشعار گروس عبدالملکیان از نمونه‌های موفق شعر سپید فارسی در دو دهۀ اخیر بوده است (فروش و تجدید چاپ بالا و ترجمۀ منتخبی از اشعارش به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، سوئدی، کردی، ترکی و عربی دو شاهد برای این مدعا هستند). هدف پژوهش حاضر این است تا با اشاره از نظریه‌های مربوط به ماهیت شعر و نیز با استفاده از چارچوب نظریۀ هم‌آمیزی مفهومی فوکونیه ...
بیشتر
اشعار گروس عبدالملکیان از نمونه‌های موفق شعر سپید فارسی در دو دهۀ اخیر بوده است (فروش و تجدید چاپ بالا و ترجمۀ منتخبی از اشعارش به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، سوئدی، کردی، ترکی و عربی دو شاهد برای این مدعا هستند). هدف پژوهش حاضر این است تا با اشاره از نظریه‌های مربوط به ماهیت شعر و نیز با استفاده از چارچوب نظریۀ هم‌آمیزی مفهومی فوکونیه و ترنر (2002) و ابزارهایی نظری که برای تحلیل متون خلاقانۀ ادبی به دست می‌دهد به گونه‌ای علمی و نظام‌مند به بررسی دلایل این موفقیت بپردازد. آن‌چه از این رهگذر به دست میآید نشان می‌دهد که اشعار عبدالملکیان به دلیل استفاده از تصویرسازی‌های بدیع و نو از خلاقیت ادبی بالایی برخوردارند، و هم از این‌رو ارزش زیبایی‌شناختی آنها نیز بالاست. این تصویرسازی‌ها، به زبان اصطلاحات نظریۀ هم‌آمیزی مفهومی، حاصلِ استفاده از آمیزه‌های مرکب یا اَبَرآمیزه و نیز شبکه‌های ادغامی چنددامنه و همین‌طور پیوندهای حیاتی متنوع هستند. همچنین رعایت اصول بهینگی نیز در ایجاد آمیزه‌ها و شبکه‌های ادغامی مزبور مدخلیت دارند، که این امر باعث میشود اشعار وی در عین خلاقیت ادبی بالا در برابر خوانش آثارش مانع ایجاد نکنند، و این مطلب نیز در کنار جنبۀ زیبایی‌شناختی به جذابیت اشعارش افزوده است، که حاصل آن موفقیت کارش بوده است.
آوا شناسی
سعیده شجاع رضوی
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، صفحه 317-343
چکیده
بررسی ساخت هجا در شناخت واجی یک گویش از اهمیت به سزایی برخوردار است. پژوهش حاضر در قالب طرحی میدانی به بررسی ساخت هجایی گویش مشهدی پرداخته و بر اساس نظریه‌ی همخوان- واکه به شیوه‌ی واج آرایی همخوان‌ها و همچنین تاثیر واکه‌ی هسته‌ی هجا در انتخاب خوشه‌های همخوانی میپردازد. داده‌های زبانی این پژوهش حاصل مصاحبه با ده گویشور ساکن مشهد ...
بیشتر
بررسی ساخت هجا در شناخت واجی یک گویش از اهمیت به سزایی برخوردار است. پژوهش حاضر در قالب طرحی میدانی به بررسی ساخت هجایی گویش مشهدی پرداخته و بر اساس نظریه‌ی همخوان- واکه به شیوه‌ی واج آرایی همخوان‌ها و همچنین تاثیر واکه‌ی هسته‌ی هجا در انتخاب خوشه‌های همخوانی میپردازد. داده‌های زبانی این پژوهش حاصل مصاحبه با ده گویشور ساکن مشهد شامل زن و مرد بین سنین 60 تا 80 سال و کم سواد است. در ضمن پژوهشگر خود نیز گویشور بومی می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشانگر آن است که عنصر هجایی در گویش مشهدی هسته است که قبل از آن حداکثر دو همخوان و بعد از آن نیز حداکثر دو همخوان میتوانند قرار گیرند. طی این بررسی مشاهده شد که تمایل گویش مشهدی بیشتر بر هجاهای کوتاه است به صورتی که در اغلب موارد در مقایسه با فارسی معیار درج واکه یا فرایند واج افزایی را شاهد میباشیم. واژههایی مانند: بزرگ/bozor@/، ترش/ toroS/، سطل/s{tel/ نشانگر این فرایند می‌باشد. فرایند واج افزایی در این گویش به چهار دسته تقسیم میشود که در این پژوهش به تفصیل به آن پرداخته شد.
