بشیر جم
دوره 9، شماره 16 ، آبان 1396، صفحه 1-14
چکیده
واژۀ «را» در سبک گفتاری پس از واژه‌های مختوم به واکه‌ها به صورت [ro]و پس از واژه‌های مختوم به همخوان‌ها به صورت [o]تلفظ می‌شود. زیرا وجود یک همخوان پیش از واژۀ «را» موجب حذف همخوان /r/ می‌شود. البته این همخوان طی یک فرایند اختیاریپس از واژه‌های مختوم به سه واکة [i]، [u] و [o]نیز حذف می‌شودو یک غلت جایگزین آن می‌گردد.هدف این مقالۀ توصیفی- ...
بیشتر
واژۀ «را» در سبک گفتاری پس از واژه‌های مختوم به واکه‌ها به صورت [ro]و پس از واژه‌های مختوم به همخوان‌ها به صورت [o]تلفظ می‌شود. زیرا وجود یک همخوان پیش از واژۀ «را» موجب حذف همخوان /r/ می‌شود. البته این همخوان طی یک فرایند اختیاریپس از واژه‌های مختوم به سه واکة [i]، [u] و [o]نیز حذف می‌شودو یک غلت جایگزین آن می‌گردد.هدف این مقالۀ توصیفی- تحلیلی بررسی بافتهای گوناگون و فرایندهای واجیای است که موجب تغییر تلفظ واژۀ «را» می‌شوند. بدین منظور محدودیتهایی که تعاملشان در قالب رتبهبندیها موجب رخداد این فرایندها می‌شود در چارچوب نظریۀ بهینگی(پرینس و اسمولنسکی، 2004 /1993) معرفی می‌شوند. البته پیش از ورود به تحلیلهای بهینگی ترتیب رخداد این فرایندها و تعاملشان با یکدیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد.
ابوالفضل شاه علی؛ اعظم استاجی؛ علی علیزاده
دوره 9، شماره 16 ، آبان 1396، صفحه 15-43
چکیده
پژوهش حاضر درصدد بازنمایی مفاهیم قدرت، مشروعیت و نابرابری‌های اجتماعی مطرح شده از سوی ماکس وبر (1968) در گفتمان پهلوی اول در چارچوب دستور نقش-گرای نظام مند هلیدی و متیسن (2014) است. پیکره پژوهش را کلیه نطقهای رضاشاه در خطاب به مردم که شامل 7 متن (154بند) است تشکیل می‌دهد. یافته ها حاکی از این است که سه فرایند اصلی مادی، ذهنی و رابطه ای نقش ...
بیشتر
پژوهش حاضر درصدد بازنمایی مفاهیم قدرت، مشروعیت و نابرابری‌های اجتماعی مطرح شده از سوی ماکس وبر (1968) در گفتمان پهلوی اول در چارچوب دستور نقش-گرای نظام مند هلیدی و متیسن (2014) است. پیکره پژوهش را کلیه نطقهای رضاشاه در خطاب به مردم که شامل 7 متن (154بند) است تشکیل می‌دهد. یافته ها حاکی از این است که سه فرایند اصلی مادی، ذهنی و رابطه ای نقش بسزایی در بازنمایی مفاهیم قدرت، مشروعیت و نابرابری‌های اجتماعی داشته اند. توزیع پر بسامد ضمیر «من» در مقابل «شما»، گفتمان را عرصه قدرت نمایی رضاشاه نموده است. آغازگر مبتدایی بی نشان نیز مسئولیت اصلی پیام مطرح در گفتمان را برعهده دارد. در تحلیل انسجام متن نیز، عناصر انسجام دستوری و واژگانی، توزیع تقریبا برابر و به عبارتی، سهم یکسان در سلاست و روانی کلام رضاشاه داشتهاند. در این میان عامل پیوندی، عنصر حذف و ارجاع در کنار دیگر عناصر انسجام، مانع از انقطاع کلام رضاشاه در ذهن مخاطب و باعث کوتاه شدن فواصل بین پیام ها گشتهاند. در پایان مشخص شد که گفتمان رضاشاه از موضع قدرت در برابر مخاطب تولید گشته، مشروعیتنما بوده و مولفههای نابرابری اجتماعی وبر در جای جای آن مشاهده می‌گردد.
نرجس بانو صبوری
دوره 9، شماره 16 ، آبان 1396، صفحه 45-59
چکیده
ریشه شناسی را به اختصار بررسی خاستگاه یا تاریخ واژه دانسته اند. از این رو برای دست یابی به ریشه حقیقی واژه باید در زمان به عقب بازگشت تا به وضعیتی رسید که اطلاعات مربوط به واژه به صورت شفاف و روشن در اختیار قرار گیرد و بتوان با اطمینان فرایند شکل گیری واژه را بازسازی کرد. گویش گیلکی یکی از گویش های ایرانی نو است که در شمار گویش های شمال ...
بیشتر
ریشه شناسی را به اختصار بررسی خاستگاه یا تاریخ واژه دانسته اند. از این رو برای دست یابی به ریشه حقیقی واژه باید در زمان به عقب بازگشت تا به وضعیتی رسید که اطلاعات مربوط به واژه به صورت شفاف و روشن در اختیار قرار گیرد و بتوان با اطمینان فرایند شکل گیری واژه را بازسازی کرد. گویش گیلکی یکی از گویش های ایرانی نو است که در شمار گویش های شمال غربی ایران جای داشته و در حاشیه سواحل جنوب غربی دریای خزر رواج دارد. در این پژوهش به بررسی ریشه‌شناختی بیست واژه گیلکی پرداخته شده است. داده های این جستار از ناحیه جلگه ای شرق استان گیلان و منطقه کوهستانی دیلمان گرداوری شده اند. در هر مدخل ریشه ایرانی باستان و ریشه هندو اروپایی آورده شده، و ویژگی های آوایی و ساختاری واژه توضیح داده شده است. پس از آن واژه های هم ریشه در دیگر زبان ها و گویش های ایرانی آورده شده است. واج‌نوشت داده‌ها در این پژوهش بر اساس شیوه و نشانه‌های رایج در آثار مربوط به زبان‌های ایرانی انجام پذیرفته است. این بررسی پیوند زبانی گویش گیلکی را با دیگر زبان ها و گویش های ایرانی در دوره های سه گانه تاریخی ایرانی باستان، میانه و نو آشکار ساخته، و سیر تحول واج های این گویش را به روشنی باز می نماید. افزون بر این، نشان دهنده ظرفیت واژگانی و معنایی این گویش و دیگر زبان ها و گویش های مرتبط با آن نیز هست.
الهه طاهری‌قلعه‌نو؛ شهلا رقیب دوست
دوره 9، شماره 16 ، آبان 1396، صفحه 61-85
چکیده
قصه‌گویی یکی از روش‌های مؤثر در افزایش سطح یادگیری کودک است، چراکه کودک را وامی‌دارد تا براساس مشاهدات و تجارب خود معنایی را خلق‌کند. به‌کارگیری نقشه‌های مفهومی و دستور داستان می‌تواند به کودکان در خلق قصه کمک‌کند. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر ماهیت و کارکرد سیستم نقشه‌های مفهومی و دستور داستان بر مهارت شکل‌گیری و پیچیدگی ...
بیشتر
قصه‌گویی یکی از روش‌های مؤثر در افزایش سطح یادگیری کودک است، چراکه کودک را وامی‌دارد تا براساس مشاهدات و تجارب خود معنایی را خلق‌کند. به‌کارگیری نقشه‌های مفهومی و دستور داستان می‌تواند به کودکان در خلق قصه کمک‌کند. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر ماهیت و کارکرد سیستم نقشه‌های مفهومی و دستور داستان بر مهارت شکل‌گیری و پیچیدگی قصه‌گویی کودکان در دو گروه سنی (7-8 و 8-9 سال) است. به این منظور، توانایی قصه‌گویی 14 کودک تکزبانه فارسی‌زبان تهرانی با استفاده از نقشه مفهومی و دستور داستان از طریق بررسی میزان پیچیدگی قصه (تعداد واژه و تعداد رویداد)، عناصر داستان و نیز ارزیابیهای صورتگرفته از سوی آزمونگر و دو معلم مدرسه بر اساس مدل ارائهشده از سوی لیو و همکاران (2011) مورد مطالعه قرارگرفت. با تحلیل دادههای این پژوهش مشخص شد اگرچه کودکان فارسی‌زبان در گروه سنی بالاتر (8-9 سال) از مشخصههای دستور داستان (زمان و مکان رویداد قصه، شخصیت اصلی قصه، اتفاقها و توالی آنها) و نقشه مفهومی در قصه‌گویی بیشتر و دقیقتر استفادهمیکنند و داستان روایتشده از سوی آنها از پیچیدگی بیشتری برخوردار است اما این تفاوتها در عملکرد دو گروه معنادار نیست.
بتول علی نژاد؛ رحمان ویسی حصار
دوره 9، شماره 16 ، آبان 1396، صفحه 87-108
چکیده
در این جستار فرایند واجی تصغیر در اسم‌های خاص مردان و زنان در زبان کردی در چارچوب نظریه بهینگی مورد بررسی قرار می‌گیرد . با این فرایند کوتاه‌سازی، اسم های خاص به اسامی دو هجایی تبدیل می‌شوند. در این فرایند مونث یا مذکر بودن اسم بر نحوه اعمال فرایند موثر است و اسم‌ها بر حسب جنسیت پسوند تصغیر متفاوتی می‌گیرند. در این مقاله ...
بیشتر
در این جستار فرایند واجی تصغیر در اسم‌های خاص مردان و زنان در زبان کردی در چارچوب نظریه بهینگی مورد بررسی قرار می‌گیرد . با این فرایند کوتاه‌سازی، اسم های خاص به اسامی دو هجایی تبدیل می‌شوند. در این فرایند مونث یا مذکر بودن اسم بر نحوه اعمال فرایند موثر است و اسم‌ها بر حسب جنسیت پسوند تصغیر متفاوتی می‌گیرند. در این مقاله محدودیتهای حاکم بر فرایند تصغیر تبیین و سلسله مراتب بهینگی اسم مصغر در زبان کردی مشخص می‌شود. همچنین، ساختار اسم مصغر نشان می‌دهد که در بین خوشههای دو همخوانی آغازین در واژگان کردی، واکه بسیار کوتاه] [ به تلفظ در میآید و خوشه همخوانی (بهجز موارد معدود) در این زبان وجود ندارد.
ابوالفضل مزینانی
دوره 9، شماره 16 ، آبان 1396، صفحه 109-132
چکیده
ضمایر پی‌بستیِ گویش مزینانی(سبزوار - خراسان رضوی)، به عنوان یکی از موضوع های درونی فعل، در مجاورت بلافصل فعل جمله، غالباَ پیش، و در صورت نبود میزبان مجاز، پس از آن قرار گرفته و بر خلاف گونه معیار نقش های نحوی بیشتری ایفا می کنند. نتایج این تحقیق توصیفی -تطبیقی نشان داد که میزبان مجاز، بایستی درون گروه فعلی و عضوی از سازه های اجباری آن ...
بیشتر
ضمایر پی‌بستیِ گویش مزینانی(سبزوار - خراسان رضوی)، به عنوان یکی از موضوع های درونی فعل، در مجاورت بلافصل فعل جمله، غالباَ پیش، و در صورت نبود میزبان مجاز، پس از آن قرار گرفته و بر خلاف گونه معیار نقش های نحوی بیشتری ایفا می کنند. نتایج این تحقیق توصیفی -تطبیقی نشان داد که میزبان مجاز، بایستی درون گروه فعلی و عضوی از سازه های اجباری آن یعنی مفعول مستقیم، مفعول غیر مستقیم ویا گروه حرف اضافه ای باشد. میزبان‌های مجاز دیگر در این حوزه عبارتند از: تکواژ امر، تکواژ نفی، تکواژ نهی، ستاک گذشته، تکواژنمود ماضی نقلی، شناسۀ فاعلی، صفت مفعولی در ساخت فعل ماضی بعید، جزء اسمی یا وصفی فعل مرکب، ضمایر پرسشی جایگزین مفعول، و فعل امر. بررسی تطبیقی این تحقیق حاکی از وضعیت بینابینیِ نظام واژه بستی ضمیری این گویش نسبت به فارسی نو قدیم و معاصر بوده و نتایج زیر را در پی داشت: الف) تأیید لحاظ کردن فرایند بازتحلیل به عنوان عاملی مهم در تحول نظام واژه بستی فارسی که در پیشینه مطرح شده، ب) تأیید فرضیه های قرارداشتن این ضمیری ها در جریان دستوری شدن طبق اصل شفافیت نقشی وتبدیل به وند مطابقه ی مفعولی، ج) تأکید بر مفروض داشتن مراحل گذار در مسیر تحول از فارسی باستان به میانه ویا از فارسی میانه به فارسی نو قدیم؛
حامد مولایی کوهبنانی؛ عباسعلی آهنگر
دوره 9، شماره 16 ، آبان 1396، صفحه 133-154
چکیده
در پژوهش حاضر اطلس زبانی منطقۀ کوهبنان، به عنوان اولین اطلس زبانی ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی استان کرمان، معرفی شده است. بر این اساس توزیع جغرافیایی متغیر های واجی و واژگانی منطقه کوهبنان مورد بررسی قرار گرفته اند و با توجه به تفاوتهای موجود در گویش سی منطقۀ مورد بررسی، اطلس زبانی مناطق مورد نظر رسم شده است. بررسی متغیرهای واجی، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر اطلس زبانی منطقۀ کوهبنان، به عنوان اولین اطلس زبانی ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی استان کرمان، معرفی شده است. بر این اساس توزیع جغرافیایی متغیر های واجی و واژگانی منطقه کوهبنان مورد بررسی قرار گرفته اند و با توجه به تفاوتهای موجود در گویش سی منطقۀ مورد بررسی، اطلس زبانی مناطق مورد نظر رسم شده است. بررسی متغیرهای واجی، در قالب متغیرهای واکه ای، متغیرهای همخوانی و متغیرهای مربوط به ساخت هجا و نیز متغیرهای واژگانی نشان می دهد که گویش مناطق مورد بررسی دارای ویژ گی های تمایز دهنده ای است. اطلس زبانی منطقه نیز نشان دهندۀ آن است که به جهت وجود تفاوت در رفتار زبانی گویشوران دو منطقۀ کوهبنان و خرمدشت، باید قائل به وجود دو لهجۀ متفاوت در این مناطق شد.
