اعظم استاجی
چکیده
در فارسی امروز "که" ضمیر پرسش، نشانة بند موصولی، نشانة بند متمّمی و حرف ربط است. مقاله حاضر در پی آن است تا با نگاهی به پیشینه تاریخی کارکردهای این صورت، رابطه آنها را با یکدیگر بررسی کند. بررسی‌ها نشان می دهد: 1- در دورة باستان، نشانه‌های بندهای متممی، موصولی، ربطی/ قیدی و ضمیر پرسشی از یکدیگر متمایزند؛ 2- در دورة میانه، نشانه بندهای ...
بیشتر
در فارسی امروز "که" ضمیر پرسش، نشانة بند موصولی، نشانة بند متمّمی و حرف ربط است. مقاله حاضر در پی آن است تا با نگاهی به پیشینه تاریخی کارکردهای این صورت، رابطه آنها را با یکدیگر بررسی کند. بررسی‌ها نشان می دهد: 1- در دورة باستان، نشانه‌های بندهای متممی، موصولی، ربطی/ قیدی و ضمیر پرسشی از یکدیگر متمایزند؛ 2- در دورة میانه، نشانه بندهای موصولی و ضمیر پرسشی یکسان شده اند، امّا نشانه بندهای متممی و ربطی/ قیدی از یکدیگر متمایزند؛ 3- در فارسی امروز، نشانة بندهای موصولی، متممی و ربطی با ضمیر پرسشی یکی شده است. به نظر می رسد با توجه به این که "که" موصولی و پرسشی در دوره میانه به یک شکل بوده اند و گرایشهای رده- شناختی به این سو هستند که صورت پرسشی به موصول تبدیل شود "که" فارسی امروز در تمامی کارکردهایش باید مشتق از "که" پرسشی باشد.
شهلا رقیب دوست؛ موسی غنچه پور
چکیده
این پژوهش به منظور مطالعة اختلالات بیماران زبان پریش، در درک اسم های ساده و مرکب فعلی و غیرفعلی و مشخص کردن رویکرد مورد استفاده آنها در درک این اسم ها و نیز شناخت مقوله هایی که براثر زبان پریشی بیشتر در معرض اختلال قرار می گیرند، صورت گرفته است. پژوهش از نوع مورد ـ شاهد است و آزمودنی‌های آن، سه بیمار زبان پریش بروکا و ترانس کرتیکال فارسی ...
بیشتر
این پژوهش به منظور مطالعة اختلالات بیماران زبان پریش، در درک اسم های ساده و مرکب فعلی و غیرفعلی و مشخص کردن رویکرد مورد استفاده آنها در درک این اسم ها و نیز شناخت مقوله هایی که براثر زبان پریشی بیشتر در معرض اختلال قرار می گیرند، صورت گرفته است. پژوهش از نوع مورد ـ شاهد است و آزمودنی‌های آن، سه بیمار زبان پریش بروکا و ترانس کرتیکال فارسی زبان و سه فرد سالم به عنوان گروه شاهد بودند که از لحاظ ویژگی‌های مختلف با یکدیگر مطابقت داشتند. ابزارهای تحقیق، آزمون‌های مطابقت واژه گفتاری-تصویر و مطابقت واژه متداعی ـ تصویر بودند. 32 اسم ساده و 32 اسم مرکب فعلی و غیرفعلی زبان فارسی به عنوان محرک‌های زبانی این پژوهش انتخاب شدند. تحلیل داده ها نشان داد پردازش ادراکی به صورت فرایند پیوستاری صورت گرفت. بیمار ترانس کرتیکال حرکتی در مقایسه با گروه دیگر، اختلالات گسترده‌تر و شدیدتر در دستیابی به اطلاعات معنایی اسم‌های مرکب داشت، در صورتی که بیماران بروکا در درک مفاهیم مشکل داشتند. هر دو گروه بیماران در درک اسم‌های مرکب غیرفعلی متشکل از مقوله ”اسم + اسم“ در مقایسه با دیگر مقوله‌ها، اختلالات بیشتری داشتند. دو گروه بیماران تفاوت معنی داری در درک اسم‌های مرکب فعلی و غیرفعلی نشان ندادند (p= 0/179)،درصورتی که در درک اسم‌های ساده و مرکب تفاوت معنی داری در کنش آنها مشاهده شد (p
علی درزی؛ سارا شریف پور
چکیده
مقالة حاضر در چارچوب نظریه اصل‌ها و عامل‌های تفاوتی، به بررسی مفهوم انتزاعی مهار‌سازه‌ای از طریق اصل اول نظریة مرجع‌گزینی در فراگیری زبان کودک پرداخته و تلاشی است برای توصیف بخشی از توانش زبانی و دستور ذهنی انسان، که بنا به ادعای چامسکی، دانشی ذاتی و زیستی می‌باشد. این پژوهش بر روی نمونه‌ای شامل40 کودک در محدوده سنی 3 سال و 6 ماه ...
بیشتر
مقالة حاضر در چارچوب نظریه اصل‌ها و عامل‌های تفاوتی، به بررسی مفهوم انتزاعی مهار‌سازه‌ای از طریق اصل اول نظریة مرجع‌گزینی در فراگیری زبان کودک پرداخته و تلاشی است برای توصیف بخشی از توانش زبانی و دستور ذهنی انسان، که بنا به ادعای چامسکی، دانشی ذاتی و زیستی می‌باشد. این پژوهش بر روی نمونه‌ای شامل40 کودک در محدوده سنی 3 سال و 6 ماه تا 5 سال انجام گرفته است که بهصورت تصادفی برگزیده شدهاند. تهیه آزمون با نگاهی به مطالعات مکدانیل(1990)، شین و وکسلر(1990) و معرفت(2004) صورت گرفته است. در این پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی و در بخش آمار استنباطی از آزمون تی (t) مستقل استفاده گردید. بررسی نتایج آماری آزمون نشان داد کودکان 4 تا 5 ساله در تشخیص مرجع ضمیر ارجاعی، یعنی گروه اسمی مهارکنندة سازهای آن بهتر از کودکان 5/3 تا 4 ساله عمل کردند. همچنین تأثیر متغیر جنس بهعنوان عاملی زیستی بر مؤلفههای متغیر مهار‌سازه‌ای مورد تحلیل آماری قرار گرفت. بررسی نتایج آماری نشاندهندة عملکرد بهتر دختران نسبت به پسران در تشخیص مرجع ضمیر ارجاعی به عنوان عامل مهارکنندة سازهای آن بود.
محمدرضا پیروز
چکیده
با ارائه نظریّه مهار ضمیر پنهان در زبان شناسی و معرّفی ضمیرمستتر به عنوان یکی از مقوله های تهی در نظریّه حاکمیّت و مرجع گزینی، بررسی ویژگی های این مقوله تهی در دستور کار زایشیان قرار گرفت. درخلال این بررسی ها، بخصوص در برنامه کمینگی پاره ای از ویژگی های تعبیری جدید برای ضمیر مستتر برشمرده شد و از طرفی تعدادی از ویژگی‌های سابق ارزش ...
بیشتر
با ارائه نظریّه مهار ضمیر پنهان در زبان شناسی و معرّفی ضمیرمستتر به عنوان یکی از مقوله های تهی در نظریّه حاکمیّت و مرجع گزینی، بررسی ویژگی های این مقوله تهی در دستور کار زایشیان قرار گرفت. درخلال این بررسی ها، بخصوص در برنامه کمینگی پاره ای از ویژگی های تعبیری جدید برای ضمیر مستتر برشمرده شد و از طرفی تعدادی از ویژگی‌های سابق ارزش خود را از دست دادند. بدین گونه، در متون متأخّر تصویر متفاوتی از این مقوله تهی ارائه شده است. این کاوش به بازبینی و نقد این ویژگی ها بر اساس داده‌های زبان فارسی می پردازد تا فهرست بازبینی شده ای را از این ویژگی ها ارائه نماید.
بتول علی نژاد؛ عاطفه سادات میرسعیدی
چکیده
مقالۀ حاضر به بررسی صوت‌شناختی فرایند واجی همگونی واکه با همخوان در گفتار فارسی زبانان می‌پردازد. در این راستا، تحلیل صوت‌شناختی در حوزه‌های شدت صوت ، دیرش ، سازۀ اول (F1)، سازۀ دوم (F2) ، و سازۀ سوم (F3) آواهای همجواری انجام می‌گیرد که در آنها فرایند همگونی اعمال می‌گردد. بدین منظور، تعدادی گفتار ضبط شده مورد تجزیه و تحلیل صوت‌شناختی ...
بیشتر
مقالۀ حاضر به بررسی صوت‌شناختی فرایند واجی همگونی واکه با همخوان در گفتار فارسی زبانان می‌پردازد. در این راستا، تحلیل صوت‌شناختی در حوزه‌های شدت صوت ، دیرش ، سازۀ اول (F1)، سازۀ دوم (F2) ، و سازۀ سوم (F3) آواهای همجواری انجام می‌گیرد که در آنها فرایند همگونی اعمال می‌گردد. بدین منظور، تعدادی گفتار ضبط شده مورد تجزیه و تحلیل صوت‌شناختی قرار می‌گیرد. در ابتدا تحلیل ویژگی‌های صوت‌شناختی هر یک از آواهای مورد نظر در بافت غیرهمگون در مواضع آغازین ، میان دو واکه و پایانی آمده، و سپس ویژگی‌های بهدستآمده آواهای مورد نظر با ویژگی‌های صوت‌شناختی همان آواها در بافت همگونی مقایسه می‌گردد. در این حال، در مواردی که ارزش میانگین هر یک از مشخصههای صوت‌شناختی آوای همگون شده به مشخصههای صوت‌شناختی آوای تاثیرگذار بر فرایند همگونی در بافت همگون نزدیک شود آن متغیر خاص در فرایند مورد نظر نوعی همگونی ایجاد کرده است. نتایج تجزیه و تحلیلها در این تحقیق نشان میدهد در زیربنای فرایند واجی همگونی واکه با همخوان در فارسی محاورهای نوعی همگونی صوت‌شناختی در متغیرهای فیزیکی شدت، دیرش، سازۀ اول، دوم، و سوم وجود دارد.
فردوس آقاگل زاده؛ عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا؛ افتخار سادات هاشمی
چکیده
زبان قالبی شده اصطلاحی است که در بعضی از مطالعات توصیفی و نظری دستور، در مورد پاره گفت هایی به کار می‌رود که در داشتن ویژگی های معمول نحوی و صرفی با دیگر ساخت های زبانی متفاوت‌اند و آنگاه که به کلام اعمال می شود استفاده از صورتی ثابت از کلمات را به ذهن متبادر می کند که برای بر آوردن مقصودی رایج به کار گرفته می شود. روش تحقیق به شیوه ...
بیشتر
زبان قالبی شده اصطلاحی است که در بعضی از مطالعات توصیفی و نظری دستور، در مورد پاره گفت هایی به کار می‌رود که در داشتن ویژگی های معمول نحوی و صرفی با دیگر ساخت های زبانی متفاوت‌اند و آنگاه که به کلام اعمال می شود استفاده از صورتی ثابت از کلمات را به ذهن متبادر می کند که برای بر آوردن مقصودی رایج به کار گرفته می شود. روش تحقیق به شیوه کتابخانه ای و روش گرد آوری داده ها به صورت میدانی است. در این پژوهش، صد گفتار قالبی شده که بسامد کاربردی بالایی در گفتگوی روزانه فارسی زبانان دارند، مورد بررسی قرار می گیرد. دو پرسشنامه که هر یک حاوی پنجاه ساخت قالبی و پرسش هایی در مورد استفاده و یا عدم استفاده از ساخت ها بود در میان دویست نفر فارسی زبان که در سه گروه آزمودنی با مشخصه های جامعه شناسی زبان از قبیل سن، جنس و میزان تحصیلات قرار داشتند، توزیع شد. با شناسایی و توصیف ساخت های قالبی شده مشخص شده که پاره گفت های قالبی شده در نوع و قالب ضرب المثل، اصطلاح و عبارات مقدماتی در زبان فارسی ظاهر می‌شوند. با تحلیل داده‌های به دست آمده از پرسشنامه‌ها در می یابیم اختلاف آشکار و چشمگیری میان میزان فراوانی کاربرد برخی از ساخت‌های قالبی شده مورد بررسی در بین گروه‌های سنی، جنسی و تحصیلی مشاهده می شود و در مورد برخی دیگر اختلاف، قابل توجه نیست.
نادر جهانگیری؛ زهرا روحی
چکیده
سندرم داون، شایع‌ترین عامل ژنتیکی عقب ماندگی ذهنی، زمینه ساز بروز نقایص و ناهنجاری‌های فیزیکی و عصب ـ روانشناختی بارز به ویژه در حوزه توانایی‌های شناختی ـ زبانی است. این مقاله با هدف شناخت و بررسی برخی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در بروز تأخیر زبان و نارسایی‌های گفتار در افراد مبتلا به سندرم داون نگاشته شده است. این عوامل در پنج ...
بیشتر
سندرم داون، شایع‌ترین عامل ژنتیکی عقب ماندگی ذهنی، زمینه ساز بروز نقایص و ناهنجاری‌های فیزیکی و عصب ـ روانشناختی بارز به ویژه در حوزه توانایی‌های شناختی ـ زبانی است. این مقاله با هدف شناخت و بررسی برخی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در بروز تأخیر زبان و نارسایی‌های گفتار در افراد مبتلا به سندرم داون نگاشته شده است. این عوامل در پنج گروه عمده زیر مورد تحلیل قرار میگیرند: 1- نقایص ساختارى و کارکردی در اندامهاى تولید گفتار؛ 2- مشکلات شنیدارى؛ 3- آسیب در حافظه کوتاه مدت شنیدارى – کلامى؛ 4- الگوى خاص برترى جانبى کارکردهاى درک و تولید زبانى؛ 5- آسیبهاى ساختارى و کارکردى سیستم عصبى.غالب پژوهشگران از میان این علل، بیشترین سهم را متعلق به عامل آسیبهاى ساختارى سیستم عصبى وبروز ناهنجاریهاى رشد مغزى بویژه در ساختارهاى مرتبط به کارکردهاى شناختى ـ زبانى، میدانند که البته میزان این آسیب پذیری در سندرم داون از تغییرات فردی و درون گروهی بسیار گسترده ای برخوردار است.
شهلا شریفی؛ سیده مریم فضائلی
چکیده
این مقاله درصدد آن است تا با روشی توصیفی- تحلیلی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی به بررسی نمود زبانیِ قدرت در نامه های مولانا از طریق متغیّرِ شیوة بیان که بر دو نوع بیان مستقیم و بیان غیرمستقیم است، بپردازد. برای بررسی این متغیر زبانی در چهل نامه، نخستنامه ها به دو ردة اصلیِ غیرخویشاوندان و خویشاوندان رده بندی شد. سپس هریک از این رده ...
بیشتر
این مقاله درصدد آن است تا با روشی توصیفی- تحلیلی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی به بررسی نمود زبانیِ قدرت در نامه های مولانا از طریق متغیّرِ شیوة بیان که بر دو نوع بیان مستقیم و بیان غیرمستقیم است، بپردازد. برای بررسی این متغیر زبانی در چهل نامه، نخستنامه ها به دو ردة اصلیِ غیرخویشاوندان و خویشاوندان رده بندی شد. سپس هریک از این رده ها به دو ردة فرعی تقسیم گردید: ردة غیرخویشاوندان به رده های سیاسیون و مریدان و ردة خویشاوندان به رده های فرزندان و عروس. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در نامه های بررسی شده، شیوة بیان غالب، غیر مستقیم است که مولانا از این شیوة بیان برای حفظ وجهة ردة سیاسیون و رعایت ادب در برابر آنها بهره جسته است که این نشاندهنده در موضع قدرت بودن این رده نسبت به وی می باشد. شیوة بیانی دیگر که به میزان محدودی در نامه ها به کار رفته، بیان مستقیم است که نشاندهنده تهدید وجهة ردة سیاسیون و نیز فرادست بودن مولانا و در جایگاه قدرت بودن وی نسبت به رده های مریدان، فرزندان و عروس است.
