عاطفه‌سادات میرسعیدی؛ بتول علی‌نژاد
دوره 4، شماره 6 ، دی 1391
چکیده
گیگریش (1999) در کتاب خود تحت‌عنوان «لایه‌های واژگانی در زبان انگلیسی» با اشاره‌ای مختصر به نظریۀ «واج‌شناسی و ساختواژه واژگانی » کیپارسکی و مهانان که در سال‌های اخیر به میزان زیادی بر علم زبانشناسی، خصوصآ واج‌شناسی و ساختواژه تاثیرگذار بوده است، این انگاره را «وند– بنیاد » می‌داند؛ بدان معنا که خصوصیات ساختواژی هر لایه توسط ...
بیشتر
گیگریش (1999) در کتاب خود تحت‌عنوان «لایه‌های واژگانی در زبان انگلیسی» با اشاره‌ای مختصر به نظریۀ «واج‌شناسی و ساختواژه واژگانی » کیپارسکی و مهانان که در سال‌های اخیر به میزان زیادی بر علم زبانشناسی، خصوصآ واج‌شناسی و ساختواژه تاثیرگذار بوده است، این انگاره را «وند– بنیاد » می‌داند؛ بدان معنا که خصوصیات ساختواژی هر لایه توسط خصوصیات مجموع وندهایی تعریف شده است که درارتباط با حضور در هر لایه با نشانه‌هایی که بیانگر خصوصیات آنهاست از هم تفکیک شده‌اند. وی ضمن تشریح ایرادها و کمبودهای مدل مذکور، تئوری جدیدی را دربارۀ وندافزایی لایه‌ای معرفی کرده، آن را «پایه- بنیاد » می‌نامد که لایه را بر منبای پایه تعریف می‌کند نه بر اساس وندها. در قالب این تئوری، وندها آزادند در بیشتر از یک لایه اضافه شوند یا پیوند بخورند.گیگریش به منظور تشریح انگارۀ خود از زبان آلمانی مثال می‌آورد. مقاله حاضر که یک بررسی همزمانی است، وندافزایی را در زبان فارسی در قالب دو دیدگاه «وند– بنیاد» و «پایه – بنیاد» مورد تجزیه و تحلیل و بررسی قرار داده است. نتایج بررسی حاکی از آن است که وند افزایی در زبان فارسی بر مبنای دیدگاه «پایه – بنیاد» گیگریش به میزان بیشتری نسبت به دیدگاه «وند– بنیاد» کیپارسکی و دیگران قابل توضیح و تبیین است.
زهرا اختیاری
دوره 4، شماره 6 ، دی 1391
چکیده
ساخت های مختلف از مصدر/æh/ در گویش مردم روستای تاریخی خانیک و روستاهای همجوار با آن رواج دارد. صیغة دوم شخص مفرد حال این مصدر در گویش مزبور، بازمانده ای از زبان سنسکریت و فارسی باستان است. برخی ساخت های مصدر/æh/چون به عنوان فعل اسنادی در معنای «هستن» و «بودن» به کار می رود، از افعال پر کاربرد در این گویش به شمار می آید. در این جستار، نشان ...
بیشتر
ساخت های مختلف از مصدر/æh/ در گویش مردم روستای تاریخی خانیک و روستاهای همجوار با آن رواج دارد. صیغة دوم شخص مفرد حال این مصدر در گویش مزبور، بازمانده ای از زبان سنسکریت و فارسی باستان است. برخی ساخت های مصدر/æh/چون به عنوان فعل اسنادی در معنای «هستن» و «بودن» به کار می رود، از افعال پر کاربرد در این گویش به شمار می آید. در این جستار، نشان داده شده که فعل /æh/ در گویش امروز مردم خانیک چه ساخت هایی دارد. همچنین پیشینة/æh/ در زبان سنسکریت، فارسی باستان، اوستایی و فارسی میانه بررسی و نیز صیغه های آن در گویش خانیک با دیگر گویش های امروزی که در آن ها رواج دارد مثل گویش های کاخک، فردوس و گزیک مقایسه شده است. مصدر/æh/در گویش خانیک و کاخک با مقداری تفاوت، کاربرد دارد و در گویش فردوس و گزیک ردپایی از آن دیده می شود. ساخت های ریشة/æh/در فارسی معیار وجود ندارد و به کار نمی رود. معیار تلفظ فعل ها در گویش خانیک براساس سخن گویشوران کهن سال است و در دیگر گویش ها بر اساس کتاب ها یا رساله هایی است که به بررسی این گویش ها پرداخته اند. صرف فعل های مصدر//æh/، در گویش خانیک، در جای دیگری نیامده و این مقاله اولین نوشته ای است که به معرفی آن پرداخته است.
محمد رضا پهلوان نژاد؛ مهناز شاهرودی
دوره 4، شماره 6 ، دی 1391
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی توصیفی و همزمانی ویژگی‌های آوایی مشترک موجود در گونه‌های زبانی رایج در 20 منطقه از شهرستان سرخس صورت گرفته است. از این تعداد، مناطقی که شامل فرآیند‌های آوایی مورد نظر هستند ذکر شده است. همچنین داده‌هایی که در بررسی استفاده شده اند شامل 100 صورت زبانی است. داده‌های مورد بررسی به صورت مصاحبه و ضبط صدا گردآوری ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف بررسی توصیفی و همزمانی ویژگی‌های آوایی مشترک موجود در گونه‌های زبانی رایج در 20 منطقه از شهرستان سرخس صورت گرفته است. از این تعداد، مناطقی که شامل فرآیند‌های آوایی مورد نظر هستند ذکر شده است. همچنین داده‌هایی که در بررسی استفاده شده اند شامل 100 صورت زبانی است. داده‌های مورد بررسی به صورت مصاحبه و ضبط صدا گردآوری شده است. گویشوران اکثراً مردان سالخورده، کشاورز یا دامدار، کاسب و کم سواد یا بیسواد بودند که تمام عمر خود را در روستاها گذرانده اند. فرایندهای واجی مشاهده شده در گونه‌های مورد بررسی بدین ترتیب است: 1- همگونی همخوانی و واکه ای و دگرگونی واکه ای؛ 2- افزایش واکه پایانی؛ 3- حذف همخوان پایانی؛ 4- تبدیل واکه /e/، /o/، / i/ در هجای اولیه به واکه /a/. از نتایج دیگر این تحقیق وجود سه واجگونه /s/، /ż/، /q/ است که به آنها اشاره شده است.
سید حسین فاطمی؛ هاشم صادقی
دوره 4، شماره 6 ، دی 1391
چکیده
السامی فی الاسامی یکی از کتب مهم و معتبری است که در لغت عربی به فارسی تالیف شده است. مؤلف این فرهنگ گاه در برابر یک لغت عربی و گاه برای چند لغت عربی که پشت سر هم ذکر کرده، واژه یا ترکیبی از فارسی دری به عنوان معادل بیان نموده است. در این پژوهش: تعدادی از این گونه واژه های فرهنگ السامی فی الاسامی که هنوز در گویش های زنده خراسان رواج دارد ...
بیشتر
السامی فی الاسامی یکی از کتب مهم و معتبری است که در لغت عربی به فارسی تالیف شده است. مؤلف این فرهنگ گاه در برابر یک لغت عربی و گاه برای چند لغت عربی که پشت سر هم ذکر کرده، واژه یا ترکیبی از فارسی دری به عنوان معادل بیان نموده است. در این پژوهش: تعدادی از این گونه واژه های فرهنگ السامی فی الاسامی که هنوز در گویش های زنده خراسان رواج دارد امّا دیگر در فارسی رسمی متداول نیست همراه با معنی و بعضاً ریشه یابی آن ها بیان شده و سپس شواهدی از متون کهن دیگر که مؤید معانی مورد نظر این واژه هاست، ذکر گردیده است. برخی از این واژه ها پیشتر در ذیل فرهنگ های فارسی آمده، امّا معنایی برای آن بیان نشده است.
پروین دخت مشهور؛ غلام محمد فقیری
دوره 4، شماره 6 ، دی 1391
چکیده
مقاله حاضر با رویکرد سبک شناسی رایانشی- پیکره ای به بررسی توزیع فراوانی و درصدی انواع زمان در دفتر اول، دوم و سوم مثنوی می‌پردازد و بر این فرضیه استوار است که می‌توان با استفاده از متغیر زمان به میزان واقع گرایی، سبک روایی و جنبه‌هایی از صدای دستوری در این اثر دست یافت. مبانی نظری و کاربردی این نوشتار، تلفیقی از دستور نظام مند هلیدی ...
بیشتر
مقاله حاضر با رویکرد سبک شناسی رایانشی- پیکره ای به بررسی توزیع فراوانی و درصدی انواع زمان در دفتر اول، دوم و سوم مثنوی می‌پردازد و بر این فرضیه استوار است که می‌توان با استفاده از متغیر زمان به میزان واقع گرایی، سبک روایی و جنبه‌هایی از صدای دستوری در این اثر دست یافت. مبانی نظری و کاربردی این نوشتار، تلفیقی از دستور نظام مند هلیدی و دستور سنتی است. پیکره زبانی آن شامل 16122 فعل در سه دفتر نخست مثنوی بوده که بر اساس روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده و 16 متغیر زمان در پیکره داده ها تحلیل شده است. یافته ها نشان میدهد در سه دفتر نخست مثنوی، زمان حال %63، گذشته %36 و آینده %5/0درصد افعال را به خود اختصاص داده است. این یافته ها بیانگر این نکات است که مولانا در اشاره گری زمانی فلسفه روانشناسی انسانگرایانه داشته که به زندگی در اینجا و اکنون میاندیشد. همچنین وی از داستان ها و رویدادهای گذشته نیز برای تبیین احوال افراد استفاده می‌کند و سپس به پند و نصیحت می‌پردازد که سبک روایی نقل، نتیجه گیری و نصیحت را در مثنوی تایید می‌کند.
سید آیت‌اله رزمجو؛ لیلا بلوچ
دوره 4، شماره 6 ، دی 1391
چکیده
هدف این پژوهش، نخست بررسی ترجیح دانشجویان ایرانی در کاربرد خوش‌گوییات در زبان فارسی است و در مرتبه دوم، تاثیر عوامل زیستی، اجتماعی-فرهنگی و تحصیلی در به کارگیری خوش‌گوییات است. این پژوهش با استفاده از روش دلفی انجام گردید؛ برای این منظور جهت گردآوری اطلاعات، از دو نوع پرسشنامة باز و سازمان یافته استفاده شد. تعداد 130 نفر دانشجوی زن ...
بیشتر
هدف این پژوهش، نخست بررسی ترجیح دانشجویان ایرانی در کاربرد خوش‌گوییات در زبان فارسی است و در مرتبه دوم، تاثیر عوامل زیستی، اجتماعی-فرهنگی و تحصیلی در به کارگیری خوش‌گوییات است. این پژوهش با استفاده از روش دلفی انجام گردید؛ برای این منظور جهت گردآوری اطلاعات، از دو نوع پرسشنامة باز و سازمان یافته استفاده شد. تعداد 130 نفر دانشجوی زن و مرد در دو مقطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد از میان رشته های تحصیلی علوم پایه و علوم انسانی با گویش های فارسی، ترکی، لری و کردی جهت پاسخگویی به پرسشنامه های تدوین شده، انتخاب شدند. سپس ترجیح شرکتکنندگان نسبت به واژه های خوش‌گویی (به گویانه) با در نظر گرفتن متغیرهای زیستی، اجتماعی-فرهنگی و تحصیلی نظیر جنسیت، زبان مادری، محل تولد و رشته تحصیلی آنان بررسی گردید. اطلاعات گردآوری شده از پرسشنامة دوم با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج به دست آمده از ترجیح دانشجویان فارسی زبان در به کارگیری واژه های به گویانه در زبان فارسی حکایت می‌کند. همچنین نتایج آماری در مواردی، اختلافات معنی داری را بین جنسیت، گویش های مختلف، رشتههای تحصیلی و محل تولد دانشجویان و ترجیح آنها در کاربرد حسن تعبیر نشان داد.
