اکرم بیگم حاجی سیدرضائی؛ رضامراد صحرائی
چکیده
درک معنای تلویحی یکی از چالش‌های مهم در زبان‌آموزی است و عوامل مختلفی نظیر تفاوت‌های فردی و به طورخاص سبک‌های یادگیری می‌توانند بر آن تأثیرگذار باشند. بااین‌حال، مطالعات کمی به بررسی رابطة سبک‌های شناختی و توانش منظورشناختی فارسی‌آموزان پرداخته‌اند. پژوهش پیش رو، با هدف بررسی تأثیر سبک‌های یادگیری تأملی و تکانشی بر درک معنای ...
بیشتر
درک معنای تلویحی یکی از چالش‌های مهم در زبان‌آموزی است و عوامل مختلفی نظیر تفاوت‌های فردی و به طورخاص سبک‌های یادگیری می‌توانند بر آن تأثیرگذار باشند. بااین‌حال، مطالعات کمی به بررسی رابطة سبک‌های شناختی و توانش منظورشناختی فارسی‌آموزان پرداخته‌اند. پژوهش پیش رو، با هدف بررسی تأثیر سبک‌های یادگیری تأملی و تکانشی بر درک معنای تلویحی فارسی‌آموزان انجام شده است. بدین منظور، 58 فارسی‌آموز سطح میانی (۱۸ تا 45 سال و 7/51 درصد زن، 3//48 درصد مرد) از مراکز مختلف آزفا، به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. داده‌های این پژوهش ابتدا، از طریق آزمون شنیداری درک معنای تلویحی محقق‌ساخته و اعتبارسنجی‌شده، سپس، از طریق نسخة فارسی و اعتبارسنجی‌شدة پرسشنامة تکانشگری بارت (۱۹۹۵) گردآوری شد. نتایج تحلیل داده‌ها از طریق آزمون تی و تحلیل واریانس در نرم‌افزار جامووی (نسخة 2.6.2) نشان داد که بین دو گروه دارای سبک یادگیری تأملی و تکانشی از منظر درک معنای تلویحی تفاوت آماری معناداری وجود ندارد. همچنین، متغیر جنسیت و تعامل آن با متغیر سبک یادگیری تأثیر معناداری بر عملکرد فارسی‌آموزان نداشت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که سبک‌های یادگیری تأملی و تکانشی، برخلاف انتظار، نقش تعیین‌کننده‌ای در درک معنای تلویحی فارسی‌آموزان ایفا نمی‌کنند. این نتایج می‌تواند در طراحی ابزارهای سنجش درک منظورشناختی و تدوین برنامه‌های آموزشی متناسب با نیازهای زبان‌آموزان و متمرکز بر ابعاد منظورشناختی مفید واقع شود.
زبانشناسی عمومی
طلیعه منصوری جوزانی؛ رضامراد صحرائی
چکیده
یکی از چالش‌های حوزۀ آموزش زبان دوم دستور زبان است. آموزش دستور زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان نیز با چالش‌های فراوانی روبه‌رو است. افزون‌براین، یکی از مسائل مهم در حوزۀ یادگیری و آموزش زبان دوم این است که زبان‌دوم‌آموزان در طول یادگیری زبان دوم چه مراحلی را پشت‌سر می‌گذارند و علت آن چیست. یکی از نظریه‌های مطرح در این حوزه نظریۀ ...
بیشتر
یکی از چالش‌های حوزۀ آموزش زبان دوم دستور زبان است. آموزش دستور زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان نیز با چالش‌های فراوانی روبه‌رو است. افزون‌براین، یکی از مسائل مهم در حوزۀ یادگیری و آموزش زبان دوم این است که زبان‌دوم‌آموزان در طول یادگیری زبان دوم چه مراحلی را پشت‌سر می‌گذارند و علت آن چیست. یکی از نظریه‌های مطرح در این حوزه نظریۀ پردازش‌پذیری است که براساس آن، فراگیری زبان دوم از یک سلسله‌مراتب تکوینی به‌نام سلسله‌مراتب پردازش‌پذیری تبعیت می‌کند. با توجه به سلسله‌مراتب پردازش‌پذیری زبان‌دوم‌آموزان به‌ترتیب، واژه‌های محتوایی، واژه‌های نقشی، گروه‌ها، جمله‌ها و بندهای پیرو را یاد می‌گیرند. به دلیل اهمیت جایگاه دستور و چالش‌برانگیزبودن یادگیری و آموزش برخی از ساخت‌های دستوری زبان فارسی بر آن شدیم تا ابتدا، براساس نظریۀ پردازش‌پذیری مرحله‌بندی یادگیری ساخت شرطی زبان فارسی توسط غیرفارسی‌زبانان را بررسی کرده و سپس، الگویی برای آموزش این ساخت به فارسی آموزان غیرایرانی ارائه دهیم. برای انجام این کار نخست، برمبنای ویژگی‌های نحوی ساخت شرطی در زبان فارسی جایگاه این ساخت را در سلسله‌مراتب پردازش‌پذیری مشخص نمودیم. سپس، با استفاده از تکنیک مصاحبه به گردآوری داده‌ها پرداختیم. شرکت‌کنندگان این پژوهش 120 فارسی‌آموز غیرایرانی که در مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان دانشگاه علامه طباطبائی مشغول به یادگیری زبان فارسی بودند و براساس استاندارد مرجع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان بنیاد سعدی در 5 سطح مقدماتی، پیش‌میانی، میانی، فوق‌میانی و پیشرفته قرار داشتند انتخاب شدند. مصاحبه‌ها همزمان ضبط و بعد، به متن نوشتاری تبدیل شدند. سپس، براساس اصول سه‌گانۀ روش‌شناختی در نظریۀ پردازش‌پذیری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. پس از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها مشخص شد فارسی آموزان خارجی به‌ترتیب، اگر+ حال التزامی + حال ساده؛ اگر+ حال ساده+ حال ساده؛ اگر+ گذشتۀ استمراری+ گذشتۀ استمراری؛ اگر+ گذشتۀ استمراری/ دور + گذشتۀ استمراری/ دور؛ اگر+ گذشتۀ التزامی+ حال ساده؛ اگر+ گذشتۀ ساده+ حال ساده و سایر ساخت‌های شرطی را یاد می‌گیرند. درنهایت، براساس یافته‌ها الگویی برای آموزش ساخت شرطی زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان ارائه شد.
محمد جواد هادی زاده؛ محمد جواد مهدوی؛ رضامراد صحرایی؛ علی علیزاده
چکیده
یکی از روش‌های موفق آموزش زبان ارتباطی، روش یادگیری تکلیف‌محور است که مزایای کار گروهی و تعامل کلاسی را همزمان با مؤلفه‌های مثبت توجه به صورت‌های دستوری در خود دارد. در زبان فارسی پژوهش‌های مستقل اندکی دربارۀ روش تکلیف‌محور انجام شده است؛ اما در زبان انگلیسی پژوهش‌های پر شمار و گوناگونی دربارۀ میزان تأثیر‌گذاری روش تکلیف‌محور ...
بیشتر
یکی از روش‌های موفق آموزش زبان ارتباطی، روش یادگیری تکلیف‌محور است که مزایای کار گروهی و تعامل کلاسی را همزمان با مؤلفه‌های مثبت توجه به صورت‌های دستوری در خود دارد. در زبان فارسی پژوهش‌های مستقل اندکی دربارۀ روش تکلیف‌محور انجام شده است؛ اما در زبان انگلیسی پژوهش‌های پر شمار و گوناگونی دربارۀ میزان تأثیر‌گذاری روش تکلیف‌محور صورت گرفته است. این مقاله، پس از بیان اهمیت روش تکلیف‌محور، با گزینش سه نوع تکلیف پر کاربرد در متون آزفا (انشای کوتاه، بازنویسی متن و بررسی اختلاف تصاویر) و ثبت تعامل‌های 16 فارسی‌آموز بنیاد سعدی، از طریق مطالعه‌ی بخش‌های زبان‌مند و فراگفتار هر یک از آنان، هنگام اجرای گروهی این تکلیف‌ها، می‌کوشد میزان تأثیر هر یک از این تکلیف‌ها را در جلب توجه زبان‌آموزان به صورت‌های دستوری بررسی کند و برایندی از کاربست عملی روش تکلیف‌محور در کلاس درس و مزایای آن به‌دست دهد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که انجام تکلیف به صورت گروهی در ارتقای توانش دستوری زبان‌آموزان آشکارا تأثیر مثبت دارد؛ بازخورد مثبت یا منفی‌ای که زبان‌آموزان در تعامل با یکدیگر ارائه می‌کنند، در بیشتر موارد سازنده است؛ منجر به تصمیم‌گیری صحیح می‌شود و زبان‌آموزان بر مقوله‌های دستوری‌ای که در قالب تکلیف فرا می‌گیرند، مسلط‌ترند. از میان انواع گوناگون تکلیف، بازنویسی متن به دلیل قابلیت بازطراحی برای توجه به صورت‌های دستوری مختلف و بازتاب مشخص‌تر مقوله‌های دستوری هدف در آن، برای آموزش دستور از مناسب‌ترین گزینه‌هاست.
رضامراد صحرائی؛ شهناز یگانه
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسة میزان کاربرد انواع استعارة دستوری در مقالات علمی فیزیک، شیمی، زبانشناسی و علوم سیاسی نوشته‌شده به زبان فارسی در چارچوب نظریه نقشگرای نظام مند هلیدی (1985) به‌صورت علمی و پیکره بنیاد است. برای این منظور، 60 مقاله مربوط به رشته‌های مذکور موردمطالعه قرار گرفتند. بررسی پیکره موردپژوهش، نشان می‌دهد که در ...
بیشتر
هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسة میزان کاربرد انواع استعارة دستوری در مقالات علمی فیزیک، شیمی، زبانشناسی و علوم سیاسی نوشته‌شده به زبان فارسی در چارچوب نظریه نقشگرای نظام مند هلیدی (1985) به‌صورت علمی و پیکره بنیاد است. برای این منظور، 60 مقاله مربوط به رشته‌های مذکور موردمطالعه قرار گرفتند. بررسی پیکره موردپژوهش، نشان می‌دهد که در هر دو گروه از متون، فرایند اسمسازی بیشترین میزان از انواع فرایندها را به خود اختصاص داده است. علاوهبراین، نتایج نشان می‌دهد که در مقالات شیمی و فیزیک (علوم تجربی) به ترتیب بیشتر از علوم سیاسی و زبانشناسی (علوم انسانی) از انواع استعارة دستوری استفادهشده است. همچنین بر اساس نتایج این پژوهش، میانگین استفاده از انواع استعاره دستوری در سه دهه موردمطالعه افزایش معناداری نداشته است. این نتیجه نشان می‌دهد که رشد نگارش مقالات علمی به زبان فارسی در سی سال اخیر کند بوده و برنامهریزی و توجه بیشتری را میطلبد.
اسماعیل صفائی اصل؛ رضا مراد صحرائی
چکیده
مقالة حاضر در چارچوب دستور نقشگرای نظاممند و بر مبنای ردهشناسی نقشگرای نظاممند و مشخصاً تعمیمهای ردهشناختی متیسن (2004) انجام یافته است. هدف از انجام این پژوهش توصیف رفتارهای ردهشناختی نظام آغازگر در دستور بند سادة زبان فارسی بر مبنای تعمیمهای ردهشناختی متیسن و مقایسة رفتارهای ردهشناختی یادشدة زبان فارسی ...
بیشتر
مقالة حاضر در چارچوب دستور نقشگرای نظاممند و بر مبنای ردهشناسی نقشگرای نظاممند و مشخصاً تعمیمهای ردهشناختی متیسن (2004) انجام یافته است. هدف از انجام این پژوهش توصیف رفتارهای ردهشناختی نظام آغازگر در دستور بند سادة زبان فارسی بر مبنای تعمیمهای ردهشناختی متیسن و مقایسة رفتارهای ردهشناختی یادشدة زبان فارسی با رفتارهای ردهشناختی نظام آغازگر در دستور بند سادة زبان انگلیسی بوده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان میدهند که با توجه به تعمیمهای ردهشناختی متیسن در ارتباط با نظام آغازگر، دو زبان فارسی و انگلیسی به استثنای یک مورد در بقیة مؤلفه‌های ردهشناختی رفتارهای یکسانی دارند. به بیانی مشخص‌تر، هر دو زبان فارسی و انگلیسی (1) دارای ساخت آغازگری-پایانبخشی یکسان هستند، (2) با آغازگرهای بینشان و نشاندار به یک شکل برخورد می‌کنند، (3) آغازگرهای نشاندار از نوع محض را از طریق واحدهای زبانی نشانهگذاری می‌کنند، (4) هر دو نوع آغازگر ساده و چندگانه را دارا هستند، و (5) با عناصر سازندة آغازگر چندگانه به یک شکل برخورد می‌کنند. اما زبان فارسی برخلاف زبان انگلیسی که نظام آغازگرش وجهمقید است دارای نظام آغازگر وجهآزاد میباشد.
