نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی
نویسندگان
دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
مقالة حاضر در چارچوب دستور نقشگرای نظاممند و بر مبنای ردهشناسی نقشگرای نظاممند و مشخصاً تعمیمهای ردهشناختی متیسن (2004) انجام یافته است. هدف از انجام این پژوهش توصیف رفتارهای ردهشناختی نظام آغازگر در دستور بند سادة زبان فارسی بر مبنای تعمیمهای ردهشناختی متیسن و مقایسة رفتارهای ردهشناختی یادشدة زبان فارسی با رفتارهای ردهشناختی نظام آغازگر در دستور بند سادة زبان انگلیسی بوده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان میدهند که با توجه به تعمیمهای ردهشناختی متیسن در ارتباط با نظام آغازگر، دو زبان فارسی و انگلیسی به استثنای یک مورد در بقیة مؤلفههای ردهشناختی رفتارهای یکسانی دارند. به بیانی مشخصتر، هر دو زبان فارسی و انگلیسی (1) دارای ساخت آغازگری-پایانبخشی یکسان هستند، (2) با آغازگرهای بینشان و نشاندار به یک شکل برخورد میکنند، (3) آغازگرهای نشاندار از نوع محض را از طریق واحدهای زبانی نشانهگذاری میکنند، (4) هر دو نوع آغازگر ساده و چندگانه را دارا هستند، و (5) با عناصر سازندة آغازگر چندگانه به یک شکل برخورد میکنند. اما زبان فارسی برخلاف زبان انگلیسی که نظام آغازگرش وجهمقید است دارای نظام آغازگر وجهآزاد میباشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
THEME in Persian and English: A Typological Study
نویسندگان [English]
- Esmaeil Safaei Asl
- Reza Morad Sahraei
AllamehTabataba'i University
چکیده [English]
Extended abstract
Introduction
In generalizing/partial typology, which has been the dominant approach in typology since the early 1960s, achieving language universals was the main concern. It is noteworthy that in this approach, achieving language generalizations is based on interlanguage comparison of specific structures such as causativization, passivization, and possession. Following the generalizing/partial typology approach within the systemic functional grammar, Matthiessen (2004) has sought to achieve language generalizations. In fact, having examined the ideational (logical and experiential), interpersonal, and textual systems of the ‘clause grammar’ of different and various languages, Matthiessen (2004) has achieved a series of typological generalizations/universals in the framework of systemic functional typology. It should be noted that these generalizationsrefer both to divergences (differences) and convergences (similarities) of language systems. In terms of his proposed typological generalizations, Matthiessen (2004) has argued that they can be applied in the description of any language and in the attempt to expand the typological explanations in the framework of systemic functional grammar as well. However, he has immediately stated that “It is not yet possible to propose a generalized map; but we have to move in that direction.”
In line with Matthiessen’s claim mentioned above, the present paper has attempted to describe the THEME system of Persian language on the one hand and to compare it with the THEME system of English as the dominant foreign language in the area of education in Iran, on the other hand.
Theoretical Framework
This study has been conducted in the framework of systemic functional typology and specifically Matthiessen (2004)’s typological generalizations in terms of the THEME system[1]. Matthiessen (2004) has identified the following areas as the principal parameters of typological variation in the THEME system of languages: (1) The treatment of unmarked and marked THEME, (2) The relationship between THEME and INFORMATION, (3) The relationship between THEME and MOOD, (4) The relationship between experiential (topical) THEME and interpersonal and textual THEME, and (5) The relationship between THEME and VOICE.
In this research, in order to limit its scope, only three of the above domains have been selected as typological parametersfor describing the THEME system of Persian language and comparing it with the THEME system of English: (1) The treatment of unmarked and marked THEME (related to the subsystem of THEME MARKEDNESS), (2) The relationship between THEME and MOOD (related to the subsystem of THEME SELECTION), and (3) The relationship between experiential (topical) THEME and interpersonal and textual THEME (related to the subsystems of THEME TYPE, INTERPERSONAL THEME, and TEXTUAL THEME).
Methodology
This research is a ‘theoretical fundamental’ type in terms of aim and is a ‘pure descriptive’ type in terms of nature and method. Persian examples of this study have been obtained from various documents such as novel, research papers, and grammar books. However, some of the Persian examples have been made by the authors of this paper. English examples have been mainly taken from Halliday (2005) and Halliday and Matthiessen (2014). It is necessary to note that this research has described the THEME system only within the limits of the simple clause and has avoided dealing withclause complexes.
Results and Discussion
Studying typological behaviors of the Persian THEME system in the framework of Matthiessen (2004)’s typological generalizations and comparing those behaviors with the typological behaviors of the English THEME system showed that the two Persian and English languages (1) have similar thematic structures; Theme occurs in the initial position of the clause without any Theme marker, (2) treat both unmarked and marked Themes similarly; both marked and unmarked Themes occur in the initial position of the clause with the sequence ‘unmarked Theme + marked Theme’, (3) mark absolute Themes segmentally; Persian absolute Themes are marked by the postposition »ra« and English absolute Themes are marked by prepositions like »as to, as for, regarding«, (4) have both simple and multiple types of Themes; Theme can contain textual and interpersonal elements beside experiential one, and (5) treat the elements of a multiple Theme similarly; the elements making up a multiple Theme have all the same realizations, that is they are realized by the initial position of the clause. Another finding was that unlike English language whose THEME system is MOOD-bound, Persian language possesses a MOOD-free THEME system; in Persian language, unlike English, Subject (whetherpresent or dropped) is the unmarked Theme in all clause types except imperative clause.
Conclusion and Suggestions
The results of this study indicated that the two languages of Persian and English behave similarly in terms of three typological parameters out of four ones related to the THEME system. The finding number (3) as mentioned above, showed that Matthiessen (2004)’s convergence generalization in terms of THEME system, i.e. the possibility of marking Theme segmentally, is also true of Persian language.
In the end, it is suggested that the typological behaviors of the THEME system of other languages spoken in Iran should be identified and introduced in the aforementioned framework.
[1] The grammatical system of ‘THEME’, as one of the resources of textual metafunction, construes the clause in the guise of a ‘message’ and is represented by Theme-Rheme structure. As such, the clause in the guise of a message is made up of Theme + Rheme.
کلیدواژه‌ها [English]
- systemic typology
- Matthiessen’s typological generalizations
- theme
- Persian
- English
- 1. اعلایی، مریم. (1388). ”بررسی فرانقش متنی کتاب‌های درسی علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین (سمت)“. پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 14 (22)، 92-113.
2. پهلوان نژاد، محمدرضا. (1383). توصیف و تحلیل ساختمان بند در زبان فارسی بر پایه نظریه دستور نظاممند هلیدی (پایان‌نامة دکتری). دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.
3. تاج آبادی، فرزانه ،گلفام، ارسلان و محمودی بختیاری، بهروز. (1392). ساخت‌های تعجبی در زبان فارسی. جستارهای زبانی، 4 (3)، 1-21.
4. حق شناس، علی محمّد، سمیعی (گیلانی)، احمد، وحیدیان کامیار، تقی، داودی، حسین، ذوالفقاری، حسن، سنگری، محمّدرضا ... و میرجعفری، سیّد اکبر. (1394). زبان فارسی (3) (سال سوم آموزش متوسطه). چاپ هفدهم. تهران: ادارة کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی.
5. دانشور، سیمین. (1349). سووشون. تهران: خوارزمی.
6. دبیرمقدم، محمد. (1384). پژوهش‌های زبان‌شناختی فارسی (مجموعه مقالات). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
7. دبیرمقدم، محمد. (1392). ردهشناسی زبان‌های ایرانی (جلد 1). تهران: سمت.
8. دستجردی کاظمی، مهدی. (1390). توصیفی از گفتار دانش‌آموزان پایة اول ابتدایی در نظریة نقشگرای نظاممند هلیدی: فرانقش متنی. زبان پژوهی، 2 (5)، 93-131.
9. راسخ مهند، محمد. (1385). ارتباط قلب نحوی و تأکید در زبان فارسی. مجلة دستور، (2)، 20-33.
10. رضاپور، ابراهیم و سلطان احمدی، زهرا. (1393). بررسی فرانقش متنی در کتاب‌های آموزش زبان فارسی سطح متوسطه و پیشرفته بر مبنای دستور نقشگرای نظاممند هلیدی. مقاله ارائه شده در در نخستین همایش آموزش زبان فارسی. 13 اسفندماه 1393. دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
11. فهیم نیا، فرزین. (1389). توصیف و تحلیل نقش‌گرایانة آغازگر از منظر رویکرد هلیدی، در متن کتاب‌های فارسی و انشای دانش آموزان دبستان. زبان و زبانشناسی، 6 (12)، 41-59.
12. کاظمی، فروغ. (1393). ساخت آغازگری-پایانبخشی در بندهای مرکب متون علمی فارسی بر پایة دستور نظاممند. زبان‌شناخت، 5 (1)، 149-170.
13. گلشیری، هوشنگ. (1368). شازده احتجاب. تهران: نیلوفر.
14. ماهوتیان، شهرزاد. (1378). دستور زبان فارسی از دیدگاه ردهشناسی. ترجمة مهدی سمائی. تهران: مرکز.
15. هدایت، صادق. (1383). بوف کور. اصفهان: صادق هدایت.
16. Caffarel, A. (2004). Metafunctional profile of the grammar of French. In Caffarel, A., Martin, J.R. & Matthiessen, C.M.I.M. (Eds.), Language typology: A functional perspective, 77-137. Amsterdam: Benjamins.
17. Caffarel, A., Martin, J.R., & Matthiessen, C.M.I.M. (2004). Introduction: systemic functional typology. In Caffarel, A., Martin, J.R. & Matthiessen, C.M.I.M. (Eds.), Language typology: A functional perspective, 1-76. Amsterdam: Benjamins.
18. Croft, W. (2003). Typology and universal. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press.
19. Eggins, S. (2004). An introduction to systemic functional linguistics. Second edition. London & New York: Continuum.
20. Faghih, E., & Bahman, M. (2010). “A contrastive study of Theme in English and Azerbaijani Turkish fictional texts”. The Journal of Applied Linguistics, 3 (1), 55-69.
21. Halliday, M.A.K. (2005). Studies in English language. In Webster, J. (Ed.), The collected works of M.A.K. Halliday, Volume 7, 55-109. London & New York: Continuum.
22. Halliday, M.A.K., & Matthiessen, C.M.I.M. (2014). Halliday’s introduction to functional grammar. Fourth edition. London & New York: Routledge.
23. Hasselgård, H. (2004). “Thematic choice in English and Norwegian”. Functions of Language, 11 (2), 187-212.
24. Khedri, M. , & Ebrahimi, S. F. (2012). “Multiple Theme in English and Persian”. Theory and Practice in Language Studies, 2 (6), 1128-1133.
25. Lavid, J., Arús, J., & Zamorano-Mansilla, J.R. (2009). Systemic functional grammar of Spanish: A contrastive study with English. London & New York: Continuum.
26. Matthiessen, C.M.I.M. (2004). Descriptive motifs and generalizations. In Caffarel, A., Martin, J.R. & Matthiessen, C.M.I.M. (Eds.), Language typology: A functional perspective, 537-673. Amsterdam: Benjamins.
27. Mwinlaaru, I.N., & Xuan, W.W. (2016). A survey of studies in systemic functional language description and typology. Functional Linguistics, 3 (8), 1-41.
28. Teruya, K., & Matthiessen, C.M.I.M. (2013). Halliday in relation to language comparison and typology. Manuscript.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله