نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران

چکیده

 پژوهش حاضر، جهت بررسی مراکز زایش معنا به­عنوان مسئله­ای قابل پژوهش که می­تواند به گونه­شناسی دقیق­تر شعر نو فارسی منجر شود، به بررسی و مطالعۀ شعر هزارۀ دوم آهوی کوهی (شفیعی کدکنی، 1395) می­پردازد؛ با طرح این پرسش­ها که مراکز زایش معنا در هزارۀ دوم آهوی کوهی کدامند، با یکدیگر چه نوع ارتباطی دارند، در نتیجۀ تعامل این مراکز، فرایند نشانگی نامحدود چگونه پیش می­رود و درنهایت تعدد مراکز تولید معنا چه تأثیری بر جریان حسی- زیبایی شعر دارد. نتایج پژوهش نشان می­دهد که در هزارۀ دوم آهوی کوهی رابطۀ بین شعر و نقاشی از نوع بینامتنیت درون­فرهنگی و بینانشانه­ای است. باز بودن گفتمان دیداری کاشی «مزگت/ مسجد پیر» به شاعر این امکان را می­دهد که گریز از سپهر نشانه­ای بسته و تک­صدای امروز/اکنون به سپهر نشانه­ای باز و چندصدای دیروز/ گذشته را عملی گرداند. با تبدیل کارکرد شمایلی نشانه­های کاشی به کارکرد نمادین در شعر، فضای فیزیکی یا خرده­فضای کاشی تبدیل به کلان­فضا یا فضای مجازی می­شود و زایش معنا را در جریانی به­هم­آمیخته، چندبعدی، سلسله­مراتبی و در فضای ژرف و بی­پهنای تاریخ کهن ایران پیش می­برد. در این جریان، فضای گفتمانیی پدید می­آید که متناقض­ها به جای نفی یکدیگر به همزیستی و تعامل دست می­یابند و "کاشی مزگت پیر" از همۀ گفتمان­ها میزبانی می­کند. در فرایند نشانه­ای دیگر، شمایل­های کاشی تبدیل به نمایه­­­ شده و از طریق استعاره­های ترکیبی بُعد عمیق و غیرمحسوس معنا را خلق می­کند که اشاره به «خود» دارد. در این شعر حس درونی، قوی­ترین بعد حسی- اداراکی است که حواس ظاهری را از کار می­اندازد و درقالب تجربه­ای ناب، راه بردن از خود به بی­خودی را در قالب تصویرهای زیبا و منحصربه­فرد نشان می­دهد. با توجه به این­که در این شعر، مرکز غالب تولید معنا تاریخ و فرهنگ ایران است، در زیرگونۀ مفاخرۀ فرهنگی طبقه­بندی می­شود. پژوهش با رویکرد نشانه­شناسی پساساختارگرا و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of the birth of meaning and the process of unlimited symptoms in the second millennium of mountain deer composed by Mohammad Reza Shafiei Kadkani

نویسنده [English]

  • Maryam Dorpar

Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Kowsar University, Bojnord, Bojnord, Iran

چکیده [English]

The present study examines and studies the poetry of the second millennium of the mountain deer (Shafiee Kadkani, 2016) in order to examine the centers of meaning as a researchable problem that can lead to a more accurate typology of modern Persian poetry; By asking these questions, what are the centers of meaning reproduction in the second millennium of mountain deer, what kind of relationship are they with each other, as a result of the interaction of these centers, how the process of infinite symbolism proceeds and finally what effect the multiplicity of centers of meaning production has on the sensory-aesthetic flow of poetry? The results show that in the second millennium, the relationship between poetry and painting is intercultural and interdisciplinary. The openness of the visual discourse of the "Mosque / Old Mosque" tile allows the poet to escape from the sphere of the closed sign and the monophony of today / now to the sphere of the open sign and the polyphony of yesterday / of the past. By transforming the iconic function of tile symbols into a symbolic function in poetry, the physical space or sub-space of the tile becomes a macro-space or virtual space and promotes the birth of meaning in a mixed, multidimensional, hierarchical flow in the deep space of ancient Iranian history. In this process, a discourse space is created in which the contradictions achieve coexistence and interaction instead of denying each other, and the "tile of the old mosque" hosts all the discourses. In the process of other signs, tile icons become indexes and, through combined metaphors, create a deep and subtle dimension of meaning that refers to "self." In this poem, the inner sense is the strongest sensory-perceptual dimension that disables the external senses and in the form of pure experiences, shows the way to the unconscious in the form of beautiful and unique images. Due to the fact that in this poem, the dominant center of production of meaning is the history and culture of Iran, it is classified as a cultural boast. The research has been done with a poststructuralist semiotic approach and descriptive-analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shafiei Kadkani
  • meaning
  • unlimited symptoms
باقری، سحر و عینی­فر، علیرضا.  (1395). تدقیق و تحدید حوزۀ شمول و نمود نشانه­ها در معماری. معماری و شهرسازی آرمان­شهر، شماره 7، 10-1.
چندلر، دنیل. (1394). مبانی نشانه­شناسی. ترجمۀ مهدی پارسا، تهران: سوره مهر.
رحیمی جعفری، مجید و شعیری، حمیدرضا. (1389). از ابرسوژه تا ناسوژه؛ جلوه­های متناوب قدرت در نمایشنامۀ سیاها اثر ژان ژنه. ادبیات معاصر جهان، 2 (4)، 17- 1.
زکریایی کرمانی، ایمان، شعیری، حمیدرضا و سجودی، فرزان. (1392). تحلیل نشانه- معناشناختی سازوکار روابط بینافرهنگی در نظام گفتمانی فرش کرمان. مطالعات تطبیقی هنر، 3 (6)، 29- 11.
سجودی، فرزان و کاکه­خانی، فرناز. (1390). بازی نشانه­ها و ترجمۀ شعر. زبان­پژوهی (دانشگاه الزهرا (س)). 3 (5)، سال 153- 133.
شعیری، حمیدرضا. (1392). نشانه- معناشناسی دیداری: نظریه و تحلیل گفتمان هنری. تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1395). گزینه اشعار. تهران: مروارید.
صفوی، کوروش. (1395). فرهنگ توصیفی مطالعات ادبی. تهران: علمی.
گرمس، آلژیرداس ژولین. (1389). نقصان معنا. ترجمه و شرح حمیدرضا شعیری، تهران: علم.
لینت­ولت، ژب. (1390). رساله­ای در گونه­شناسی روایت. ترجمۀ علی عباسی و نصرت حجازی، تهران: علمی و فرهنگی.
میردهقان، مهین ناز ، سجودی، فرزان و آقایی، حمید. (1392). تحلیل مجموعه کتاب­های زبان فارسی از منظر نشانه­شناسی فرهنگی. پژوهش­نامۀ آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان، 2 (1)، 68-37.  
نامورمطلق، بهمن. (1394). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه­ها و کاربردها. تهران: سخن.
نجومیان، امیرعلی. (1394). نشانه در آستانه. تهران: فرهنگ نشر نو.
__________ (1396). نشانه­شناسی. تهران: مروارید.
LOTMAN, J. (2005). On the Semiosphere (Clark. W. Trans.). Sign Systems Studies, 33 (1), 205-229.
LOTMAN, Y. (2009). The Notion of Boundary. Universe of the Mind: A Semiotic Theory of Culture (Shukman. A. Trans.)  Bloomington: Indiana University Press, 131-142.
CAPTCHA Image