اعظم استاجی
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، صفحه 1-19
چکیده
مقاله حاضر از منظری تاریخی و رده شناختی به بررسی اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی می پردازد و نشان می دهد که اولا، نظام اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی با همگانیهای گرینبرگی مطابقت دارد و دوم از دیدگاهی تاریخی اصطلاحات مربوط به یک خانواده هسته ای شامل پدر، مادر، خواهر، برادر، دختر، پسر، زن و شوهر از دوره باستان به امروز رسیده اند. ...
بیشتر
مقاله حاضر از منظری تاریخی و رده شناختی به بررسی اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی می پردازد و نشان می دهد که اولا، نظام اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی با همگانیهای گرینبرگی مطابقت دارد و دوم از دیدگاهی تاریخی اصطلاحات مربوط به یک خانواده هسته ای شامل پدر، مادر، خواهر، برادر، دختر، پسر، زن و شوهر از دوره باستان به امروز رسیده اند. اما اصطلاحات مربوط به عمه، عمو، خاله، دایی از عربی و ترکی وامگیری شده اند. ورود این واژه ها که تمایز جنس و نسل را بیان می کنند با حذف مقوله جنس در دوره میانه بی ارتباط نیست. حذف تصریف جنس که در دوره باستان موجود بوده است، باعث می شود در دوره میانه با ابزارهای دیگری مقوله جنس در اصطلاحات خویشاوندی (که از مقوله اسم اند) نشان داده شود. این اصطلاحات هر چه که بوده اند به فارسی امروز نرسیده اند. اما ورود معادلهای عربی و ترکی به فارسی و کاربرد گسترده آنها نشان می دهد تمایز جنس در اصطلاحات خویشاوندی برای فارسی زبانها ضروری بوده است.
آرزو نجفیان؛ بلقیس روشن؛ زهرا قیراطی
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، صفحه 21-38
چکیده
پسوندهای نسبت‌ساز در زبان فارسی «ی، ین، ینه، گان، گانه، انه، ئیه/یه» هستند. شواهد زبانی نشان می‌دهد که بااتصال این پسوندها به واژه، غیر از مفاهیم هسته‌ای «منسوب به» و «مربوط به» در بعضی از کلمات مفاهیم حاشیه‌ای از قبیل دارندگی، شباهت، امکان، الزام، منشأ، جهت، غایت، مرتبه، شیوه، محدوده، کمیت، واسطه و ... نیز برداشت می‌شود که درواقع ...
بیشتر
پسوندهای نسبت‌ساز در زبان فارسی «ی، ین، ینه، گان، گانه، انه، ئیه/یه» هستند. شواهد زبانی نشان می‌دهد که بااتصال این پسوندها به واژه، غیر از مفاهیم هسته‌ای «منسوب به» و «مربوط به» در بعضی از کلمات مفاهیم حاشیه‌ای از قبیل دارندگی، شباهت، امکان، الزام، منشأ، جهت، غایت، مرتبه، شیوه، محدوده، کمیت، واسطه و ... نیز برداشت می‌شود که درواقع این مفاهیم ثانویه به حوزه کاربردشناسی مرتبط می‌شود. چگونگی ارتباط میان این مفاهیم هسته‌ای و کاربردشناختی به حوزه علم صرفکاربردشناختی برمی‌گردد که نقش‌های کاربردشناختی واژه را طی مراحل ساخت‌واژه و در ارتباط با دیگر واژه‌های زبان به تصویر می‌کشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی صرفی-کاربردشناختی پسوندهای اشتقاقی نسبت در زبان فارسی از منظر مدل شعاعی ژورافسکی (1996) است. نتایج نشان می‌دهدکه برخی مفاهیم کاربردشناختی این پسوندها با حوزه‌های معنایی دیگر پسوندهای اشتقاقی زبان نظیر تصغیر، شباهت و اتصاف و دارندگی همپوشانی دارد. این اشتراکات نشانگر وجود اتصالات شبکه‌ای بین مفاهیم مختلف زبانی هست که به‌صورت مستمر و در طول تاریخ زبان باهم در تعامل‌اند. گره‌های ارتباطی میان شبکۀ معنایی واژگان زبان آن‌قدر درهم‌تنیده است که گاه برجسته شدن یکی از این رابطه‌ها سبب برجسته شدن همزمان چند شاخه ارتباطی دیگر می‌گردد و معانی متعددی را همزمان به ذهن متبادر می‌نماید.
زهرا عباسی
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، صفحه 39-60
چکیده
نمود از ویژگی‌های ساختاری و معنا شناختی فعل است که در زبان‌های مختلف به شیوههای متفاوت بازنمایی می‌شود و زمان دستوری را از زمان غیر دستوری متمایزمیکند. تاکنون دستهبندیهای متفاوتی از انواع نمود فعل ارائه شدهاست. با توجه به اهمیت مطالعه گویشهای فارسی برای حفظ آنها و نیز دستیابی به قواعد متقن دستوری در گویشهای مختلف فارسیدر ...
بیشتر
نمود از ویژگی‌های ساختاری و معنا شناختی فعل است که در زبان‌های مختلف به شیوههای متفاوت بازنمایی می‌شود و زمان دستوری را از زمان غیر دستوری متمایزمیکند. تاکنون دستهبندیهای متفاوتی از انواع نمود فعل ارائه شدهاست. با توجه به اهمیت مطالعه گویشهای فارسی برای حفظ آنها و نیز دستیابی به قواعد متقن دستوری در گویشهای مختلف فارسیدر این مقاله نمود واژگانی تداومی در افعال مرکب متناظر دارای همکرد "کردن" و "داشتن" در گویش بیرجندی بررسیشدهاست. دادههای پژوهش نشان می‌دهد این افعال متناظر دارای نمودهای واژگانی متفاوتند و همکرد "داشتن" مفاهیم "نهایت ناپذیری" و "تداوم عمل" را به معنی فعل میافزاید. همچنین به تردید استاجی در خصوص وجود نمود مستمر در افعال مرکب دارای همکرد "داشتن" در زبان فارسی پاسخ داده شدهاست.
احمد صفارمقدم؛ حوریه احدی
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، صفحه 61-88
چکیده
به‌‌دلیل اهمیت خواندن، رویکردهای عمده ای در طی چند دهۀ گذشته برای آموزش آن پدید آمده که می توان با بررسی فرایندهای مربوط بینش بهتری نسبت به آنها کسب نمود. همزمان با مطالعات نظری، منابع درسی ویژۀ خواندن و یا مجموعه هایی برای آموزش هر چهار مهارت شنیدن، گفتن، خواندن و نوشتن فارسی به غیرفارسی زبانان تدوین گردیده که در بالا بردن کیفیت ...
بیشتر
به‌‌دلیل اهمیت خواندن، رویکردهای عمده ای در طی چند دهۀ گذشته برای آموزش آن پدید آمده که می توان با بررسی فرایندهای مربوط بینش بهتری نسبت به آنها کسب نمود. همزمان با مطالعات نظری، منابع درسی ویژۀ خواندن و یا مجموعه هایی برای آموزش هر چهار مهارت شنیدن، گفتن، خواندن و نوشتن فارسی به غیرفارسی زبانان تدوین گردیده که در بالا بردن کیفیت آموزش و یادگیری زبان فارسی در سطح جهان از اهمیت خاصی برخوردارند. بررسی و ارزیابی این منابع می تواند در شناخت بیشتر مبانی نظری و ارتقاء شیوههای آموزش زبان فارسی تأثیرگذار باشد. در بررسی حاضر که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با هدف ارتقاء آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان انجام گرفته، ابتدا به یافته های مهم در حوزۀ خواندن، از جمله فرایندهای دخیل در این حوزه پرداخته شده و سپس رویکرد های عمدۀ خواندن، یعنی سه رویکرد پایین به بالا، بالا به پایین و تعاملی مورد بحث قرار گرفته است. در پایان، «آموزش نوین زبان فارسی» (قبول، 1390)، که جدیدترین مجموعة آموزشی بهشمار می آید، براساس انگارۀ خواندن نیل اندرسون (1994) بررسی و تحلیل گردیده است. نتیجۀ بررسی بر همخوانی پنج جلد مجموعه با اصول اندرسون به نسبتهای متفاوت دلالت دارد.
بهمن زندی؛ پرویز نصیری؛ سید ابراهیم رادنیری
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، صفحه 89-107
چکیده
هدف این مقاله، بررسی پدیده دوزبانگونگی در حوزه های رسمی و غیررسمی و همچنین، بررسی تأثیر عوامل سن، جنس، سطح تحصیلات و شغل، بر کاربرد دو زبان فارسی و ترکی در شهر اردبیل است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی است. نمونه آماری تحقیق از میان جامعه آماری (جمعیت شهر اردبیل) به روش نمونه گیری مرحله ای و براساس جدول مورگان ...
بیشتر
هدف این مقاله، بررسی پدیده دوزبانگونگی در حوزه های رسمی و غیررسمی و همچنین، بررسی تأثیر عوامل سن، جنس، سطح تحصیلات و شغل، بر کاربرد دو زبان فارسی و ترکی در شهر اردبیل است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی است. نمونه آماری تحقیق از میان جامعه آماری (جمعیت شهر اردبیل) به روش نمونه گیری مرحله ای و براساس جدول مورگان 400 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه پژوهشی پاراشرو برای تحلیل یافته ها از آزمون های آماری t دو نمونه وابسته و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است. مقایسه کاربرد زبان فارسی با ترکی در شهر اردبیل نشان داد که : جوانان نسبت به سالمندان،زنان نسبت به مردان،دارندگان تحصیلات بالا نسبت تحصیلات پایین و حوزه های آموزشی و اداری نسبت به دیگر حوزه ها بیشتر از زبان فارسی استفاده می کنند.
آزیتا افراشی؛ طاهره همتی
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، صفحه 109-134
چکیده
زبان‌های فعل‌بنیاد و تابع‌بنیاد در بازنمایی مسیر حرکت در فرآیند ترجمه از زبان مبدأ به زبان مقصد تفاوت‌های چشمگیری را نشان می‌دهند (اسلوبین 1996الف؛ نقل شده در ایبارکس سانتینونو، 2003: 153). در فرآیند ترجمه، مترجم می‌بایست ویژگی‌های زبان مبدأ را با ویژگی‌ها، امکانات و محدودیت‌های زبان مقصد هم‌سو سازد. بدین ترتیب در فرآیند ترجمه ...
بیشتر
زبان‌های فعل‌بنیاد و تابع‌بنیاد در بازنمایی مسیر حرکت در فرآیند ترجمه از زبان مبدأ به زبان مقصد تفاوت‌های چشمگیری را نشان می‌دهند (اسلوبین 1996الف؛ نقل شده در ایبارکس سانتینونو، 2003: 153). در فرآیند ترجمه، مترجم می‌بایست ویژگی‌های زبان مبدأ را با ویژگی‌ها، امکانات و محدودیت‌های زبان مقصد هم‌سو سازد. بدین ترتیب در فرآیند ترجمه ویژگی زبانها آشکار می‌گردد. در پژوهش حاضر نحوهی بازنمایی مسیر در فرآیند ترجمه در یک اثر خاص و یک ترجمه از آن، از زبان انگلیسی به زبان فارسی بررسی شده است. فصل ششم رمان هابیت (1937) و ترجمهی فارسی آن (علیزاده، 1383) دادههای این پژوهش را تشکیل می‌دهند. دلیل انتخاب رمان هابیت در این پژوهش این است که در تمام پژوهشهایی که در زبان‌های مختلف تاکنون دربارهی بازنمایی رویدادهای حرکتی در ترجمه مورد بررسی قرار گرفتهاند این رمان موضوع پژوهش بوده است. از این رو، امکان آن فراهم میآید تا نتایج این پژوهشها مورد مقایسه قرار گیرد. از سوی دیگر، در فصل ششم رمان هابیت بازنمود رویدادهای حرکتی چشمگیر است.
هما اسدی؛ نینا حسینی کیونانی؛ ماندانا نوربخش
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، صفحه 135-148
چکیده
پژوهش حاضر در چارچوب آواشناسی قضایی به بررسی تأثیر پوشش های مربوط به صورت بر ویژگی‌های آکوستیکی سایشی‌های بی‌واک //f, s, ʃ در زبان فارسی می پردازد. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که آیا پوشش های مربوط به صورت بر ویژگی های آکوستیکی سایشی های بی‌واک //f, s, ʃ تأثیر می‌گذارد؟ به این منظور، صدای پنج گویشور زن فارسی‌زبان در محیط ...
بیشتر
پژوهش حاضر در چارچوب آواشناسی قضایی به بررسی تأثیر پوشش های مربوط به صورت بر ویژگی‌های آکوستیکی سایشی‌های بی‌واک //f, s, ʃ در زبان فارسی می پردازد. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که آیا پوشش های مربوط به صورت بر ویژگی های آکوستیکی سایشی های بی‌واک //f, s, ʃ تأثیر می‌گذارد؟ به این منظور، صدای پنج گویشور زن فارسی‌زبان در محیط آزمایشگاهی و در پنج موقعیت عادی، دارای ماسک جراحی، ماسک پلاستیکی، کلاه اسکی و کلاه کاسکت موتورسواری ضبط شد. نمونه‌های آوایی با استفاده از برنامه‌ی PRAAT نسخه ی 34، 2، 5 مورد تجزیه و تحلیل آکوستیکی قرار گرفت و تحلیل آماری داده‌ها و مقادیر به‌دست‌آمده از بررسی آکوستیکی نمونه‌های آوایی با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ی 0/21 صورت گرفت. پارامترهای مربوط به مشخصه‌های طیفی و شدت سایش مانند مرکز تجمع انرژی، قله‌ی طیفی و شدت برای تحلیل انتخاب شد. تحلیل داده ها نشان می دهد که پوشش های صورت به طور معناداری بر مقدار شدت، قله ی طیفی و مرکز تجمع انرژی سایشی ها بی واک //f, s, ʃ تأثیر می‌گذارد که این امر به دلیل اختلالاتی است که برخی پوشاننده ها در جریان تولید آواها به وجود می آورند و در نهایت ویژگی های آکوستیکی آواها را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. همچنین نتایج حاکی از آن است که بیشترین میزان تغییرات در شدت سایشی-های بی واک مورد بررسی در حالت دارای کلاه کاسکت و بیشترین میزان تغییرات در مرکز تجمع انرژی در حالت دارای کلاه کاسکت و ماسک پلاستیکی رخ داده است. نتایج نشان می دهد که قله ی طیفی سایشی های بی واک /f, s, ʃ/ نسبت به شدت و مرکز تجمع-انرژی شان تغیرات کمتری داشته است.
