واکاوی انسجام دستوری در داستان مدیر مدرسه، اثر جلال آل احمد برپایه نظریه هلیدی و حسن

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید محمد حسینی معصوم ¹
• هدی داوطلب ²

¹ دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² گروه زبانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

https://doi.org/10.22067/jlkd.2025.93879.1329

چکیده

انسجام از ارکان اساسی هر متن است و از کنار هم قرار گرفتن واژه‌ها و ایجاد ارتباط معنایی، دستوری و کاربردشناختی جملات در متن به‌وجود می‌آید. هلیدی و حسن (1976) در زبان‌شناسی نقش‌گرا مقوله‌ انسجام و زیرشاخه-های آن‌ شامل عناصر انسجام دستوری و واژگانی را مطرح کرده‌اند. مقاله‌ی حاضر با تکیه بر نظریه‌ی هلیدی و حسن عناصر انسجام دستوری در داستان کوتاه مدیر مدرسه نوشته‌ی جلال آل احمد را مورد بررسی قرار می‌دهد. به‌این منظور، با استفاده از مثال‌های مختلف در داستان مذکور، نحوه‌ی کاربرد عناصر انسجام دستوری شامل ارجاع، حذف، جایگزینی و ادات ربط، در متن مورد نظر تحلیل شد. نتایج نشان داد که به‌ترتیب، ارجاع (9/69 درصد) و ادات ربط (1/25 درصد) بیشترین تأثیر در انسجام و در مقابل، حذف (01/4 درصد) و جایگزینی (91/0 درصد) کمترین تأثیر را داشته‌است. این نتیجه با ویژگی‌های سبکی جلال آل احمد در زمینه‌ی محاوره‌نویسی کاملاً منطبق و همسو است. همچنین، نتایج حاکی از آن بود که مدیر مدرسه از نظر به‌کارگیری عناصر انسجام دستوری ارجاع و ادات ربط، متنی منسجم بوده و نویسنده با انتخاب درست و بجای این دو عنصر در متن توانسته پیوند میان کلمات و جملات را به‌خوبی حفظ کند. آل احمد با کاربرد مناسب عناصر انسجام دستوری در این متن عملکرد موفقی در تأثیرگذاری آن و ترغیب خواننده داشته ‌است.

کلیدواژه‌ها

• انسجام متن
• انسجام دستوری
• نظریه ی هلیدی و حسن
• متن
• مدیر مدرسه

موضوعات

• تحلیل گفتمان

عنوان مقاله [English]

A Study of Grammatical Cohesion in Jalal-e Al-e Ahmad’s Modire Madreseh (The School Principal) Story Based on Halliday & Hassan’s Theory

نویسندگان [English]

• Seyed Mohammad Hosseini Maasoum ¹
• Hoda Davtalab ²

¹ Payame Noor University ,Theran, Iran

² Department of Linguistics,, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Cohesion is one of the fundamental components of every text. It is created through the juxtaposition of words and the establishment of semantic, grammatical and pragmatic relationships between sentences within the text. Within a functional linguistics framework, Halliday & Hassan (1976) suggested the category of cohesion and its subcategories, including grammatical & lexical cohesion. The present paper uses their theory to study the elements of grammatical cohesion in the short story, Modire Mdreseh (The School Principal). To this end, different samples from the text were analysed to explore the application of elements of grammatical coherence, including reference, ellipsis, substitution, and conjunctions. The results indicated that reference (69.9%) and conjunctions (25.1%) have the biggest roles and ellipsis (4.01%) and substitution (0.91%) have had the smallest roles in the cohesion of the text. The findings are in line with the stylistic characteristics of Jalal-e Al-e Ahmad in colloquial writing. Moreover, the results showed that the story Modire Madreseh is cohesive in terms of grammatical cohesion, and the writer has made proper use of references and conjunctions to maintain the relatedness of words and sentences. Using the elements of grammatical cohesion, Al-e Ahamad has been successful in attracting readers and making them keep reading.

کلیدواژه‌ها [English]

• cohesion, grammatical cohesion, Halliday &
• Hassan’s Theory, text, Modire Madreseh