پدیدۀ حذف درون بند رویکردی فازبنیاد

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شبنم مجیدی ¹
• فاطمه بهرامی ²
• مزدک انوشه ³

¹ دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² استادیار گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³ استادیار گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22067/jlkd.2024.88620.1251

چکیده

در سنت دستور زایشی، پدیدۀ حذف یا زدایش، ساخت‌های گوناگونی را دربرمی‌گیرد که در آنها عناصر پیش‌بینی‌پذیر نحوی ذیل شرایط خاصی از اشتقاق زدوده می‌شوند. از سرآغاز نظریۀ اصول و پارامترها، یافت تعمیمی که بتواند همۀ گونه‌های حذف را تبیین کند، یکی از مسائل بنیادین زبان‌شناسان بوده است. مقالۀ حاضر می‌کوشد تا در چارچوب کمینه‌گرایی فازبنیاد گامی به سوی این هدف بردارد و تبیین جامعی از انواع مختلف حذف در جملات زبان فارسی به‌دست دهد. برای این منظور، نخست به مهم‌ترین موارد حذف در پیشینۀ پژوهش نگاهی می‌افکنیم و تبیین‌های مختلف از این پدیدۀ زبانی را ارزیابی می‌کنیم. سپس به معرفی سامانۀ متمم‌ساز شکافته و بررسی فرافکن‌های نقش‌نمای فراتر از گروه زمان می‌پردازیم تا از این طریق، فرافکنی را که در زبان فارسی هستۀ فاز بالایی را تشکیل می‌دهد، بیابیم. بررسی شواهد زبانی نشان می‌دهد که در فارسی، مانند زبان آلمانی، عناصر متمم‌سازی مانند «که» و «تا» در هستۀ گروه ایستایی تولید می‌شوند و سپس به هستۀ گروه عامل ارتقا می‌یابند و بنابراین، گروه ایستایی را باید نقطۀ فاز بالایی تلقی کرد که برخی از فرایندهای حذف را در درون ساختار بند موجب می‌شود. در ادامۀ این مبحث، توصیفی تفصیلی از انواع حذف در درون جمله به دست می‌دهیم و می‌کوشیم ساخت‌های محذوفی همچون کافت، شبه‌کافت، ارتقای گره راست، حذف گروه فعلی، بندزدایی، پی‌پرسش و خرده‌پاسخ را براساس رویکرد کمینه‌گرا تحلیل کنیم. سرانجام در بخش پایانی پژوهش استدلال می‌کنیم که انواع حذف درون بند بر فرافکن فاز پایینی (vP) یا فاز بالایی (FinP) اعمال می‌شوند و هسته‌ها و/ یا سازه‌هایی را از اشتقاق نحوی می‌زدایند. این تحلیل با تکیه بر فرایندهای پسانحوی حذف و ادغام صرفی توضیح می‌دهد که چرا در محمول‌های مرکب فارسی، جزء غیرفعلی محمول می‌تواند حفظ یا حذف شود.

کلیدواژه‌ها

• حذف
• گروه ایستایی
• سامانۀ متمم‌ساز شکافته
• نظریۀ فاز
• ادغام صرفی

موضوعات

• نحو

عنوان مقاله [English]

Ellipsis phenomena within the clause A Phase-based Approach

نویسندگان [English]

• Shabnam Majidi ¹
• fatemeh bahrami ²
• Mazdak Anoushe ³

¹ PhD candidate in Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Letters and Human Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

² Assistant Professor In Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Letters and Human Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

³ Assistant Professor in Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of literature and humanities, University of Tehran, Tehran, Iran,

چکیده [English]

Ellipsis phenomena or deletions, in traditional generative terms, involve a number of cases where otherwise expected syntactic material goes missing under some conditions. How to formulate a generalization that can explain all types of deletion has been a central question since the dawn of Principle and Parameters theory. The present study endeavors to take a step towards this goal within the framework of phase-based Minimalist syntax, in order to provide a comprehensive explanation of various types of ellipsis in Persian clauses. To achieve this, we first outline the main issues of ellipsis and evaluate the success of the different accounts available in the literature. Then we introduce the split-C system and examine the functional projections dominating the Tense Phrase, in order to identify the projection that forms the upper phase in Persian. The empirical evidence shows that, similar to German, the typical complementizers like “ke” (that) and “ta” (in order to) are generated in the head of Finite Phrase (FinP) in Persian and then raises to the head of the Force Phrase (ForceP), thus, the FinP should be considered the upper phase, which triggers some deletion processes in the clause structure. Following this proposal, we provide a detailed description of the types of deletion within the clause and attempt to analyze the deleted structures such as gapping, pseudogapping, Right Node Raising, VP-ellipsis, sluicing, tag-question, and sentence fragmentation based on the minimalist approach. Ultimately, in the final section of the research, we argue that the different types of deletion within the clause apply to the lower phase (vP) or upper phase (FinP) and eliminate the heads and/or constituents from the syntactic derivation. This analysis, relying on the post-syntactic operations of deletion and morphological merger, explains why in complex predicates, the non-verbal element can be either retained or deleted.

کلیدواژه‌ها [English]

• ellipsis
• Finite Phrase
• split-C system
• Phase theory
• morphological merger