بررسی بازنمایی زبانی رویداد حرکت از منظر زبانشناسی شناختی: بررسی موردی افعال حرکتی در زبان مازندرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا گلزاده گروی ¹
• زهرا باباسالاری ²
• سعید یزدانی ³
• محمد حسین شرف زاده ⁴

¹ دانشجوی دکترای زبانشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

² گروه زبان شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

³ استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

⁴ استادیار، گروه ادبیات و زبانشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.73981.1074

چکیده

این پژوهش به ماهیت معنی‌شناختی افعال حرکتی زبان مازندرانی با تأکید بر الگوی غالب برای توزیع اطلاعات مربوط به شیوۀ مسیر و حرکت، چگونگی بازنمایی اطلاعات چندگانۀ مسیر و اطلاعات چندگانۀ شیوه می‍‌پردازد. از آنجاکه تقریباً همۀ پژوهش‌ها در مورد معنی‌شناسی افعال حرکتی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی با تکیه بر رویکرد شناختی و الگوهای واژگانی‌شدگی تالمی (1985 و 2000ب)، دربارۀ زبان فارسی انجام گرفته‌اند، پژوهش حاضر می‌تواند گامی در راستای پر کردن این خلأ در زمینۀ دیگر زبان‌ها و گویش‌های ایرانی و نقطۀ شروعی در این رابطه باشد. رویکرد این پژوهش به فعل‌های حرکتی زبان مازندرانی به ویژه افعال غیرساده همسو با دیدگاه ازکیا و همکاران (1394) در باب فعل غیرسادۀ حرکتی در زبان فارسی در چارچوب الگوهای واژگانی-شدگی شکل گرفته‌است. در پژوهش حاضر، افعال ساده و غیرسادۀ واژگانی‌شده در یک گروه و در برابر افعال غیرسادۀ تابع‌دار قرار می‌گیرند. 140 فعل حرکتی پیکرۀ این پژوهش شامل 39 فعل ساده، 57 فعل غیرسادۀ واژگانی‌شده و 44 فعل غیرسادۀ تابع‌دار هستند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که الگوی غالب برای توزیع اطلاعات مربوط به شیوه، مسیر و حرکت در زبان مازندرانی چیست؟ در نتیجه این پژوهش می‌توان به این نکته اشاره کرد که در زبان مازندرانی نمی‌توان الگوی غالبی برای توزیع اطلاعات مربوط به شیوه، مسیر و حرکت تعیین کرد. افعال حرکتی تقریباً به یک میزان این اطلاعات را واژگانی می کنند. بر اساس این پژوهش، از 140 فعل حرکتی مازندران تعداد 96 فعل (57/68 درصد کل افعال) واژگانی شده‌اند و 44 فعل (43/31 درصد کل افعال) تابع‌دار هستند.

کلیدواژه‌ها

• معنی‌شناسی شناختی
• رویدادهای حرکتی
• زبان مازندرانی
• الگوهای واژگانی شدگی

موضوعات

• رده شناسی زبان

عنوان مقاله [English]

A Study of the Linguistic Representation of the Movement Event from the Perspective of Cognitive Linguistics: A Case Study of Movement Verbs in the Mazandaran Language

نویسندگان [English]

• Zahra golzadeh geravi ¹
• Zahra Babasalari ²
• Saeed Yazdani ³
• Mohammad Hossein Sharafzadeh ⁴

¹ PhD student in Linguistics, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran

² Department of Linguistics & Foreign Languages, Payam Noor University , Tehran, Iran

³ Assistant Professor, Department of English Language and Linguistics, Islamic Azad University, Bushehr Branch, Bushehr, Iran

⁴ Assistant Professor, Department of Literature and Linguistics, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran

چکیده [English]

This study deals with the semantic nature of the motor actions of Mazandaran language by emphasizing the dominant pattern for distributing information related to the way and movement, how to represent multiple information of the path and multiple information of the method. Since almost all researches on the semantics of motor actions of Iranian languages and dialects have been done about Persian language based on the cognitive approach and patterns of Talmudic lexicography (1985 and 2000b), the present study can It should be a step towards filling this gap in the field of other Iranian languages and dialects and a starting point in this regard. The approach of this study to the motor verbs of Mazandaran language, especially non-simple verbs in line with the view of Azkia et al. (2015) about simple motor verbs in Persian language has been formed within the framework of lexical patterns. In the present study, simple and uncomplicated lexical verbs are placed in a group as opposed to functional simple verbs. The 140 body verbs of this study include 39 simple verbs, 57 simple verbal verbs and 44 simple functional verbs. The main question of this research is what is the dominant pattern for distributing information about the method, path and movement in Mazandaran language? As a result of this research, it can be pointed out that in the Mazandaran language, it is not possible to determine a dominant pattern for the distribution of information related to method, route and movement. Motor verbs translate this information almost equally. According to this study, out of 140 motor verbs in Mazandaran, 96 verbs (68.57% of the total verbs) have been lexical and 44 verbs (31.43% of the total verbs) are functional

کلیدواژه‌ها [English]

• Cognitive semantics
• motor events
• Mazandaran language
• lexical patterns

مراجع

1. ازکیا، ندا (1390)، حرکت در زبان فارسی: دیدگاهی شناختی و رده شناختی، رسالۀ دکتری زبان شناسی همگانی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
2. ازکیا، ندا و فرهاد ساسانی(1391)، «واژگانی شدگی در فعل‌های حرکتی فارسی: الگویی تازه».، مجلۀ زبان و زبان‌شناسی، سال 8، شمارۀ 1، صص 82-102.
3. ازکیا، ندا، فرهاد ساسانی و آزیتا افراشی(1394)، «واژگانی شدگی، چارچوبی برای تبیین فعل غیر سادۀ حرکتی در زبان فارسی»، زبان‌پژوهی، سال هفتم، شمارۀ 14، صص 31-57.
4. افراشی، آزیتا و آسیه رحمانی(1393)، «حرکت فرضی در زبان فارسی: رویکردی شناختی به مسیرهای گسترشی»، مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران، دورۀ 2، شمارۀ 6، صص 1-25.
5. پشتوان، حمیده (1392)، بازنمود رویدادهای حرکتی درگفتار روایی کودکان فارسی زبان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه الزهرا.
6. دبیرمقدم، محمد(1390)، زبان شناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی(ویراست دوم)، تهران: سمت.
7. ..............(1392)، پژوهش های زبان شناختی فارسی(مجموعه مقالات)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
8. راسخ مهند، محمد (1390)، درآمدی بر زبان شناسی شناختی: نظریه ها و مفاهیم، تهران: سمت.
9. مسگرخویی، مریم (1391)، «بازنمود رویداد حرکت در فارسی: رویکردی شناختی»، مجموعه مقالات هشتمین همایش زبان شناسی ایران (صص 737-747، شماره 281، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
10. ...............(1392)، بارنمود رویداد حرکت در زبان فارسی: رویکردی شناختی، رساله دکتری زبان شناسی همگانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
11. ................(1392)،«بازنمود مسیر در افعال حرکتی فارسی»، دستور، شماره 9، صص. 74-92.
12. ...............(1393)، «حرکت پنداری در زبان فارسی: رویکردِ شناختی»، زبان و زبان شناسی، شماره 9، صص. 23-36.
13. ...............(1394)، «بازنمود اطلاعات شیوه در فعل‌های حرکتی فارسی بر اساس نظریۀ الگوهای واژگانی شدگی»، پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، سال پنجم، شماره 10، صص. 75-90.
14. مقدم، غزاله (1392)، بررسی افعال حرکتی زبان فارسی، رویکردی شناختی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
15. همتی، طاهره و آزیتا افراشی(1395)، «بازنمایی حرکت در ترجمه: رویکردی شناختی»، پزوهش‌های زبان­شناسی تطبیقی، سال ششم، شماره 11، صص 77-95.
16. Akhavan, Niloofar, Nazbanou Bonnie Nozari & Tilbe Göksun(2015), Motion event expression in language and gesture: Evidence from Persian, proceedings of the 37^th Annual Conference of the Cognitive Science Society, Pasadena, CA.
17. Allwood, Jens & Peter Gärdenfors(eds)(1999), Cognitive Semantics: Meaning and Cognition, Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins.
18. Babai, Hajar.(2011)«Lexicalization of Motion Event in persion», Theory and practice in language studies, 1(2), pp. 157-162.
19. Berman, Ruth A. & Dan Isaac Slobin(1994), Relating Events in Narrative: A Crosslinguistic Developmental Study, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
20. Croft, William & D. Alan Cruse(2004), Cognitive Linguistics, Cambridage: Cambridge University press.
21. Evans Vyvyan & Melanie Green(2006), Cognitive Linguistics: An Introduction, Edinburgh University Press.
22. Cifuentes Férez, Paula(2008), Motion in English and Spanish: A Perspective from Cognitive Linguistics, Typology and Psycholinguistics, PHD Thesis, Spain: Universisdad de Murcia.
23. Feiz, Parastou(2011), «Traveling through space in persian and English: a comparative analysis of motion events in elucited narratives», Language Sciences, 3e(3), pp. 401-416.
24. Frawley, William(1992), Linguistic Semantics, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
25. Gennari, Silvia P. et. al.(2002), «Motion events in language and cognition», Cognition, 83, pp. 49-79.
26. Goldberg, Adele E(1998b), «patterns of Experrience in parterns of Language», In Michael Tomasello(ed.), the New Psychology of Language, Lawrence Erlbaum Publications, pp. 203-219.
27. Heine, Bernd(1997), Cognitive Foundations of Grammar, Oxford: Oxford University Press.
28. Ibarretxe-Antoñano, Iraide(2004a), «Motion Events in Basque Narratives», In S.. Strömqvist & L. Verhoeven(Eds.), Relating Events in Narrative: Typological and Contextual Perspectives in Translation, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, pp. 89-112.
29. Karimipour, Amir & Vali Rezai(2016), «Typological Analysis of Ilami Kurdish verbs of Motion: With Focus on the Concept of path», DE GRUYTER MOUTON, 69(3), pp. 411-435.
30. Kersten, Alan W. et. a.l. (2003), «Differential sensitivity to manner of motion in adult English and Spanish speakers», Paper prwsented at the Meeting of the Society for Research in Child Development Tampa, Fl.
31. Lassiter, G Daniel et. al.(2002), «Observational Goals and Behavior Unitization: A Reexamination», Journal of Experimental Social Psychology, 36, pp. 649-659.
32. Lee, David(2001), Cognitive Linguistics: An Introduction, Oxford: Oxford University Press.
33. Levin, Beth & Malka RappaportHovav(2005), Argunent Realization, Cambridge: Cambridge University Press.
34. Löbner, Sebastian(2002), Understanding Semantics, London: Arnold.
35. Papafragou, Anna et. al.(2002), «Shake, rattle, ʻnʼ roll: the representation of motion in language and cognition», Cognition, 84(2), pp. 189-219.
36. Slobon, Dan Isaac(2000), «Verbalized Events: a Dynamic Approach to Linguistic Relativity and Determinism», In S. Niemeier & R. Dirven (Eds.), Evidence for Linguistic Relativity, Berlin: Mouton de Gryyter , pp. 107-138.
37. ............(2004), «The Many Ways to Search for a Frog: Linguistic Typology and the Expressiob of Motion Events», In S. Stromqvist & L. Verhoeven(Eds.), Relating Events in Narrative: Typological and Contextual Perspectives in Translation, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, pp. 21o-257.
38. Talmy, Leonard(1975), «Figure and Griund in Complex Sentences», Proceeding of the First Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, pp. 419-430.
39. ............ (1985), «Lexicalization Patterns: Semantic Structure in Lexical Forms», In T. Shipen(Ed.), language typology and lexical descriptions: Vol. 3, Grammatical categories and the lexicon, Cambridge: Cam.ridge University Press, pp. 57-149.
40. ..............(1991), «Path to Realization: A Typology of Event Conflation», In Berkeley Linguistic Society, 7, pp. 489-519.
41. ............(2000), Toward a Cognitive semantics(Volune II), Cambridge , MA: MIT Press.
42. Zaks, Michael A. et. al.(2000), «On Phase Synchronization by Periodic Force in Chaotic Oscillators whit Saddle Equilibria», J. Bifurcation and Chaos, 10, pp. 2649-2667.
43. Zlatev, Jordan & Peerapat Yangklang(2004), «A Third Way to Travel: The Place of Thai and Serial Verb Language in Motion Event Typology», In S. Strömqvist & L. Verhoeven(Eds.), Relating Events in Narrative: Typological and Contextual perspectives in Translation, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, pp. 159-190.
44. unesco.org/languages-atlas/