بررسی فرایندهای آوایی در گویش آباده طشک در مقایسه با فارسی معیار با رویکرد واج‌شناسی زایشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• فرانک رمضانی

استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران

https://doi.org/10.22067/jlkd.2021.69640.1022

چکیده

زبان به عنوان یک ابزار ارتباط و گویش‌های به عنوان بخش‌های در معرض تغییر و تکامل یک زبان همواره مورد توجه پژوهشگران بوده‌اند. از نظر زبان‌شناسان، عوامل جغرافیایی و اجتماعی در بروز و پیدایش گویش‌ها تاثیر دارند. گردآوری و مستندسازی گویش‌های محلی، برای طبقه‌بندی گویش‌های ایران، و تدوین فرهنگ تاریخی زبان فارسی اهمیت بسزایی دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تطبیقی ساختار دستوری-واژگانی دو گونۀ زبانی لری آباده و فارسی نو است و داده‌ها در این پژوهشِ کیفی به روش میدانی-کتابخانه‌ای و از طریق مصاحبه با گویشوران این دو گونۀ زبانی و نیز منابع معتبر گردآوری شده‌اند. در حقیقت این پژوهش می‌کوشد تا با مقایسۀ ساختار دو گویش لری آباده و فارسی نو نشان دهد که ساختار واژگانی و آوایی آن‌ها چگونه است و در گذر زمان دستخوش چه تغییراتی شده‌اند؟ با بررسی و تحلیل واژه‌های گویشی، برخی ابهامات متون فارسی نوشته شده به خطوط ایرانی با خط عربی-فارسی نیز برطرف می‌شود. نتایج این پژوهش نشان داد که ساخت آوایی گویش آباده (لری) به لحاظ دستوری و واژگانی با فارسی نو پیوند نزدیکی دارد.

کلیدواژه‌ها

• آباده طشک
• زبان فارسی
• فرایندهای آوایی
• گویش شناسی
• ساختار واژگانی

20.1001.1.20087233.1400.13.1.11.0

موضوعات

• گویش شناسی

عنوان مقاله [English]

Investigation of phonetic processes in Abadeh Tashk dialect in comparison with standard Persian with reproductive phonology approach

نویسنده [English]

• Faranak Ramezani

Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Marvdasht Branch, Marvdasht, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is a contrastive analysis of grammer loss, addition, or change of voice adjectives, noun governing the genitive and noun in the genitive, number, pronouns, infinitives, affixes, verb and sealence usage, the place of stress and the comparison of words. For each mentioned case illustrative examples are offered.( people who live in Abadeh tashk are from lashani tribe which is one of loriوs tribes).In fact,this article intend to compare Lori and Farsi. The dialect of Lori which is the deep structure of the dialect of Abadeh tashk is closely related to modern Farsi. regarding grammatical and Lexical structure. The dialect of the village of Abadeh tashk undergoes clear pheonological change.In many words a consonant is changed to another consonant,that is, it undeagoes alteration,or some consonants are omited that is,elision occurs. In some words, two consonants replace each other that is reversal happers in them. In some other case are in a word insertion happens. It sometimes happens that in a word more than one change occur, In other words, elisionand reversal. Alteration and reversal, alteration and insertion and or all happen to gether.In the dialect under study,in most case elision,alteration. Reversal, increase and elision and reversal happen.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dialect of Abadeh Tashk
• Persian language
• e Comparing lexical Vowels
• and Consonants Pheonological change

©2021 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)

مراجع

1. ایزد پناه ،حمید. (1363 ). فرهنگ لری . چاپ دوم. تهران: آگاه.
2. آرلاتو، آنتونی . (1373). درآمدی بر زبان شناسی تاریخی. ترجمۀ یحیی مدرسی، تهران : سمت.
3. احمدخانی، محمدرضا و لطیفی، آناهیتا. (1398). بررسی برخی از فرایندهای واجی در گویش بروجردی در مقایسه با فارسی معیاربا تلفیقی از رویکرد واج شناسی زایشی و نظریه بهینگی. فصل نامه مطالعات زبان ها و گویش های غرب ایران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی کرمانشاه، 7 (24).
4. باطنی ،محمد رضا . ( 1364 ). توصیف ساختمان دستوری زبان  فارسی. تهران: امیرکبیر.
5. باقری، مهری. ( 1376). تاریخ زبان فارسی . تهران: قطره .
6. _________ (1388). تاریخ زبان فارسی. چاپ چهاردهم. تهران: قطره.
7. بهار، محمدتقی. (1388). سبک شناسی یا تطور نثر فارسی. چاپ سوم، جلد اول. تهران: زوار.
8. بی جن خان، محمود. (1394). واج شناسی (نظریه بهینگی). تهران: سمت.
9. ثمره، یدالله . ( 1364). آواشناسی زبان فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
10. حاجت پور، حمید. ( 1382). زبان تالشی ( گویش خوشابر). دوشنبه: ناشر دیوشتیچ .
11. حق شناس، علی محمد. ( 1356 ). آواشناسی . تهران: آگاه .
12. رضایی،جمال .(1377). بررسی گویش بیرجند(واج شناسی – دستور). انتشارات هیرمند .
13. صفوی، کوروش. (1360). درآمدی بر زبان شناسی. تهران: بنگاه و ترجمه و نشر کتاب.
14. قلی فامیان، علیرضا و بصیرت، وحید. (1393). تحلیل فرایندهای آوایی گویش گیلکی بر مبنای اطلس زبانی. فصلنامه زبان پژوهی دانشگاه الزهرا، 6 (13).
15. کلباسی ،ایران. ( 1388 ). فرهنگ توصیفی گونه های زبانی ایرانی. چاپ اول. تهران : پژوهشگاه علوم انسانی.
16. -لایارد سراوستن هنری و دیگران. (1371). سیری در قلمرو بختیاری و عشایر بومی خوزستان. ترجمۀ مهراب امیری. تهران: فرهنگ سرا،.
17. مشکوه الدینی ، مهدی. ( 1364 ). ساخت آوایی زبان. چاپ چهارم. مشهد: آستان قدس.
18. معین، محمد. (1385). فرهنگ فارسی یک جلدی. عزیزالله علیزاده (گردآورنده). چاپ سوم. تهران: راه رشد.
19. مقیمی، افضل. ( 1373 ). بررسی گویش بویر احمد و... . چاپ اول.  شیراز: نوید شیراز .
20. ناتل خانلری ،پرویز. ( 1373). دستور تاریخی زبان فارسی. چاپ سوم. تهران: توس .
21. ____________ ( 1387 ) . تاریخ زبان فارسی ( سه جلد ). چاپ هفتم. تهران : فرهنگ نشر نو.
22. نمیرانیان، کتایون و آقایی، جعفر. (1386). بررسی آواشناسی گویش کوردهی. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 26 (4).
23. وحیدیان کامیار ، تقی. ( 1370 ). حرف های تازه در ادب فارسی. چاپ هفتم. دانشگاه اهواز .
24. ______________ ( 1379 ). نوای گفتار در فارسی. چاپ اول. مشهد: دانشگاه فردوسی.
25. همتی ، ابوذر. ( 1369 ). فرهنگ تطبیقی واژگان گویش لری ممسنی با واژگان فارسی نو و میانه. ‌ پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه شیراز .
26. یاوریان ،‌ اکبر. ( 1385 ). واژنامه لری. چاپ اول.  خرم آباد: افلاک .
27. روبینز، آر اچ. (1381). تاریخ مختصر زبان شناسی. ترجمۀ علی محمد حق شناس، تهران: بی نا.

 

Samarin, W. J.(1967). Field Linguistics A guiding linguistic fieldwork. New York: NY Holt, Reinhart, & Winston.

Yule, G. (1996). The Study of Language. Cambridge University Press.