اطلس گویشی و گویش سنجی کرانۀ جنوب شرقی دریای مازندران به روش بسامد واکه

نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسندگان

• آرزو نجفیان
• طیبه موسوی میانگاه
• بلقیس روشن
• سیف‌اله ملایی پاشایی

پیام‌نور

https://doi.org/10.22067/lj.v6i11.37495

چکیده

گویش سنجی روشی کمّی برای اندازه گیری تفاوت‌های میان گویش های مختلف است که با محاسبه آماری مقدار این تمایزات در نمونه های گسترده ای از ویژگی های زبانی در یک منطقه گویشی به دست می‌آید. هدف پژوهش حاضر نیز ارائه نمونه‌ای از اطلس گویشی استان مازندران بر مبنای روش‌های گویش‌سنجی است. در پژوهش حاضر که مبتنی بر روش توصیفی هم‌زمانی و دادگان میدانی است، آوانگاشت معادل‌های محلّی 62 واژه مورد تحلیل انبوهه قرار گرفت و منطقه‌های گویشی کرانه های جنوبی دریای مازندران بر اساس بسامد واکه‌ها مکان‌یابی شده است. موادّ زبانی متشکل از 73 مصاحبه است. میانگین سنی گویشوران 36 سال، متوسط سواد آنها در حد آموزش ابتدایی و 38% آنها زن بودند. نقشه‌های تفسیری حاصل ضمن تعیین چهار منطقه گویشی شمال‌غربی، غربی، شمال‌شرقی، و جنوب‌مرکز با آلفای کرنباخ 84/0، نشان می‌دهد که واکه‌های پیشین /i/ و /a/، بیشترین شاخص تأثیر را در گوناگو‌نی‌های منطقه‌ای دارند.

کلیدواژه‌ها

• اطلس گویشی
• گویش‌سنجی
• روش بسامد واکه
• زبان مازندرانی

عنوان مقاله [English]

Validating Dialectometry of Southesat Caspian Sea via Hoppenbrouwers’ Vowel Frequency Method

نویسندگان [English]

• Arezoo Najafian
• tayebeh Musavi
• Belghis rovshan
• Sayfollah Mollaye Pashaye

Payame Noor University

چکیده [English]

As pioneer trends in Iranian computational dialectology, the Leveneshtain algorithm applied to Mazandarani dialect data - extracted from LAI – revealed regional dialect in the northern range of the Alborz Mountains. Current synchronic fieldwork aimed to determine vowels responsible for regional variation, and likewise reliability and validity of the research findings, through vowel frequency method. The linguistic material consisted of 113 interviews with NORM Speakers of 36 years old and primary level of education in average, 38% of whom were female. Representative and interpretive dialect maps validate the results obtained in previous studies with 0.84 Cronbach’s α, emphasize manifestation of regional dialect, and illustrate the front vowels / i / and / a /, verses central vowel / ə /, impose uttermost difference index on regional variations.

کلیدواژه‌ها [English]

• computational linguistics
• dialectology
• vowel frequency method
• Mazandarani

مراجع

پرمون، یداله. (1385). طرح ملی اطلس زبانی ایران. کتابچه جامع تدوین اطلس. پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی. صنایع دستی و گردشگری. پژوهشکده زبان‌شناسی. کتیبه‌ها و متون.

جعفری‌، عباس (۱۳۶۸) ‌کوه‌ها و کوه‌نامه ‌ایران‌. تهران‌:‌وارش.

نجفیان، آرزو. موسوی‌میانگاه، طیبه. روشن، بلقیس و ملایی‌پاشایی، سیف‌اله. (در دست چاپ).

«بازشناسیِ زبان‌شناختی و جغرافیایی گونه‌های زبان مازندرانی در حدفاصل خلیج گرگان تا مرکز مازندران با اعمال روش‌های گویش‌سنجی بر تفاوت‌های آوایی». جستارهای زبانی.

Hoppenbrouwers, C. and Hoppenbrouwers, G. (1988).“De feature frequentie methode en de classicatie van Nederlandse dialecten”. TABU 18(2):51-92.

Hoppenbrouwers, C. and Hoppenbrouwers, G. (2001).“De indeling van de Nederlandse streektalen”.Dialecten van 156 steden en dorpen geklasseerd volgens de FFM. Koninklijke Van Gorcum B.V., Assen.

Heeringa, W. (2004), Measuring Dialect Pronunciation Differences using Levenshtein Distance. PhD thesis. University of Groningen, Groningen.

IPA (1999). Handbook of the International Phonetic Association: A Guide to the Use of the International Phonetic Alphabet. Cambridge: Cambridge University Press.

Jain, A. K. & R. C. Dubes (1988): Algorithms for clustering data. Englewood Cliffs, New Yersey: Prentice Hall.

Kruskal, J. B. (1999). “An Overview of Sequence Comparison”. In David Sankoff & Joseph Kruskal (eds.) Time Warps, String edists, and Macro molecules; The Theory and Practice of Sequence Comparison. Stanford: CSLI, 1-44.

Nerbonne, J. & W. Heeringa (1998). Computationele vergelijking en classificatie van dialecten. Taal en Tongval, Tijdschrift voor Dialectologie, 50(2):164-193.

Nerbonne, J. & W. Heeringa (2001). “Computational comparison and classification of dialects”. Dialectologia,(9):69-83.

Osenova, P. & W. Heeringa & J. Nerbonne (2010). “A Quantitative Analysis of Bulgarian Dialect Pronunciation”. In: Zeitschrift für Slavische Philologie, 66( 2):425-458.

Weijnen, A. (1946). “The borders between the Brabant dialects cross east-north”. In lectures on North Brabant dialect issues. Royal Dutch Academy of Sciences, April 12, 1944, Volume VIII.