ایران عبدی؛ محمد راسخ مهند
دوره 12، شماره 1 ، تیر 1399، ، صفحه 61-85
چکیده
اصل بسامد زبانی یکی از عوامل درونزبانی است که بر اساس آن زبان تمایل به صرف کمترین انرژی برای تلفظ و بیان ساختهای مختلف زبانی دارد. فرضیههای مطرح در این زمینه که بر پایۀ دو دیدگاه تاریخی و همزمانی بررسی شدند، عبارتند از: افزایش و یا کاهش امکانات دستوری نمود در گذر زمان حاصل بسامد آن است، یعنی هرگاه هر یک از انواع نمود آغازی، مستمر و تکمیلی ...
بیشتر
اصل بسامد زبانی یکی از عوامل درونزبانی است که بر اساس آن زبان تمایل به صرف کمترین انرژی برای تلفظ و بیان ساختهای مختلف زبانی دارد. فرضیههای مطرح در این زمینه که بر پایۀ دو دیدگاه تاریخی و همزمانی بررسی شدند، عبارتند از: افزایش و یا کاهش امکانات دستوری نمود در گذر زمان حاصل بسامد آن است، یعنی هرگاه هر یک از انواع نمود آغازی، مستمر و تکمیلی در گذر زمان بسامد بیشتری پیدا کرده، از امکانات بیانی و دستوری آن کاسته شدهاست و برعکس. فرضیۀ دوم نیز که در قالب نگاه همزمانی است بیان میکند، هر یک از انواع نمود در فارسی معاصر که بسامد بیشتری دارد، دارای امکانات دستوری و صوری کمتری است. لذا پیکرهای از متون فارسی نو متقدم و فارسی معاصر که شامل 8549 بند فعلی است، فراهم آوردیم. ابتدا امکانات بیانی هر یک از انواع نمود آغازی، مستمر و تکمیلی و سپس بسامد هر یک را شمردیم و دادههای بهدست آمده را در دو دورۀ مذکور مورد مقایسه قرار دادیم. نتایج بهدستآمده از تحلیل و بررسی پیکرۀ پژوهش صحت هر دو فرضیه را تآیید میکند، یعنی بین کاهش یا افزایش تعداد امکانات دستوری نمود در گذر زمان و بسامد آنها رابطۀ معکوس وجود دارد. در مورد فرض دوم نیز وجود رابطۀ معکوس بین بسامد و تعداد هر یک از انواع نمود در مقایسه با دیگر انواع آن تأیید شد.
ایران عبدی؛ مهرداد نغزگوی کهن
دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، ، صفحه 97-118
چکیده
یکی از مهمترین مقولات صرفی - نحوی در حوزه زبانشناسی مطابقه است که به هماهنگی نظاممند بین ویژگیهای صوری و معنایی یک عنصر و ویژگیهای صوری عنصر دیگر اشاره دارد. در مطابقه مفاهیمی چون کنترلکننده، هدف، حوزه مطابقه، مشخصه، ارزش و شرط مطرح است. عوامل زبانی و فرازبانیِ مختلفی میتوانند بر این عناصر تأثیر بگذارند و باعث گوناگونیهای ...
بیشتر
یکی از مهمترین مقولات صرفی - نحوی در حوزه زبانشناسی مطابقه است که به هماهنگی نظاممند بین ویژگیهای صوری و معنایی یک عنصر و ویژگیهای صوری عنصر دیگر اشاره دارد. در مطابقه مفاهیمی چون کنترلکننده، هدف، حوزه مطابقه، مشخصه، ارزش و شرط مطرح است. عوامل زبانی و فرازبانیِ مختلفی میتوانند بر این عناصر تأثیر بگذارند و باعث گوناگونیهای مطابقه شوند. میزان این گوناگونیها بسته به عوامل خاصی، از زبانی به زبان دیگر متفاوت است که با توجه به بافت مطابقه میتواند اجباری، اختیاری و یا اجتنابی باشد. با توجه به اهمیت شناسایی و مطالعه این عوامل، هدف ما در این پژوهش، بررسی پیکرهبنیادِ دستگاه مطابقه فعلی در گویش زینآبادی است که بر اساس آرای کُربت (2001) انجام میگیرد. در این راستا به عوامل زبانی و فرازبانی اشاره میکنیم که در چگونگی مطابقه نقش دارند. دادههای این تحقیق نشان میدهد در 05/34 درصد بندهای فعلی، هدف با کنترلکننده دارای تطابق نحوی و معنایی است و در بقیهی موارد، هدف با کنترلکننده تطابق نحوی یا معنایی ندارد. بنابراین مطابقه در زینآبادی به سمت نامتعارف آن میل دارد. در بین بندهای فعلی دارای مطابقه نامتعارف، عامل ضمیراندازی و پس از آن به ترتیب عامل جانداری و شرط ادب باعث تشکیل صورتهای نامتعارف مطابقه در این گویش هستند.