زبان‌شناسی عمومی
فرآیندهای انعطاف‌‌‌پذیری در اصطلاحات زبان فارسی؛ بررسی موردی اصطلاحات شامل «دست»

ساسان ملکی؛ محمد راسخ مهند

دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 95-124

چکیده
  انعطاف‌‌‌پذیری در اصطلاحات، به مفهوم کاربرد صورت‌‌‌های مختلف واژگانی، واژی-نحوی و نحوی این‌‌‌ ساخت‌‌‌ها در بافت‌‌‌های مختلف است؛ به‌‌‌طوری که مفهوم کلّی اصطلاحات تغییر نکند. هدف از این پژوهش توصیفی-تحلیلی، بررسی فرآیندهای انعطاف‌‌‌پذیری در اصطلاحات دارای نام‌‌‌اندام «دست»، در سطوح واژگانی، واژی-نحوی و نحوی ...  بیشتر

عوامل موثر بر پسایندسازی در زبان فارسی

محمد راسخ مهند؛ مریم قیاسوند

دوره 5، شماره 9 ، مرداد 1392، ، صفحه 27-47

چکیده
  منظور از پسایندسازی در این مقاله، فرایندی است که طی آن سازه‌ای در جمله که جایگاه بی‌نشان آن پیش از فعل است، در جایگاه پس از فعل قرار می گیرد. در این پژوهش، با انتخاب چارچوب نظری نحو نقش گرا، به بررسی این فرایند پرداخته ایم و سعی کرده ایم نشان دهیم چه عوامل نقشی احتمال پسایندشدگی را بالا می برند. عوامل نقشی مورد بررسی عبارتند از: وزن ...  بیشتر

تبیین نقشی از حذف به قرینه در جملات هم پایه زبان فارسی

محمد راسخ مهند

دوره 3، شماره 5 ، دی 1390

چکیده
  هدف این مقاله تبیین نقشی حذف به قرینه در جملات هم پایه زبان فارسی است. ابتدا به بررسی این نکته پرداخته ایم که حذف به قرینه در کدام یک از بخش های جملات مرکب زبان فارسی امکان پذیر است، و این الگو چه نسبتی با ویژگی های رده شناختی حذف به قرینه در زبان های مختلف دارد. این مقایسه نشان می دهد در زبان های مختلف برای حذف به قرینه قاعده خاصی وجود ...  بیشتر

مفعول نمایی افتراقی، نگاهی دیگر به "را"

محمد راسخ مهند

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1389

چکیده
  مفعول نمایی افتراقی ویژگی زبانهایی است که همه مفعولها را به یک شیوه نشان نمی دهند. بوسونگ (1985) این پدیده را در برخی از زبانهای ایرانی بررسی کرده است. آیسن (2003) نشانه «را» در فارسی را نشانه ای می داند که به معرفگی و جانداری مفعولها حساس است، و این زبان را نمئنه ای از زبانهای دارای مفعول نمایی افتراقی می داند. در این مقاله نشان داده ایم برخلاف ...  بیشتر