تحلیل فرایند شکل‌گیری معنا از طریق نظام‌های گفتمانی نشانه‌معناشناختی در داستان زال و رودابه

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید محمد حسینی معصوم ¹
• مرجان اکبری ²

¹ دانشیار زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² کارشناس ارشد زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22067/jlkd.2024.89369.1266

چکیده

نشانه‌معناشناسی گفتمانی علمی است که به مطالعه فرآیندی زبان می‌پردازد. این علم نشانه را به عنوان مبدأ و معنا را مقصد کار خود در نظر می‌گیرد. نشانه‌معناشناسی گفتمان را به عنوان حوزه کاری خود برمی‌گزیند. از آنجایی که ادبیات از نمونه‌های گفتمان‌های پویا است، نشانه‌معناشناسی گفتمانی با بررسی عناصر دخیل در این گفتمان‌ها و روابط بین این عناصر، به کشف فضاهای معنایی مخفی می‌پردازد. پژوهش حاضر در پی بررسی فرآیند تولید معنا و نظام‌های گفتمانی مؤثر در این فرآیند در عناصر داستانی زال و رودابه شاهنامه فردوسی بر اساس رویکرد نشانه-معناشناسی گفتمانی است. در بررسی این روایت مشخص شد که سوژه کنشی به جهت کسب ارزش و رفع نقصان خواهان داشتن فرزند است. اما رفع این نقصان باعث اولین تنش و چالش در سیر روایت می‌شود. سوژه با با طرد نوزاد سپیدموی که مغایر با هنجارهای اجتماعی است سعی در رفع چالش دارد، اما طرد فرزند چالش‌های بیشتری را پیش روی کنشگر اصلی و حتی دیگر کنشگران روایی قرار می‌دهد. در واقع، طرد فرزند در این روایت امکان اضمحلال معنا را فراهم می‌سازد. در این بین، آنچه جریان معناسازی را تداوم می‌بخشد تبدیل‌شدن سوژه کنشی به سوژه شوشی و تغییر فضای روایت به فضایی حسی-ادراکی است. در واقع، حکیم فردوسی با استفاده از راهکارهای عاطفی و بهره‌بردن از نظام‌های معنایی از قبیل کنش، شوش، بوش، تخیل و اسطوره جریان معناسازی را تداوم می-بخشد. 

کلیدواژه‌ها

• گفتمان
• نشانه‌معنا‌شناسی‌گفتمانی
• نظام‌های معنایی
• تولید معنا
• زال و رودابه

موضوعات

• معنا شناسی

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Meaning Generation Processes through Discourse Semiotic Systems in the Story of Zal and Roudabeh

نویسندگان [English]

• Seyed Mohammad Hosseini Maasoum ¹
• Marjan Akbari ²

¹ Associate Professor of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran

² MA in Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Discourse-semiotics is a discipline that carries out a process study of language. This discipline considers the sign as the source and meaning as the goal of its work. Semiotics chooses discourse as its field of work. Since literature is one of the examples of dynamic discourses, discourse-semiotics aims to discover hidden semantic spaces by examining the elements involved in these discourses and the relationships between these elements. This research uses the discourse-semiotic approach to investigate the process of meaning generation in the narrative elements of Zal and Rudabeh of Ferdowsi’s Shahnameh. The results indicate that the actional subject wants to have a child in order to gain value and eliminate the disadvantage. However, amending this shortcoming causes the first tension and challenge in the course of the narrative. The subject tries to solve the challenge by abandoning the albino baby, which is incompatible with social norms, but the abandonment of the child poses more challenges to the main character and even other narrative actors. The abandonment of the child in this narrative provides the possibility of the degeneration of meaning. In the meantime, what keeps the process of meaning-making going is the transformation of the actional subject into a sensible subject and the change of the narrative space into a sensory-perceptive space. Thus, Hakim Ferdowsi continues the meaning-making flow by using emotional solutions and applying semantic systems such as action, sensation, existence, imagination and myth.

کلیدواژه‌ها [English]

• discourse
• discourse-semiotics
• semantic systems
• meaning generation
• Zal and Roudabeh