نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه بوعلی سینا، همدان
2 دانشگاه بوعلی سینا
چکیده
همه‌ی جوامع برای ارجاع به خویشاوندان و مورد خطاب قرار دادن آن‌ها از اصطلاحات خویشاوندی استفاده می‌کنند. اغلب بررسی‌های انجام شده در زمینه روابط خویشاوندی بر پایه‌ی روابط نسبی و سببی صورت گرفته‌اند و به این نکته توجه نشده است که در برخی از جوامع، روابط خویشاوندی براساس معیارهایی به‌غیر از معیارهای نسبی وسببی تعریف می‌شوند. در واقع، مسیرهای تبارشناختی، نمی‌توانند این دانش فرهنگی را نشان دهند. در رویکرد تحلیلی اتخاذ شده در پژوهش حاضر، اصطلاحات خویشاوندی به‌عنوان عناصری فرهنگی در نظر گرفته شده‌اند. در این روش، نقشه‌های خویشاوندی بدون ارجاع به روابط تبارشناختی امکان بازشناسایی مفاهیم خویشاوندی نخستین را فراهم می‌کنند وبه این ترتیب قادر به نمایاندن تفاوت‌های فرهنگی هستند. چارچوب به‌کار رفته در این پژوهش، پایه و اساس جامعی برای مطالعه‌ی مقابله‌ای نظام‌های خویشاوندی به‌دست می‌دهد. در پژوهش حاضر، نقشه‌ی اصطلاحات خویشاوندی فارسی در دوره‌ها‌ی ایرانی باستان، ایرانی میانه و ایرانی نو به‌دست داده شده است. در نقشه‌ها، گره آغازین «من» در مرکز قرار دارد و اصطلاحات خویشاوندی نخستین نسبت به این مفهوم شناسایی شده‌اند. بررسی و مقایسه‌ی درزمانی نقشه‌های اصطلاحات خویشاوندی فارسی در سه دوره‌ی مذکور نشان می‌دهد در دوره‌ی میانه جنس دستوری از بین رفته است اما جنسیت بیولوژیکی همچنان حفظ شده است. در این دوره، برخی اصطلاحات خویشاوندی حذف و برخی اضافه شده‌اند. در دوره‌ی فارسی نو نیز شاهد افزایش تعداد اصطلاحات خویشاوندی، وام‌گیری از زبان‌های دیگر، رواج کاربرد اصطلاحات خویشاوندی دو تکواژی و کاهش اهمیت جنسیت بیولوژیکی در بیان روابط خویشاوندی هستیم.
کلیدواژه‌ها
- کلید واژه‌ها: واژگان فنی خویشاوندی فارسی
- فضای تبارشناختی
- فضای اصطلاح خویشاوندی
- فضای خویشاوندی
- نقشه‌های خویشاوندی فارسی
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Diachronic investigation of Persian kinship terminology
نویسندگان [English]
- Elaheh Fathian 1
- Mehrdad Naghzguy Kohan 2
1 Bu- Ali Sina university
2 Bu-Ali Sina university
چکیده [English]
All societies use kinship terms to address and to refer to one’s kin. Most studies that have investigated kin terms, have been done based on consanguineal and affinal kin criteria. In some societies, kin relations are established by other criteria. Therefore, cultural differences must be taken into account but genealogical paths cannot represent this cultural knowledge. In this research, kin terms are considered as cultural elements. Using kin term maps, it is possible to formally represent how kin relations are calculated without reference to genealogical relations and to recognize primary kin terms. So, cultural differences can be represented as well. The framework used in this research provides a comprehensive basis for comparative studies of kin terms. In this article, kin term maps of Old Persian, Middle Persian and New Persian are investigated diachronically. The starting point is “self” in the maps and is located in the center. Primary kin terms are recognized according to their position relative to the “self”. A comparison of the maps shows that in Middle Persian grammatical gender has disappeared, but biological gender was still important in this period. Some kin terms were added and some were dropped in this period. According to the results, in New Persian the number of kin terms has increased, there are some loan kin terms, two-syllable kin terms are more frequently used, and biological gender has lost its importance in expressing kinship relations.
کلیدواژه‌ها [English]
- Key words: Persian kinship terminology
- genealogical space
- kin term space
- kinship space
- Persian kinship maps
)
ارسال نظر در مورد این مقاله