تحلیل تلفظ گفتاری صورت‌های مضارع فعل «دادن» بر پایه نظریة بهینگی موازی و رویکرد پیاپی‌گزینیِ هماهنگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• بشیر جم

دانشگاه شهرکرد

https://doi.org/10.22067/jlkd.2023.78121.1116

چکیده

صورت‌های مضارع فعل «دادن» شامل «می‌دهم»، «می‌دهی»، «می‌دهد»، «می‌دهیم»، «می‌دهید» و «می‌دهند» از افزوده شدن پیشوند مضارع اخباری (mi-) و شناسه‌های /-am/، /-i/، /-ad/، /-im/، /-id/ و /-and/ به بن مضارع فعل «دِه» ساخته می‌شوند. تلفظ این صورت‌ها از سه هجا در گونة رسمی به دو هجا در گونة گفتاری کاهش می‌یابد. طبق «اصل کوشش کمینه» دلیل کاهش شمار هجاها گرایش گویشوران برای صرف انرژی و کوشش کمتر در تولید عناصر زبانی است. هدف پژوهش پیشِ رو تحلیل فرایندهای واجی، ارائه‌ و رتبه‌بندی محدودیت‌هایی است که برهم‌کنش‌شان موجب رخداد این فرایندهای واجی شده است. رتبه‌بندیِ‌ به دست آمده به تدریج تکمیل می‌شود تا در نهایت بتواند تبیین‌کنندة همة تلفظ‌های این‌ صورت‌ها باشد. علت اولیة تغییر تلفظ این صورت‌ها رفع التقای واکة‌ /e/ی فعل«دِه» با واکه‌های شناسه‌هاست که از رهگذر حذف واکة /e/ی فعل صورت می‌پذیرد. فرایندهای دیگری که در صورت‌های مختلف فعل «دادن» رخ می‌دهند شامل حذف همخوان /d/ی شناسه‌ها، درج همخوان [n] و افراشتگی هستند. در تلفظ گفتاری صورت‌های «می‌دهد» و «می‌دهید» تیرگی واجشناختی از نوع زمینه‌چین رخ داده است که با بهره‌گیری از محدودیت‌های ویژة دسترسی‌دار به اطلاعات ساخت‌واژی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. افزون بر این که تحلیل تیرگی در تلفظ گفتاری صورت «می‌دهد» در چارچوب رویکرد «پیاپی‌گزینیِ هماهنگ» انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

• فعل «
• دادن»
• التقای واکه‌ها
• تیرگی واج‌شناختی
• حذف هجا
• رویکرد پیاپی‌گزینی هماهنگ

موضوعات

• واج شناسی

عنوان مقاله [English]

Pronunciation of The Present/ Future Forms of "ddan"(to give) in Colloquial Persian: Opacity in Parallel Optimality Theory and Harmonic Serialism

نویسنده [English]

• Bashir Jam

Department of English- Faculty of Literature and Humanities- Shahrekord University

چکیده [English]

The present/ future forms of the infinitive verb "ddan" (to give) are made by adding the prefix /mi-/ and the inflectional endings /-am/, /-i/, /-ad/, /-im/, /-id/, and /-and/ to the stem /de/. These forms include [mideham] (I give), [midehi] (you (singular) give), [midehad] (s/he gives), [midehim] (we give), [midehid] (you (plural) give), and [midehand] (they give) respectively. The pronunciation of these forms in colloquial Persian decreases from three syllables to two because according to the principle of minimal effort speakers tend to use less energy and to make less effort when producing linguistic elements. As a result, these forms are pronounced [midam] (I give), [midi] (you (singular) give), [mide] (s/he gives), [midim] (we give), [midin] (you (plural) give), and [midan] (they give) respectively. This research aims to identify and analyze the phonological processes and constraint rankings that cause the pronunciation of these forms. The rankings are completed gradually until a single inclusive ranking is gained that is capable of explaining all the pronunciations. The primary cause of these pronunciations is the deletion of the verb vowel /e/ to resolve hiatus. Other phonological processes that occur include /d/ deletion, [n] insertion, and vowel raising. This paper adopts morphologically indexed constraints to accommodate feeding opacity in [mide] and [midin]. Moreover, it applies Harmonic Serialism to handle opacity in the former.

کلیدواژه‌ها [English]

• hiatus
• phonological opacity
• syllable deletion
• Harmonic Serialism
• Persian phonology