نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار مرکز معارف اسلامی و ادبیات فارسی دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
پژوهش حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی و مطابق با الگوی سه‌لایه‌ای نورمن فرکلاف، زبان عرفانی حافظ را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین، بررسی و تحلیل می‌کند و به این مسئلۀ اصلی پاسخ می‌دهد که حافظ چرا، چگونه و با استفاده از کدام ساختارهای زبانی، گفتمان عرفانی‌اش را تولید و موجبات درک و دریافت آن را فراهم کرده‌است. بدین منظور پس از توصیف غزل‌های عرفانی حافظ مطابق با چارچوب نظریه نقش‌گرای نظام‌مند مایکل هلیدی و با تکیه بر فرانقش اندیشگانی زبان در آن چارچوب، با عنایت به بافت درون‌زبانی و برون‌زبانی غزل‌ها و با تحلیلی بینامتنی، به تفسیر و تبیین ایدئولوژیک آنها می‌پردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، ویژگی‌های عرفانی شاخص در زبان حافظ، ویژگی‌هایی است که با دیگر متون عرفانی، اشتراکاتی دارد و ضمن ارائۀ مختصات بینامتنی و قواعد عام گفتمان عرفانی، منعکس‌کنندۀ دیدگاه‌های شخصی و ایدئولوژیک حافظ در ارتباط با اوضاع فرهنگی- اجتماعی زمانۀ اوست. دستاورد پژوهش، توجیه و تبیین علمی، نظام‌مند و الگومدار زبان عرفانی حافظ و بیان چگونگی و چرایی شکل‌گیری، تولید و دریافت گفتمان عرفانی او، با استفاده از ابزارهای دقیق و قابل اتکاء تحلیل انتقادی گفتمان است که نتایج پژوهش را بر پایه‌های مستدل و موثق زبانشناسی نوین، استوار و از برچسب کلی‌گویی و خطاهای حاصل از آن، مبرّا می‌سازد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Critical analysis of mystical discourse in Hafez’s sonnets based on the ideational metafunction of language in Halliday’s systemic-functional linguistics
نویسنده [English]
- Maryam Rashidi
Assistant professor in Center of Islamic Sciences and Persian Literature, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
چکیده [English]
The present research analyses Hafez's mystical language with an analytic-descriptive method and according to Norman Fairclough’s three levels pattern: description, interpretation and explanation. Then answers to this main issue: Why, how and by using which lingual structures did Hafez create his mystical discourse and make it comprehensible? For this purpose, after describing Hafez's mystical poems according to Michael Halliday’s systemic-functional linguistics framework and relying on the ideational metafunction of language in that framework, by observing the interlingual and extralingual contexts of the poems and with an intertextual analysis, it interprets and explains them ideologically. The results of the research indicate that the distinguished mystical features in Hafez's mystical language have some points in common with other mystical texts and besides presenting the intertextual characteristics and general principles of mystical discourse, they indicate Hafez's personal and ideological views related to cultural and social conditions of his time. The achievement of the present research is to justify and describe Hafez's mystical language scientifically and pattern based and also to express how and why his mystical discourse is formed, produced and comprehended with applying effective and reliable instruments of critical discourse analysis. Therefore, the achieved results are reliable and based on modern linguistics authentic and reasonable rudiments and are also far from generalization and its following mistakes.
کلیدواژه‌ها [English]
- Hafez’s sonnets
- Critical analysis of Mystical Discourse
- Fairclough
- Halliday
- ideational Metafunction
©2022 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)
)
ارسال نظر در مورد این مقاله