نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسنده

فردوسی

چکیده

مردم روستای تاریخی و ییلاقی خانیک از حوالی کاخک گناباد در سخن گفتن خود دقت های زبانی خاصی دارند. گویش این روستا به علل طبیعی و جغرافیایی، از جمله محصور بودن و عدم مهاجرپذیری، تا حدّ زیادی دست نخورده باقی مانده است. از ویژگی های منحصر به فرد گویش مردم روستای خانیک رواج زمانی خاص است که در زبان فارسی معیار از آغاز فارسی دری تا حال وجود نداشته است. در این زمان قصد انجام کاری از گذشته وجود داشته، امّا تا حال عمل آغاز نشده است و در آینده محقق خواهد شد یا به وقوع نخواهد پیوست. این زمان "بعید آیندگی" یا "گذشته درآینده" نام دارد و با زمان "گذشتة آیندگی" که در برخی دستورها آمده است، تفاوت دارد. نیز برخی زمان ها که در فارسی معیار بی سابقه است، در این گویش رواج دارد و همچنین زمان هایی که در گذشته و در متون کهن برخی ساخت های آن وجود داشته، امّا در خانیکی تمام ساخت ها رایج است، بررسی شده است. داده های این تحقیق از طریق مصاحبه با گویشوران کهن سال و بی سواد خانیک ضبط شده و پس از نوشتن چند مقاله در مورد فعل ها و شناسه ها در گویش خانیک و مقایسه با متون تاریخی و دستوری، ارائه می گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Future Perfect and a few rare tenses in the Khanik dialect

نویسنده [English]

  • zahra ekhtiari

ferdowsi

چکیده [English]

The people living in the historical village of Khanik in Gonabad City have a number of peculiarities in their speaking language. The dialect of the village, for a variety of natural and geographical factors such as enclosure and lack of immigration, has remained partially intact. A unique feature of the Khanik dialect is the widespread use of a specific tense which has persisted from a long time ago. In this tense, we have the intention of doing something in the past, which has not been realized until the present time, but is expected to be completed in the future.
An example of this tense is a sentence like [ma:sta m boda bo boxoro m] (I had wanted to have eaten). This is called "future perfect" or "past in the future", which should not be confused with the "future in the past" described in some grammar books. Further, the application of some tenses unprecedented in Farsi language and structures that were only employed in the ancient texts is common in Khanik dialect.
This tense, recorded through interviews with the elderly and illiterate speakers of Khanik village, is presented based on the results of several articles on verbs in Khanik dialect and its comparison with historical and grammatical texts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • future perfect (past in the future)
  • rare or ancient tenses
  • Khanik dialect
  • Standard Persian
احمدی گیوی، حسن. (1384). دستور زبان فارسی فعل، تهران: نشر قطره.
احمدی گیوی، حسن. (1380). دستور تاریخی فعل، ج. 1، تهران: نشر قطره.
اختیاری، زهرا. «توصیف مصدر اَه /àh در گویش خانیک و مقایسه با چند گویش دیگر»، مجلة زبانشناسی و گویشهای خراسان، سال چهارم، شمارة 1، شماره پیاپی ششم، بهار و تابستان 1391: 50- 29.
اختیاری، زهرا. (1393). واژه‌نامة گویش خانیک، مشهد: محقق.
اختیاری، زهرا. «واکاوی چند واژه از تاریخ بیهقی» زبان و ادب فارسی، نشریة دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز، شماره 209، دوره 52، بهار و تابستان 1388.
تفسیر شُنقشی. (1355). تصحیح محمدجعفر یاحقی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
جوینی، عطاملک. (بی تا). تاریخ جهانگشای، بی‌جا: بامداد.
شریفی، شهلا. «برسی برخی نکات ساختواژی در مورد واژه‌بست‌های ضمیری در گویش کاخکی»، مجلة زبانشناسی و گویشهای خراسان، سال سوم، شمارة 2، شماره پیاپی پنجم، پاییز و زمستان 1390: 15- 1.
محمد بن منور. (1366). اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی‌سعید، مصحح محمدرضا شفیعی کدکنی، ج 2، تهران: آگاه.
همایی، جلال‌الدّین. (1362). تصوف در اسلام، تهران: هما.
CAPTCHA Image