بررسی زبان شناختی گویش محمدی جبالبارز کرمان

نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسندگان

• محمد مطلبی ¹
• سارا کردستانی ²

¹ شهید باهنر کرمان

² آزاد اسلامی، علوم و تحقیقات تهران

https://doi.org/10.22067/lj.v6i10.34310

چکیده

جبالبارز جنوبی، از توابع شهرستان عنبرآباد کرمان، علی رغم وسعت و جمعیت کم، از تنوع گویشی فوق العاده ای برخوردار است. یکی از گویش‌های رایج در این منطقه، گویش«محمّدی» است که گویش طایفه ای به همین نام است. بین محمدی و گویش رودباری که گویش عمدة شهرستان های جنوبی کرمان است شباهت های بسیاری وجود دارد معهذا تفاوت های چشمگیری هم به ویژه تفاوت های صرفی و نحوی بین آنها دیده می شود که درک متقابل بین گویشوران رامشکل می سازد. موضوع این مقاله، بررسی زبان شناختی این گویش و هدف از آن، شناخت ویژگی های آوایی، صرفی و نحوی و واژگانی آناست.نگارندگان کوشیده اند با بیان ویژگی های مهم این گویش، توصیفی کوتاه، امّا دقیق از ساختار آن ارائه داده و تا حدودی وجوه اشتراک و افتراق آن را با فارسی معیار باز نمایند. بنابر یافته های این تحقیق، مهم ترین ویژگی های این گویش از جنبة آوایی، وجود واکه های مرکب /ie/ و /ue/ و همخوان های لبی شدة /xw/ و /gw/است و از نظر صرفی و نحوی،مشخصة بارز آن، تمایز بین افعال لازم و متعدی در صرف ماضی، و کاربردساخت ارگتیو در ماضی های متعدّی است.

کلیدواژه‌ها

• گویش محمدی
• عنبرآباد
• گویش رودباری
• گویش های کرمان
• بررسی زبان شناختی

عنوان مقاله [English]

A Linguistic Study of MohammadiDialect of Jabālbārez in Kerman

نویسندگان [English]

• Mohammad Motallebi ¹
• Sara Kordestani ²

¹

²

چکیده [English]

Southern Jabālbārez,located in Anbarābādof Kerman, has a number of dialects which are different from each other andcannot be considered as varieties of a single dialect. Mohammadi dialect belongs toMohammdi tribe living in this area. There are morphological and syntactic differences between Mohammadi and Rūdbāri, the main dialect of southern cities of Kerman.This makes the mutual understanding between their speakers difficult. This article is concerned with the linguistic study of Mohammadidialect and aims at studying its phonetic, syntactic, morphological and lexical features. The authors have tried to provide a short description of this dialect by mentioning its important features; moreover, they have tried to show its differences and similarities with Standard Persian.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mohammadi dialect
• dialects of Jabālbārez
• Anbarābād
• Rūdbāri dialect
• dialects of Kerman

مراجع

آموزگار، ژاله و تفضلی، احمد (1387)؛زبان پهلوی ادبیات و دستور آن، تهران: معین.

ابوالقاسمی، محسن (1385)؛دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت.

بویس، مری (1386)؛فهرست واژگان ادبیات مانوی، ترجمه امید بهبهانی و ابوالحسن تهامی، تهران: انتشارات بندهش.

پور حسینی، ابوالقاسم (1370)؛فرهنگ لغات و اصطلاحات مردم کرمان، کرمان: مرکز کرمان شناسی.

دهخدا، علی اکبر (1377)؛لغت نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

رضایتی، کیشه خاله و بتلاب اکبرآبادی، محسن (1391) «بررسی وندها در گویش کهنوجی»، فصلنامة ادب پژوهی، سال ششم، شمارة 22: 195-173

سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1382)؛فرهنگ جغرافیایی آبادی‎های استان کرمان (شهرستان جیرفت)، تهران: وزارت دفاع.

سروشیان، جمشید (1383)؛فرهنگ بهدینان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

صرافی، محمود (1375)؛فرهنگ گویش کرمانی، تهران: سروش.

گلاب‎زاده، محمدعلی (1386)؛عنبرآباد، عبیرستان کرمان: مرکز کرمان‎شناسی.

مُطلّبی، محمد(1) (1385)؛بررسی گویش رودباری (کرمان)، رسالة دکتری، رشتةفرهنگ و زبان های باستانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

—————(2)(1385)؛«فعل در گویش رودباری (کرمان)»، مجلة مطالعات ایرانی، سال پنجم، شمارة 9: 211- 191

—————(1392)؛«مواردی از واجشناسی تاریخی در گویش رودباری»، نشریة ادب و زبان، سال 16، شمارة 34: 329-311.

مکنزی، دیوید نیل(1379)؛فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمةمهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

نیک نفس دهقانی، اسلام (1377)؛بررسی گویش جیرفت و کهنوج، کرمان: مرکز کرمان شناسی.

Kent, R.G (1953);Old Persian, New Haven Connecticut.

SkjærvØ, P.O (1988); "Baškardi", encyclopedia Iranica vol.3, Costa Mesa, California, Mazda publishers, pp. 846-850.

SkjærvØ, P.O (1989); "Languages of Southeast Iran", Compendium Ligurum Iranicarum, ed: Schmitt, R., Wiesbaden: Ludwig Riechert Verlag, pp. 363-369.