شهلا شریفی؛ نرجس بانو صبوری
دوره 10، شماره 18 ، مرداد 1397، ، صفحه 151-169
چکیده
دراین مقاله به بررسی نشانة تأکید در برخی گویشهای فارسی خراسان پرداخته میشود. گویشهای بررسی شده از هر سه استان یعنی شمالی، رضوی و جنوبی انتخاب شده اند و دادههای موردبررسی عمدتاً از طریق گویشوران و در برخی موارد از پایان نامه های نگارش شده در خصوص این گویشها گردآوری شده اند. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی ...
بیشتر
دراین مقاله به بررسی نشانة تأکید در برخی گویشهای فارسی خراسان پرداخته میشود. گویشهای بررسی شده از هر سه استان یعنی شمالی، رضوی و جنوبی انتخاب شده اند و دادههای موردبررسی عمدتاً از طریق گویشوران و در برخی موارد از پایان نامه های نگارش شده در خصوص این گویشها گردآوری شده اند. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و برای ارائه تبیین، برخی دیگر از گویشهای ایرانی بررسی شدهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد گویشهای موردبررسی را به لحاظ کاربرد نشانه تأکید میتوان به دو دسته تقسیم کرد؛ دستهای که همانند فارسی گفتاری امروز در نقش تأکیدی و غیرتأکیدی از نشانه /ke/ استفاده میکنند و دستهای که دو نشانه مختلف با منشأ تاریخی مختلف یعنی /ke/ku و /xo/xâ/x/ را بهکار میبرند. بررسی دیگر گویشهای ایرانی نیز مشخص کرد که این گویشها مانند دسته دوم از گویشهای خراسان/xo/xu/ را برای تأکید و /ke/ge/gǝ را برای نقشهای غیرتأکیدی بهکارمیبرند. با توجه به پیشینه تاریخی این دو نشانه، به نظرمیرسدکه دسته دوم از گویشهای خراسان و گویشهای ایرانی موردبررسی، xu /xo/xâ/x/ را که بازمانده /xwad/ فارسی میانه است و به عنوان ضمیر یا قید تأکیدی استفاده میشده با اندکی دستوری شدگی بهعنوان نشانه تأکید، مورداستفاده قرارداده اند حال آنکه در فارسی و گویشهای دسته اول خراسان این است که با گسترش نقش به عنوان نشانه تأکید نیز به کارگرفته شده است.
