کاربرد شناسی
محمدرضا پهلوان نژاد
دوره 16، شماره 1 ، مرداد 1403، ، صفحه 55-73
چکیده
پژوهش حاضر به نقد و بررسی نظریه کمینهگرایی معناییِ کاپلن و لپور میپردازد که در سال 2005 بهعنوان یک نظریه معنایی همگانی در زبانشناسی مطرح شد. در مقاله حاضر همچنین، این نظریه در زبان فارسی و بر روی دادههای این زبان بررسی خواهد شد. با بررسی انتقادات مطرح شده توسط برخی از صاحبنظران، ملاحظه میشود با توجه به ماهیت نظریه که از زبانهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر به نقد و بررسی نظریه کمینهگرایی معناییِ کاپلن و لپور میپردازد که در سال 2005 بهعنوان یک نظریه معنایی همگانی در زبانشناسی مطرح شد. در مقاله حاضر همچنین، این نظریه در زبان فارسی و بر روی دادههای این زبان بررسی خواهد شد. با بررسی انتقادات مطرح شده توسط برخی از صاحبنظران، ملاحظه میشود با توجه به ماهیت نظریه که از زبانهای منطقی و ریاضی تبعیت میکند، در تحلیل معنا در زبانهای طبیعی از جهتهای مختلف ناکارآمد و غیرقابلقبول میباشد. در این مقاله، آرا صاحبنظران مختلف در خصوص این نظریه موردنقد و بررسی قرار گرفته است. همچنین مقاله حاضر، به ارزیابی نقاط ضعف و قدرت این آرا نیز پرداخته است. ایرادهای مهمی به این نظریه وارد است که از جملۀ آن میتوان به مباحثی همچون جابجایی بافتی، ناتمام بودن و تغییرناپذیری شرایط صدق اشاره کرد.
کاربرد شناسی
الهام ضیایی؛ اعظم استاجی؛ عطیه کامیابی گل
دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 75-105
چکیده
حوزۀ مفاهیم ریاضی که مشتمل بر شمارش، مقایسه و ارزش مکانی اعداد است یکی از بنیادیترین حوزههاست که تأثیرات بسیاری در زندگی روزمره فرد دارد. فرد ممکن است برای حل یک مسأله ریاضی راهبرد شمارش را بهکار ببرد که سیستم واجی را درگیر میکند؛ چراکه در روند شمردن باید نمودهای واجی کلمات عددی را بازیابی کند که این از طریق حافظه کاری واجی امکانپذیر ...
بیشتر
حوزۀ مفاهیم ریاضی که مشتمل بر شمارش، مقایسه و ارزش مکانی اعداد است یکی از بنیادیترین حوزههاست که تأثیرات بسیاری در زندگی روزمره فرد دارد. فرد ممکن است برای حل یک مسأله ریاضی راهبرد شمارش را بهکار ببرد که سیستم واجی را درگیر میکند؛ چراکه در روند شمردن باید نمودهای واجی کلمات عددی را بازیابی کند که این از طریق حافظه کاری واجی امکانپذیر است. در این پژوهش سعی بر آن است تا به بررسی تأثیر آموزش آگاهی واجی بر عملکرد حوزه مفاهیم ریاضی دانشآموزان دختر پایه دوم ابتدایی پرداخته شود. بر همین اساس پژوهش حاضر که از نوع آزمایشی و کاربردی است، بر روی تعداد 140 نفر دانشآموز دختر پایه دوم دبستان شهر قوچان در سال تحصیلی 1402-1401 انجام شد. از این میان تعداد 70 نفر بهعنوان گروه گواه و 70 نفر بهعنوان گروه آزمایش انتخاب شدند. گروه آزمایش طی 10 جلسه 35-30 دقیقهای در معرض آموزش آگاهی واجی قرار گرفتند. از هر دو گروه، هم در حوزه آگاهی واجی و هم در حوزه مفاهیم ریاضی، پیشآزمون و پسآزمون به عمل آمد. نتایج نشان داد آموزش مهارت آگاهی واجی بر افزایش نمره آزمون ریاضی (حوزه مفاهیم) در دانشآموزان دختر پایه دوم دبستان تأثیر معنیداری دارد. بدین ترتیب نتایج پژوهش حاضر همراستا با نتایج سایر پژوهشهای انجام شده در این زمینه است. اما جنبه تفاوت این پژوهش با سایر پژوهشها، تقسیمبندی مهارت آگاهی واجی بر مبنای سن و در نظر گرفتن حوزههای مختلف برای آزمون ریاضی بود. در این پژوهش صرفاً به حوزه مفاهیم پرداخته شده است.
کاربرد شناسی
سهیلا عسگری؛ فائزه فرازنده پور؛ جمشید غلاملو
دوره 15، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 124-152
چکیده
امروزه برنامههای تلویزیونی جزء جداییناپذیری از زندگی است و انیمیشن جایگاه ویژهای در این برنامهها دارد، بهگونهای که مخاطب را به طور ناخودآگاه در معرض و تحت تأثیر ارتباطات اقناعی قرار میدهند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی فنون اقناع در ساخت مفاهیم ارزشی زبانی در پویانمایی شکرستان است که در آن از ابزارهای زبان شناختی نظیر تمثیل ...
بیشتر
امروزه برنامههای تلویزیونی جزء جداییناپذیری از زندگی است و انیمیشن جایگاه ویژهای در این برنامهها دارد، بهگونهای که مخاطب را به طور ناخودآگاه در معرض و تحت تأثیر ارتباطات اقناعی قرار میدهند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی فنون اقناع در ساخت مفاهیم ارزشی زبانی در پویانمایی شکرستان است که در آن از ابزارهای زبان شناختی نظیر تمثیل و ضرب المثل که از موضوعات بینامتنیت هستند، برای انتقال مفاهیم و ترغیب بیننده استفاده شده است. پژوهش حاضر که بر روی هشت قسمت از پویانمایی شکرستان انجام شده است، از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و هدف آن ارائه نتایج مطالعه نحوه بازنمایی ارزشهای فرهنگی در کارتونهای ایرانی و بروز آن در رفتارشناختی کودک میباشد. یافتهها نشان میدهند چگونه در هر قسمت از شکرستان سعی بر آن بوده تا با کاربرد گفتمانی خاص، باورهای فرهنگی و انواع فنون اقناع پیام به مخاطب منتقل شده و القاء گردد. نتایج نمایانگر آن است که برای بازنمایی ارزشهای فرهنگی، از میان فنون اقناع، از فنون برجستهسازی، تکرار، تملق و اغراق و ادعای صریح بیشتر استفاده شده است.
کاربرد شناسی
معصومه خدایی مقدم؛ عطیه کامیابی گل؛ شهلا شریفی
دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 126-152
چکیده
ارزیابی محتوایی کتابهای درسی با استفاده از بازبینه،از روشهای مرسوم ارزیابی است که سهم بهسزایی در حفظ کیفیت آنها ایفا میکند. در این پژوهش با استفاده از بازبینه اعتبارسنجیشده که شامل چهار مقوله ویژگیهای فیزیکی، طراحی و سازماندهی کتاب؛ مهارتها و زیرمهارتهای زبانی؛ موضوع و محتوا و ملاحظات کلی و کاربردی است ...
بیشتر
ارزیابی محتوایی کتابهای درسی با استفاده از بازبینه،از روشهای مرسوم ارزیابی است که سهم بهسزایی در حفظ کیفیت آنها ایفا میکند. در این پژوهش با استفاده از بازبینه اعتبارسنجیشده که شامل چهار مقوله ویژگیهای فیزیکی، طراحی و سازماندهی کتاب؛ مهارتها و زیرمهارتهای زبانی؛ موضوع و محتوا و ملاحظات کلی و کاربردی است مجموعه کتب آموزش نوین زبان فارسی (آنزف) و مجموعه کتب آموزش فارسی به فارسی (آفبف) به روش کیفی تحلیل و مقایسه شدند. نتایج نشان داد بر اساس نظر مدرسین مجموعه آفبف و آنزف به لحاظ ویژگیهای فیزیکی، طراحی و سازماندهی در حد خوب و خیلی خوب ارزیابی شدند اما از نظر نویسندگان با توجه به کاستیهایی مانند عدم وجود کتاب کار و راهنمای معلم و غیره دو مجموعه در حد نسبتاً خوب ارزیابی شدند. در زمینه مهارتها و زیرمهارتها، هر دو مجموعه ایرادات اساسی داشتند اما به طور کلی مجموعه آنزف در حد نسبتاً خوب و مجموعه آفبف در حد ضعیف ارزیابی شد که با نتایج آمار توصیفی نیز مطابقت داشت. به لحاظ ویژگی موضوع و محتوا مجموعه آنزف در حد نسبتاً خوب و آفبف در حد ضعیف ارزیابی شد که همراستا با نتایج آمارتوصیفی است. به لحاظ ملاحظات کلی مجموعه آنزف در حد نسبتاً خوب و همراستا با نتایج آمار توصیفی و مجموعه آفبف بر خلاف نتایج آمارتوصیفی نسبتاً خوب، در حد نسبتاً ضعیف ارزیابی شد. بهطور کلی مجموعه آنزف در حد نسبتاً خوب و مجموعه آفبف در حد ضعیف ارزیابی شد.
کاربرد شناسی
بشیر جم
دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 55-82
چکیده
زبان فارسی واژهها و عبارتهای مذهبی بسیاری را از عربی وام گرفته است. شماری از این واژهها و عبارتها نسبت به معنا یا بافت کاربردی اولیهشان دستخوش انواع گسترش معنا یا گسترش بافت کاربردی شدهاند. منظور از گسترش بافت کاربردی این است که معنای اولیة این واژهها و عبارتها تغییر نکرده، بلکه افزون بر به کار رفتن با معنی اولیۀ خود ...
بیشتر
زبان فارسی واژهها و عبارتهای مذهبی بسیاری را از عربی وام گرفته است. شماری از این واژهها و عبارتها نسبت به معنا یا بافت کاربردی اولیهشان دستخوش انواع گسترش معنا یا گسترش بافت کاربردی شدهاند. منظور از گسترش بافت کاربردی این است که معنای اولیة این واژهها و عبارتها تغییر نکرده، بلکه افزون بر به کار رفتن با معنی اولیۀ خود و در بافت اولیة خود کاربرد آنها به سایر حوزهها یا بافتها گسترش پیدا کرده است. پیکرة زبانی مورد بررسی شامل مجموعة واژهها و عبارتهای مذهبی بوده که چه با تغییر معنا یا گسترش بافت کاربردی و چه بدون هر گونه تغییری در گفتار به کار میروند. روش شناسایی و تشخیص نوع تغییر یا گسترش در واژهها و عبارتهای مذهبی مبتنی بر شم زبانی نگارنده بوده است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی با ارائة نمونههای بسیاری چگونگی این تغییرها و گسترشها را در چارچوب نظریة «ربط» اسپربر و ویلسون(1986) مورد بحث قرار میدهد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان میدهد که گویشوران زبان فارسی با توجه به دانشها، تجربهها و اطلاعات زمینهای فرهنگی مشترکشان پیرامون واژهها و عبارتهای مذهبی هم معنای اولیة واژهها و عبارتهای مذهبی را میدانند، هم به معانی و کاربرد گسترشیافتة آنها دسترسی دارند. مطابق با نظریه «ربط» هنگامی که شنونده واژه یا عبارتی مذهبی را دریافت میکند، با در نظر گرفتن بافت موقعیت، آن را با اطلاعات زمینهای خود میسنجد و تطبیق میدهد و سرانجام درک میکند که منظور گوینده معنی اولیة آن واژه و عبارت مذهبی، یا معنی گسترشیافتة آن است.
کاربرد شناسی
سارا عسکری فورگ؛ جلیل الله فاروقی هندوالان
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 99-125
چکیده
در پژوهش حاضر، درصدد هستیم به بررسی دو متغیر سن و جنسیت و تاثیر آن ها دربکارگیری کنش گفتار شکایت در فارسی بپردازیم. به این منظور 21 فیلم فارسی از ژانر خانوادگی که نامزد یا برنده ی جایزه ی جشنواره ی فجر بودند، انتخاب شده اند. گفتمان های حاوی کنش گفتاری شکایت در فیلم های فارسی یادداشت گردید و متغیر سن و جنسیت در آن ها بررسی شد. . پس ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، درصدد هستیم به بررسی دو متغیر سن و جنسیت و تاثیر آن ها دربکارگیری کنش گفتار شکایت در فارسی بپردازیم. به این منظور 21 فیلم فارسی از ژانر خانوادگی که نامزد یا برنده ی جایزه ی جشنواره ی فجر بودند، انتخاب شده اند. گفتمان های حاوی کنش گفتاری شکایت در فیلم های فارسی یادداشت گردید و متغیر سن و جنسیت در آن ها بررسی شد. . پس از تجزیه و تحلیل داده ها ،نتایج حاصل برای بررسی دقیق تر در جداول و نمودارها ترسیم شد. تجزیه و تحلیل آماری مقایسه ای نشان داد مردان بیشتر از زنان از کنشگفتار شکایت استفاده می کنند ، همچنین مردان از شکایات مستقیم و زنان از شکایات غیرمستقیم بیشتر استفاده می کنند. اطلاعات به دست آمده نشان می دهد اگرچه مردان و زنان در مواجهه با هم جنس و غیر هم جنس خود بیشتر از شکایت مستقیم استفاده می کنند ، اما درصد استفاده از شکایت مستقیم در مواجهه با هم جنس و درصد استفاده از شکایت غیر مستقیم در مواجهه با غیر هم جنس بیشتر است. در جامعه فارسی زبان ، تمامی گروه های سنی از شکایت مستقیم بیشتر استفاده می کنند. لازم به ذکر است هر چه سن افزایش می یابد تمایل به استفاده از کنش های شکایت مستقیم بیشتر می شود. افراد در مواجهه با بزرگتر و هم سن خود ، از شکایت غیرمستقیم و در مواجهه با کوچکتر از خود از شکایت مستقیم بیشتر استفاده می کنند.
کاربرد شناسی
سیما عوض پور؛ محمود بی جن خان
دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 127-151
چکیده
در این مقاله فرایندهای واجی در محل وقف در چارچوب رویکرد بهینگی موازی بررسی میشود. واکههای کوتاه، فارغ از نقش صرفی و نحوی آن، تکواژ نشاته نکره /n/ و حالت فاعلی /u/ و اضافی /i/ در محل وقف حذف میشوند. واکه افتاده حالت مفعولی /a/ نیز به دلیل رسایی بالا در برابر حذف، مقاومت میکند و به مورای خالی شده مجاور، پس از حذف تکواژ نکره، گسترده ...
بیشتر
در این مقاله فرایندهای واجی در محل وقف در چارچوب رویکرد بهینگی موازی بررسی میشود. واکههای کوتاه، فارغ از نقش صرفی و نحوی آن، تکواژ نشاته نکره /n/ و حالت فاعلی /u/ و اضافی /i/ در محل وقف حذف میشوند. واکه افتاده حالت مفعولی /a/ نیز به دلیل رسایی بالا در برابر حذف، مقاومت میکند و به مورای خالی شده مجاور، پس از حذف تکواژ نکره، گسترده و کشیده میشود. نشانه مفعولی تنها در مقولههای اسمی مؤنث مفرد حذف میگردد که آن نیز با توجه به رتبهبندی صحیح محدودیتهایی که مانع هر گونه پسوند تصریفی پس از تکواژ نشانه تأنیث میشود، قابل تببین است. در این مقولههای اسمی علاوه بر حذف تکواژهای نشانه نکره و حالت، نشانه تأنیث /t/ نیز نادهانی و تبدیل به [h] میشود. طبق یافتههای این پژوهش، رتبهبندی محدودیتها از حضور هجای سبک در محل وقف جلوگیری میکند و فرایندهای حذف و کشش بمنظور تبدیل هجای سبک به سنگین و یا فوق سنگین صورت میگیرد.
کاربرد شناسی
سید انور اسدی؛ ابراهیم بدخشان؛ عادل دست گشاده؛ زانیار نقشبندی
دوره 12، شماره 1 ، تیر 1399، ، صفحه 247-276
چکیده
هدف از پژوهش دستیابی به ماهیت و تحول «نامگذاری مشاغل » شهر سنندج در سدهی اخیر است. به دلیل بعد شناختی و اجتماعی هدف موردنظر، این بررسی با استفاده از چارچوب زبانشناسی اجتماعی- شناختی و در حوزه مشاغل انجام گرفته است. روش انجام پژوهش، تحلیل محتوا است و روش و ابزار گردآوری اطلاعات هم مشاهده و اسنادی است. جامعه آماری مورد ...
بیشتر
هدف از پژوهش دستیابی به ماهیت و تحول «نامگذاری مشاغل » شهر سنندج در سدهی اخیر است. به دلیل بعد شناختی و اجتماعی هدف موردنظر، این بررسی با استفاده از چارچوب زبانشناسی اجتماعی- شناختی و در حوزه مشاغل انجام گرفته است. روش انجام پژوهش، تحلیل محتوا است و روش و ابزار گردآوری اطلاعات هم مشاهده و اسنادی است. جامعه آماری مورد پژوهش هم کلیه مشاغل با احتساب 3711 مورد است. طبق نتایج این پژوهش، در نامگذاری مشاغل بهعنوان فراحوزه غیررسمی عامل اجتماعی نامگذاری، صاحبان مشاغل هستند و بر اساس تاثیراتی که فضای فرهنگی و سیاسی جامعه بر آنان حاکم است نامگذاری صورت گرفته است. در این حوزه بیشتر از اسامی افراد و به لحاظ متغیر جنسیت، بیشتر اسامی مردانه است. نامگذاری در شهر سنندج در زیر مقوله مشاهیر، معاصرگراست و به هویت محلی گرایش بیشتری دارد. اسامی نشات گرفته از طبیعت نیز به زیرمقولهی گیاهی متمایل است و مفهومسازی زیربنای انتخاب نامهای استعاری موجود، نمادی از بافت فرهنگی و توپولوژی منطقه مورد مطالعه است.
