نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

چکیده

زبان از منظرهای مختلفی قابل‌مطالعه است و یکی از روش‌های پژوهش دگرگونی‌های زبانی در جامعه، پژوهش در منابع فرهنگی جامعه از قبیل داستان‌ها، رمان‌ها، تولیدات موسیقیایی و اشعار و اساطیر کهن است. از مقولات موردتوجه رسانه‏ها که در بازنمایی‏ها جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است، مقولۀ جنسیت و به‌طور ویژه بازنمایی جنسیتی مردانه یا زنانه است. نمایش مردسالاری جنبه‌های مختلف مثبت و منفی دارد و در فرهنگ‏های مختلف دگرگون است و نحوۀ به تصویر کشیدن مرد دارای اقتدار و تأثیرگذار برخاسته از مؤلفه‌های یک فرهنگ به نقش و جایگاه او در همان بستر و زمینه است. هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ شیوۀ بازنمایی مردسالاری در شکل مثبت در شعر کهن فارسی از منظر زبان‌شناسی اجتماعی است. به این منظور، ابیاتی که در ارتباط روشن‌تری با موضوع تحقیق، یعنی تعامل زبانی مبتنی بر جنسیت، هستند انتخاب شده‏ و با استفاده از روش تحلیل نشانه‌شناختی سه سطحی بارت، نحوۀ بازنمایی شخصیت مرد و به‌طور مشخص پدر، همچنین جایگاه زبانی پدر در برابر دیگر نقش‌ها از منظر زبا‏ن‏شناسی اجتماعی تحلیل شده‏ است. نتایج به‌دست‌آمده، نشان می‏دهد در شعر کهن شاهد بازنمایی از نوع کنترل زبانی مردان، فرادستی زبانی پدر در برابر دیگر نقش‌ها، غیاب گفتگو و بسترسازی برای درخواست از مرد کانونی (پدر) و همچنین جنسیت‏زدگی در مراودات زبانی هستیم که این بازنمایی مبتنی بر ایدئولوژی و گفتمان مردسالاری در جامعه است و هرچند مثبت قلمداد می‌شده است در جامعه و فرهنگ کنونی آن جایگاه و نقش را بر عهده ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Patriarchy and Social Linguistics in Poetry; A Case Study of the Concept of Patriarchy in Iranian Myths

نویسندگان [English]

  • Ahmad Sepantamehr 1
  • Majidreza Khazaivafa 2
  • Ali Mandegar 2

1 PhD Candidate, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Birjand Branch, Birjand, Iran

2 Assistant Professor, Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Birjand, Birjand Branch, Iran

چکیده [English]

Language can be studied from various perspectives. One of the methods for studying linguistic variations in society is examining cultural sources such as stories, novels, musical productions, poems, and ancient myths. Among the topics that have received significant attention in the media and have an important place in the representations is the concept “gender”, particularly the representation of masculinity or femininity. The representation of patriarchy has various positive and negative aspects and varies across different cultures. The portrayal of a powerful and influential man is influenced by the components of a culture and its role and position within that context. This study aimed to explore the representation of patriarchy in a positive form in ancient Persian poetry from the perspective of social linguistics. To achieve this, verses that have a clear connection with the subject matter of the research, that is, gender-based linguistic interaction, were selected. Using Barthes’ three-level semiotic analysis method, the representation of the male character and specifically the father, as well as the linguistic position of the father compared to other roles, were analyzed from the perspective of social linguistics. The results on that the ancient poetry showed the representation of male linguistic control, linguistic dominance of the father over other roles, the absence of dialogue, and the establishment of a framework for making requests from the central male figure (father), as well as gendered language in linguistic interactions. This representation is based on the ideology and patriarchy discourse in society, and although it has been considered positive in society and culture, it does not hold the same position and role in contemporary society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociolinguistics
  • Iranian mythology
  • father
  • patriarchy
  • linguistic transcendence
احمدی، بابک. (1391). از نشانه‌های تصویری تا متن به‌سوی نشانه‌شناسی ارتباط دیداری. تهران: مرکز.
استریناتی، دومینیک. (١٣84). نظریه‏های فرهنگ‌عامه. ترجمۀ ثریا پاک‏نظر. تهران: گام نو.
انقطاع، ناصر. (1391). در ژرفای واژه‌ها. تهران: فردوس.
بهار، محمدتقی. (1382). دیوان اشعار ملک‌الشعرای بهار. تهران: آزاد مهر.
بهار، محمدتقی. (1387). دیوان اشعار ملک‌الشعرای بهار. تهران: نگاه
پاک‏نهاد جبروتی، مریم (1381). فرادستی و فرودستی در زبان. تهران: گام نو.
چندلر، دانیل. (1386). مبانی نشانه‏شناسی. ترجمۀ مهدی پارسا. تهران: سورۀ مهر.
خاقانی، بدیل بن علی. (1375). دیوان. تصحیح میر جلال‌الدین کزازی. تهران: سعدی
خاقانی، بدیل بن علی. (1388). دیوان. به کوشش ضیاءالدین سجادی. تهران: زوار
سجودی، فرزان. (1390). نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: علم.
سروی زرگر، محمد. (1378). بررسی بازنمایی ایران در سینمای هالیوود: نشانۀ رشد جنسیت‌شناسی و تحلیل گفتمان انتقادی هفت فیلم مرتبط با ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد ارتباطات. تهران: دانشگاه صداوسیما.
سفیری،‏ خدیجه. (1387). ‏روش تحقیق کیفی. تهران: پویش.
سمرقندی، سوزنی. (1338). دیوان. تصحیح ناصرالدین‌شاه حسینی. تهران: امیرکبیر
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم. (1368). حدیقهالحقیقه و شریعه الطریقه. به تصحیح مدرس رضوی. تهران: دانشگاه تهران.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم. (1362). دیوان. تصحیح تقی مدرس رضوی. تهران: کتابخانه سنایی
فراهانی، ادیب‌الممالک. (1312). دیوان. تصحیح وحید دستگردی. تهران: ارمغان
فردوسی، ابوالقاسم. (1365). شاهنامه. تصحیح محمد رمضانی. تهران: کلاله خاور
فردوسی، ابوالقاسم. (1375). اتابکی، پرویز، شاهنامه فردوسی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
قاآنی، میرزا حبیب‌الله شیرازی. (1336). دیوان حکیم قاآنی. به تصحیح: محمدجعفر محجوب، تهران: امیرکبیر
کولومبوگ، سوزان. (1387). رشد جنسیت. ترجمۀ مهرناز شهرآرای. تهران: ققنوس، چ 2.
محمدی اصل، عباس. (1389). جنسیت و زبان‏شناسی اجتماعی. تهران: گل‏آذین.
مدرسی، یحیی. (1368). درآمدی بر جامعه‏شناسی زبان. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی. (1375). کلیات دیوان شمس. تصحیح بدیع‌الزمان فروزان فر. تهران: نشر راد
مهدی‌زاده، سید محمد. (1384). «بررسی محتوایی و حرفه‌ای مطالب هفت خبرگزاری غیر‌دولتی». فصل‌نامۀ رسانه. ش 63. صص 164 123.
مهدی‏زاده، سید محمد. (1387). رسانه‏ها و بازنمایی. تهران: مرکز مطالعات و توسعه رسانه‏ها
مهدی‏زاده، سید محمد. (1389). نظریه‌های رسانه، اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری.
نادرپور؛ نادر. (1378). خون و خاکستر. قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان.
نجم‌عراقی، منیژه. (1389). زن و ادبیات: سلسله پژوهش‌های نظری دربارۀ مسائل زنان. تهران: چشمه.
نسفی، سیدای. (1382). دیوان. مصصح حسن رهبر. تهران: المهدی.
اوشیدری، جهانگیر. (1394). دانشنامۀ مزدیسنا. تهران: مرکز.
Thomas, Linda and Wareing, Shan, Singh, Ishtal; Stilwell Peccei, Jean; Thornborrow, Jones, Jason (2004). Language, Society and Power. London and New York, Routledge.
 
CAPTCHA Image