نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 دانشیار زبانشناسی همگانی، گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 استادیار زبانشناسی همگانی، گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
4 دانشیار زبانشناسی همگانی، گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
جستار حاضر در تلاش است با اتخاذ روش تحلیلی _ توصیفی و بهرهگیری از امکانات صرف ساختی بوی (2010) سلسلهمراتبی طرحوارهای حاکم بر صورتبندی اسمهای مرکب برونمرکز در کردی سورانی را کشف کرده و به مدلی کلی از نظام مفهومساز ناظر بر آنها دست یابد. در وهلۀ نخست دادههای پژوهش شامل 1400 اسم مرکب از فرهنگهای کردی- فارسی ههنبانه بورینه (شرفکندی، 1369) و فرهنگ فارسی- کردی دانشگاه کردستان (1393) بهصورت تمامشمار استخراج شد. در مرحلۀ دوم با استفاده از آزمون هستهمندی و شمول معنایی اسکالیز و گویورا (2006) و همچنین شمّ زبانی دو تن از نگارندگان بهعنوان گویشور بومی، 842 نمونهشدگی، یعنی بالغ بر 60 درصد از کل دادهها برونمرکز تشخیص داده شدند. سپس با استفاده از ابزار نظری پژوهش و اتکا بر نمونهشدگیهای موردبررسی، یک کلانطرحواره، 12 طرحوارههای میانی و 54 ریزطرحوارۀ حاکم بر اسمهای مرکب برونمرکز، ترسیم شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد صرف قرارگرفتن واژه ذیل عنوان برونمرکز به معنای گسیختگی در انگیزش و انسداد کامل رابطۀ میان صورت و معنا در تمامی موارد نبوده، بلکه این امر طیفی از ترکیبهایی با تیرهگی معنایی کمتر تا ترکیبهای مطلقاً تیره را در بر میگیرد. شایان ذکر است که وجود ترکیبهای فاقد هستۀ اسمی را میتوان نشانهای دال بر عدم تأثیرپذیری مقولۀ واژگانی برونداد از سازههای مشارکتکننده در ساخت بهحساب آورده و این امر را در قالب تراوش مشخصههای طرحوارۀ حاکم بر نمونهشدگیهای تحت تسلط تفسیر کرد. بهبیاندیگر یافتههای پژوهش نشان میدهند طرحوارهها هم بر تعیین مشخصههای صوری ساخت و هم بر تعیین حدود معنایی آنها تأثیرگذار هستند.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Hierarchical Schematicity in the Configuration of Sorani Kurdish Exocentric Compounds based on Booij’s Construction Morphology
نویسندگان [English]
- Kourosh Karimi 1
- Arezoo Najafian 2
- Razieh Mahdi Beyraghdar 3
- Seyed Mohammad Hosseini-Maasoum 4
1 PhD Candidate in General Linguistics, Department of Linguistics and Foreign Languages, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
2 Associate Professor in Linguistics, Department of Linguistics and Foreign Languages, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
3 Assistant Professor in Linguistics, Department of Linguistics and Foreign Languages, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
4 Associate Professor in Linguistics, Department of Linguistics and Foreign Languages, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
چکیده [English]
This study attempted to explore the hierarchical schematic system governing the formation of Sorani Kurdish exocentric nominal compounds to achieve their general meaning making model via the application of analytical-descriptive method based on Booij's (2010) construction morphology framework. In the first phase of data collection, 1400 nominal compounds of Kurdish-Persian Dictionary of Hahnbane Burina (Sharafkandi, 1991) and Persian-Kurdish Dictionary of university of Kurdistan (2014). Data analysis phase initiated with the identification of exocentric nominal compounds of the corpus by making use of Scalise and Goyura's (2011) hyponymy test beside the judgement of two author of the study as native speakers of Sorani Kurdish. Finally, 842 instantiations or 60% were found to be exocentric. The results showed that Sorani Kurdish exocentric compounds dominated by one macro-schema, 12 second-order schemas, and 54 sub-schemas. The results can be counted as a proof for the fact that nominal compounds of this type neither in form nor in semantic specifications are in total agreement with constituting elements. In other words, the rupture of motivation and blockage of the relationship between form and meaning is not a general feature among all exocentric compounds, while instantiations of this type cover a wide range of words with less dark meaning to absolutely dark lexical items. Accordingly, some of the nominal compounds did not benefit from formal head while the output constructions fall under “noun” as their parts of speech; thus it is the schemas that are effective both in determination of formal and semantic characteristics manifested in the output.
کلیدواژهها [English]
- Sorani Kurdish
- Construction Morphology
- Nominal Compounds
- Exocentric
- Hierarchical Schematicity
DOI: 10.3366/word.2017.0106
ارسال نظر در مورد این مقاله