نگاهی تازه به فرایند کشش جبرانی در زبان فارسی

نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسندگان

• فرشته مهدوی ¹
• بتول علی نژاد ²
• عادل رفیعی ³

¹ دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی دانشگاه اصفهان

² دانشیار گروه زبان‌شناسی همگانی دانشگاه اصفهان

³ استادیار گروه زبان‌شناسی همگانی دانشگاه اصفهان

https://doi.org/10.22067/jlkd.2021.47540.0

چکیده

مقاله ی حاضر، تحقیقی در باب فرایند کشش جبرانی در زبان فارسی است. روش این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است. از آنجا که نظریه ی بهینگی موازی قادر به بررسی لایه های میانی در فرایندهای صرفی- واجی نمی باشد، در این تحقیق برای نخستین بار به تحلیل فرایند کشش جبرانی در زبان فارسی در چارچوب نظریه ی بهینگی لایه ای پرداخته شد. نظریه ی بهینگی لایه ای، انگاره ای جدید از بهینگی موازی است و شامل چندین نگاشت می باشد که به طور متوالی از درونداد به برونداد مرتب شده اند. نظریه ی بهینگی لایه ای، دارای لایه های میانی است و ترتیب انجام فرایندهای صرفی- واجی مشهود است. در این پژوهش براساس نظریه ی بهینگی لایه ای، رخداد فرایند کشش جبرانی بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان داد که به ترتیب، فرایند جذب، حذف همخوان چاکنایی و فرایند کشش جبرانی به خوبی در سطوح مختلف نظریه ی بهینگی لایه ای قابل بازنمایی است؛ لذا بهینگی لایه ای تحلیل شفاف تری از رخداد فرایند کشش جبرانی ارائه می دهد، اگرچه این نوع تحلیل ممکن است اقتصادی نباشد.

کلیدواژه‌ها

• نظریۀ بهینگی لایه‌ای
• فرایندهای واژ- واجی
• لایه‌های میانی
• کشش جبرانی

20.1001.1.20087233.1399.12.1.5.7

عنوان مقاله [English]

A New Approach of Compensatory lengthening Process in Persian language

نویسندگان [English]

• fereshte mahdavi ¹
• Batool Ainezhad ²
• Adel Rafiei ³

¹ Phd Candidate, Department of Linguistics, Isfahan University, Iran

² Associate Professor, Department of Linguistics, Isfahan University, Iran

³ Assistant Professor, Department of Linguistics, Isfahan University, Iran

چکیده [English]

This paper investigates compensatory lengthening processes in Persian language based on Stratal Optimality Theory. Method of this survey is descriptive-analytic. Since Optimality Theory can’t analyze intermediate levels of morpho-phonemics processes, the presented study evaluates morpho-phonemics analysis in Persian within the framework of Stratal Optimality Theory. Stratal Optimality Theory posits constraint evaluation at three distinct levels or strata: stem, word and phrase level. This multi-level variation of the original OT model may provide more economical and elegant explanations. In this survey, attraction, glottal consonant deletion and compensatory lengthening processes are analyzed within Stratal Optimality Theory and the order of constraints in each level are indicated. Further cross-linguistic and theoretical research into the Stratal OT model is needed to establish its universality and superiority to other models.

مراجع

1-     بی جن خان، محمود، (1384)؛ واج شناسی نظریۀ بهینگی؛ تهران: سمت.

2-     جم، بشیر، (1388)؛  نظریۀ بهینگی و کاربرد آن در تبیین فرایندهای واجی زبان فارسی. رسالۀ دکتری. دانشگاه تربیت مدرس. 

3-     صادقی، وحید، «کشش جبرانی در زبان فارسی: یک آزمایش ادراکی». مجله­ی پژوهش­های زبانی، دوره­ی دوم، شماره­ی دوم، 1390.

4-     درزی، علی، «کشش جبرانی در زبان فارسی». مجله­ی زبانشناسی، سال دهم، شماره دوم، 1372.   

5-     سیردانی، مهتاب، (1387)؛  بررسی فرایندهای واژ- واجی فارسی محاوره­ای معیار بر پایۀ نظریۀ بهینگی. رسالۀ کارشناسی. ارشد. دانشگاه تهران.

6-     علی­نژاد، بتول و زاهدی، محمد صدیق، «تحلیل مورایی کشش جبرانی واکه در گویش کردی سورانی». مجلۀ پژوهش­های زبان­شناسی، سال اول، شمارۀ اول، 1388.

7-     علی­نژاد، بتول و عطایی، الهه، «بررسی فرایند قلب و اصل مرز اجباری در زبان فارسی براساس واج­شناسی غیر خطی». مجلۀ پژوهش­های زبان­شناسی، سال پنجم، شمارۀ دوم، 1392.

8-     کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه، (1385)؛ واج شناسی رویکردهای قاعده بنیاد؛ تهران: سمت.

9-      Bermúdez-Otero, R., (2006). Stratal Optimality Theory. Cambridge: OUP.

10-   Bijankhan, M., (2000). "Farsi vowel compensatory lengthening: An experimental  approach". Proc. 5th ICSLP Beijing.

11-   Burzio, L. (2002). Surface to Surface Morphology: when your representations turn into constraints. In Many Morphology, ed. P. Boucher (ed.), PP: 142-177. Somerville: Cascadilla Press.

12-   Giegerich, H. )1999(. Lexical Strata in English. Cambridge: Cambricge University Press.

13-   Goldsmith, J. (1976). Autosegmental Phonology. Ph.D. dissertation, MIT.

14-   Goldsmith, John (1993). Harmonic Phonology. In John Goldsmith (ed.), The Last

15-   Phonological Rule: Reflections on Constraints and Derivations. Chicago:

16-   University of Chicago Press, pp. 21-60.

17-   Hayes, B. (1989). “Compensatory lengthening in moraic phonology”, Linguistic  Inquiry, 20: 253-306.

18-   Kavitskaya, D. ( 2002). Compensatory Lengthening: Phonetics, Phonology, Diachrony, London: Routledge.

19-   Kager, R. )1999(. Optimality Theory. Cambridge, U.K.: Cambridge  University Press.

20-   Kiparsky, P. )1982a(. From cyclic phonology to lexical phonology. In Harry van der Hulst and Norval Smith (eds.), The Structure of Phonological Representations, vol. 1. Dordrecht: Foris, pp. 131-175.

21-   Kiparsky, P. )2003(. “Reduplication in Stratal OT.” In Linda Ann Uyechi and Lian-Hee Wee, eds.,   Reality Exploration and Discovery: Pattern Interaction in Language and Life. CSLI Publications.

22-   KIPARSKY, PAUL. 2011. Compensatory lengthening. In Cairns, Charles & Eric Raimy, Handbook of the Syllable. Leiden: Brill.

23-   McCarthy, John J. and A. S. Prince (1993). “Generalized alignment”. In John A. Goldsmith (ed), Phonological Theory: The Essential Readings, Oxford:  Blackwell, 102- 136.   

24-   McCarthy, J. )1999(. Sympathy and phonological opacity. Phonology.16: 331-399.

25-   McCarthy, J. (2000). Harmonic serialism and parallelism. In Masako Hirotani (ed.) Proceedings of the North East Linguistics Society 30. Amherst,MA: GLSA Publications. 501-524.

26-   McCarthy, J. (1988). Feature geometry and dependency: a review. Phonetica. 45: 84–108.

27-   McCarthy. J. (2008). Doing optimality Theory: Applying Theory to Data. Maiden: Blackwell Publishing.

28-   Rakhieh, Belal. )2009(. The Phonology of Ma’ani Arabic: Stratal or     Parallel OT. Ph.D.thesis, University of Essex.

29-   Topintzi, N. (2005) “Solving the Samothraki Greek compensatory lengthening puzzle”.

30-   Presented at the 17th International Symposium on Theoretical and Applied  Linguistics, Thessaloniki, Greece, 15-17 April 2005.