نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسندگان

• شهلا رقیب دوست ¹
• امید آزاد ²

¹ دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشگاه علّامه طباطبایی

چکیده

محمول‌ها، واژه‌ها یا گروه‌های واژگانی هستند که به مثابه مهم‌ترین بخش معنا‌شناختی جمله تلقی‌می‌گردند. در جستار حاضربا الهام از پژوهشی مشابه که از سوی منویلیدو، آلمیدا، شوارتزو نر (2009) انجام‌پذیرفته‌است به بازکاوی ماهیت اختلال بیماران آلزایمر فارسی‌زبان در درک جملات حاوی محمول‌های روان‌شناختی پرداختیم. از این رو، به‌طور مشخص بر ویژگی تخصیص نقش تتا در سه نوع محمول تمرکزکردیم. دستهٔ اول، محمول‌هایی را شامل‌می‌شود که تجلی موضوعی آن‌ها نمایانگر ترتیب پایگانی نقش‌های تتا می‌باشد ( همچون بازی‌کردن)؛ دستهٔ دوم محمول‌های روانشناختی‌ای هستند که تجلی موضوعی آن‌ها، ناقض تجلی موضوعی مرسوم است (همچون ترسیدن) و نوع سوم محمول‌های روانشناختی‌ای را دربرمی‌گیرد که از ترتیب پایگانی نقش‌های تتا تخطی‌می‌کنند (همچون خشنودکردن). پژوهش حاضر از نوع مورد– شاهد است و آزمودنی‌های پژوهش شامل دو بیمار آلزایمری یک‌زبانهٔ فارسی‌زبان و 5 فرد سالم کهنسال بودند که از لحاظ سن، مدرکِ تحصیلی، محل سکونت و زبان مادری با یکدیگر همتا شده‌بودند. تحلیل داده‌های حاصل از انجام آزمون تکمیل جمله، مشخص ساخت که بیماران آلزایمر در درک جملات حاوی ساختار کانونی(دسته اول) مشکلی نداشتند، اما در درک جملات حاوی محمولهای روانشناختی( دسته دوم و سوم)، عملکرد بسیار ضعیفتری نسبت به گروه شاهد از خود نشاندادند. این نتایج، بیانگروجود اختلال بیماران آلزایمری در نگاشت بازنمایی نحوی بر بازنمایی معنایی و بهویژه در فرایند تخصیص نقشهای تتا به موضوعهای محمولهای روانشناختی است.

کلیدواژه‌ها

• بیماری آلزایمر
• نقش‌های‌‌‌‌‌ تتا
• محمول‌های روانشناختی
• ترتیب پایگانی نقش‌های تتا

عنوان مقاله [English]

Thematic role hierarchy violations in Persian Alzheimer’s patients

نویسندگان [English]

• Shala Raqibdust ¹
• Omid Azad ²

چکیده [English]

Predicates are words or groups of words which are considered as the most important semantic elements of the sentence. Following Manouilidou, Almeida, Schwartz and Nair, this research investigates the nature of verb disorder in Persian Alzheimer patients. To this end, the property of thematic role assignment by three kinds of predicates has been focused upon. The first kind of predicates includes those whose argument realization follows the standard hierarchical thematic role (e.g. kandan). The second type includes those whose argument realization violates the standard argument realization (e.g. tarsidan). The third type includes those which violate the standard hierarchical thematic roles (e.g. xoshnud kardan). Two monolingual Persian AD patients under the support of Iran’s Alzheimer Association and five matched elderly controls performed a sentence completion task in which they had to choose a predicate that would render the sentence grammatical and meaningful. AD patients showed no problems with canonical structures but performed worse than controls in psychological verb sentences. The results support the hypothesis that AD’s deficit is in the mapping between syntactic and semantic relation, particularly in the assignment of thematic roles to the arguments of the predicates.

کلیدواژه‌ها [English]

• Alzheimer’s disease
• thematic roles
• psychological predicates