نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسنده

• زهرا اختیاری

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

ساخت های مختلف از مصدر/æh/ در گویش مردم روستای تاریخی خانیک و روستاهای همجوار با آن رواج دارد. صیغة دوم شخص مفرد حال این مصدر در گویش مزبور، بازمانده ای از زبان سنسکریت و فارسی باستان است. برخی ساخت های مصدر/æh/چون به عنوان فعل اسنادی در معنای «هستن» و «بودن» به کار می رود، از افعال پر کاربرد در این گویش به شمار می آید. در این جستار، نشان داده شده که فعل /æh/ در گویش امروز مردم خانیک چه ساخت هایی دارد. همچنین پیشینة/æh/ در زبان سنسکریت، فارسی باستان، اوستایی و فارسی میانه بررسی و نیز صیغه های آن در گویش خانیک با دیگر گویش های امروزی که در آن ها رواج دارد مثل گویش های کاخک، فردوس و گزیک مقایسه شده است. مصدر/æh/در گویش خانیک و کاخک با مقداری تفاوت، کاربرد دارد و در گویش فردوس و گزیک ردپایی از آن دیده می شود. ساخت های ریشة/æh/در فارسی معیار وجود ندارد و به کار نمی رود. معیار تلفظ فعل ها در گویش خانیک براساس سخن گویشوران کهن سال است و در دیگر گویش ها بر اساس کتاب ها یا رساله هایی است که به بررسی این گویش ها پرداخته اند. صرف فعل های مصدر//æh/، در گویش خانیک، در جای دیگری نیامده و این مقاله اولین نوشته ای است که به معرفی آن پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

• /æh/
• گویش خانیک
• سنسکریت
• فارسی باستان و اوستایی
• کاخک
• فردوس
• گزیک

عنوان مقاله [English]

Description of [ah] Infinitive in Xanikian Dialect Compared with Other Dialects

نویسنده [English]

• Zahra Ekhtiari

چکیده [English]

The different constructions of [ah] which is an infinitive are prevalent in the dialect of the historical village of Xanik and its neighboring villages. Singular second person paradigm in present tense of [ah] infinitive in the dialect is a survivor of Sanskrit and Old Persian languages. Some constructions of this infinitive are widely used, because they are attributive verbs meaning is being and was being. This article indicates constructions of the [ah] infinitive in the dialect of contemporary Xanikians. Furthermore, a record of the mentioned infinitive is examined in Sanskrit, Old Persian, Avestan and Middle Persian languages. Also, the paradigms of this infinitive in Xanik dialect are compared with the contemporary dialects which are prevalent among different local dialects such as Kakhkian, Ferdowsian and Gazikian. Although [ah] infinitive is used in Kakhkian dialects, it has some differences with them. There are traces of this infinitive in Ferdowsian and Gazikian dialects. There is not root [ah] in Standard Persian. Inflection of verbs constructed with [ah] has not been examined already and this article is the first research that has introduced it.

کلیدواژه‌ها [English]

• [ah] infinitive
• Xanikian dialect
• Sanskrit
• Old Persian
• Avestan
• Kakhkian
• Ferdowsian
• Gazikian