نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسندگان

• صدیقه سادات مقداری
• رضا زمردیان
• اعظم استاجی
• مهدی مشکوة‌الدینی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در سه دهه اخیر تحلیل دقیق زبان و گفتمان و بررسی های انتقادی در علوم انسانی و اجتماعی مورد توجه زیادی قرار گرفته است. گفتمان شناسی انتقادی از جمله نظریاتی است که تأثیرات منفی کاربرد زبان در ایجاد و حفظ روابط قدرت و سلطه را در جامعه مورد توجه قرار می‌دهد. از این رو نابرابری های اجتماعی از جمله تبعیض نژادی، مذهبی، سنی، جنسی، موقعیتی از موارد کانونی و مورد توجه در بررسی‌های انجام شده در چهارچوب این نظریه بوده اند. تحقیق حاضر نیز به طور موردی به بررسی نابرابری جنسی در ادبیات جنگ برای کودک و تأثیر آن بر شکل گیری هویت جنسی کودکان ایرانی می پردازد. برای این منظور ده داستان شامل هفت داستان کوتاه و سه داستان بلند در حوزه ادبیات دفاع مقدس انتخاب شده است. داستان ها چه از نظر تعداد شخصیت ها و چه از نظر نوع فعالیت ها و شرکت و مرتبط بودن با مساله جنگ مردگرا می باشند. زنان یا نادیده گرفته شده و یا در صورت حضور در داستان، منفعل و منفک از مساله جنگ هستند. در این تحقیق با توجه به مفاهیم قدرت، سلطه و برتری جویی( هژمونی) و از طریق بررسی کلیشه ها، پیش فرض ها، حسن تعبیر، سوء تعبیر و سایر راه کارهای گفتمانی که در بررسی های تحلیل گفتمان انتقادی رایج می باشند نشان می‌دهیم که چگونه بازنمایی منفعلانه و حتی حذف جنس مؤنث در این داستان ها و بازنمایی فعال و پویای جنس مذکر حتی گروه های نوجوان و پیر می تواند با تأثیر گذاشتن بر شکل گیری هویت دختران و پسران به حفظ و ایجاد روابط ناعادلانه قدرت میان زن و مرد که در آن زن در سوی ضعیف و مرد در سوی قوی آن قرار دارد کمک کند.

کلیدواژه‌ها

• : تحلیل گفتمان انتقادی
• تبعیض جنسی زبانی
• ادبیات جنگ
• برتری جویی (هژمونی)
• هویت جنسی

عنوان مقاله [English]

Women’s Representation in War Stories for children; a Critical Discourse Analysis

نویسندگان [English]

• Seddigheh Sadat Meghdari
• Reza Zomorrodian
• Azam Estaji
• Mahdi Meshkat-o Dini

چکیده [English]

The ideological discourse analysis and critical studies in social and human sciences have been of much interest recently. Critical discourse analysis (CDA) aims at discovering the negative influences of language use on the production and reproduction of power and domination relationships in society. Thus, social inequalities such as race, age, religious, gender and class discrimination have been substantially dealt with in this theory. As a case study, the present paper reflects the gender discrimination in child literature and its effect on the formation of child identity. To do so, ten stories about Iran-Iraq War including seven short stories and three longer ones were chosen. The stories are male-dominant in their number of characters, their activity type or participation and relevance to the war. In these stories, the women are neglected, detached, inactive and sometimes deleted. Considering the power, domination and hegemony and studying the clichéd presupposition and euphemistic and derogatory terms and so on, it is shown that inactive and neglected representation of females and the active, noticeable representation of males even the teenage and old ones during the war can help to the reproduction of the unequal power scale with the men at the powerful side and females at the powerless side.

کلیدواژه‌ها [English]

• critical discourse analysis
• language sexism
• war literature
• hegemony
• gender identity