نوع مقاله : علمی - پژ‍وهشی

نویسنده

• اعظم استاجی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در فارسی امروز "که" ضمیر پرسش، نشانة بند موصولی، نشانة بند متمّمی و حرف ربط است. مقاله حاضر در پی آن است تا با نگاهی به پیشینه تاریخی کارکردهای این صورت، رابطه آنها را با یکدیگر بررسی کند. بررسی‌ها نشان می دهد: 1- در دورة باستان، نشانه‌های بندهای متممی، موصولی، ربطی/ قیدی و ضمیر پرسشی از یکدیگر متمایزند؛ 2- در دورة میانه، نشانه بندهای موصولی و ضمیر پرسشی یکسان شده اند، امّا نشانه بندهای متممی و ربطی/ قیدی از یکدیگر متمایزند؛ 3- در فارسی امروز، نشانة بندهای موصولی، متممی و ربطی با ضمیر پرسشی یکی شده است. به نظر می رسد با توجه به این که "که" موصولی و پرسشی در دوره میانه به یک شکل بوده اند و گرایش‌های رده- شناختی به این سو هستند که صورت پرسشی به موصول تبدیل شود "که" فارسی امروز در تمامی کارکردهایش باید مشتق از "که" پرسشی باشد.

کلیدواژه‌ها

• ضمیر پرسشی
• نشانه بند موصولی
• حرف ربط که
• نشانه بند متممی

عنوان مقاله [English]

A historical study of homophonous ke in Persian

نویسنده [English]

• azam Estaji

چکیده [English]

In Modern Persian the interrogative pronoun, the relative pronoun and the complementizer ke are homophonous and formally identical. The present paper based on the historical data from Persian, attempts to find the cause of this identity. Do they come from the same source or is this just an accident?
Harris and Campbell (1995: 282-313) on discussing the development of complex constructions make the point that “certain devices that mark subordination do indeed originate in questions and are then extended to subordination” (ibid: 308).
Examining the formal devices used for marking subordination, complementation and forming questions in Old Persian, Middle Persian and Modern New Persian shows that:
a. In Old Persian the interrogative pronoun is quite distinct from the relative pronoun and the complementizer.
b. In Middle Persian the interrogative pronoun is homophonous with the relative pronoun but the complementizer is still distinct.
c. In Early New Persian, in some cases the complementizer overlaps with the other two forms.
d. In Modern New Persian the three forms have become the homophonous Ke, formally resembling the interrogative pronoun in Old Persian.
So it seems that the Persian data give support to Harris and Campbell's point.

کلیدواژه‌ها [English]

• Interrogative pronoun
• relative pronoun
• complementizer