معنا شناسی
جنبه‌های استعاری، مجازی و تعاملی مفهوم‌سازی ترس: نگاهی شناختی

ساسان ملکی؛ سامان ملکی؛ فاطمه بختیاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 فروردین 1404

https://doi.org/10.22067/jlkd.2025.92178.1306

چکیده
  با استعاره‌های مفهومی می‌توان هیجانات را به صورت تجربه‌های عینی صورت‌بندی کرد و با مَجاز، بازتاب آنها را به شکل تجربه‌های جسمانی و واکنش‌های رفتاری مجازبنیاد نشان داد. این پژوهش از نوع پدیدارشناسی توصیفی است و هدف آن، بررسی دو سازوکار شناختی استعاره و مَجاز و شیوۀ تعامل آنها در مفهوم‌سازی ترس است. برای انجام این پژوهش، از هشتاد ...  بیشتر

معنا شناسی
رمزگشایی از شعر «صدای پای آب»: خوانشی نشانه‌شناختی بر مبنای نظریۀ مایکل ریفاتر

رضا قنبری عبدالملکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22067/jlkd.2025.92393.1308

چکیده
  این مقاله با هدف بررسی نشانه‌شناختی شعر «صدای پای آب» و تأثیر آن بر درک عمیق‌تر ادبیات معاصر ایران تدوین شده است. پرسش اصلی تحقیق این است که عناصر نشانه‌شناسی در این شعر چگونه به تفسیر معانی ژرف‌تر کمک می‌کنند و چه رابطه‌ای میان نشانه‌ها و تجربه‌های انسانی در متن وجود دارد. در این راستا، از روش خوانش اکتشافی مایکل ریفاتر ...  بیشتر

معنا شناسی
بررسی جنبه‌های اجتماعی و ارتباطی استعاره در مناظره‌های انتخاباتی: کاربست نظریۀ نظام‌های پویا در تحلیل گفتمان استعاری

محمود نقی زاده

دوره 16، شماره 4 ، اسفند 1403، ، صفحه 24-1

https://doi.org/10.22067/jlkd.2024.89453.1267

چکیده
  رویکرد نظام‌های پویا چارچوبی را جهت توصیف استعاره در گفتگوهای رودررو ارائه می‌دهد که در آن استعاره نگاشت ثابت میان حوزه‌ها نیست؛ بلکه نوعی پایداری موقت است که از فعالیت نظام‌های در هم تنیده و مرتبط با کاربرد اجتماعی زبان و فعالیت شناختی حاصل می‌شود. هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی کاربرد و درک عبارات استعاری در مناظره‌های انتخاباتی ...  بیشتر

معنا شناسی
بررسی زبان شناختی کهنترین متن گاهشماری فارسی به خط مانوی

فاطمه هاشمی زاده ابرقویی؛ آرمان بختیاری

دوره 16، شماره 3 ، دی 1403، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22067/jlkd.2024.89834.1274

چکیده
  متن M150 ازجمله دست‌‌نوشته‌های مجموعه متن‌های مانوی آکادمی علوم برلین است که به خط مانوی و به زبان فارسی نو آغازین نوشته شده‌ است. این متن را مانویان فارسی‌زبان آسیای میانه، به نگارش در‌آورده‌اند و ازجمله کهن‌ترین متن‌های فارسی دری است. این دست‌نوشته به گونۀ جدولی تنظیم شده که بیشتر قسمت‌های آن آسیب دیده و دارای واژه‌های عربی ...  بیشتر

معنا شناسی
تحلیل فرایند شکل‌گیری معنا از طریق نظام‌های گفتمانی نشانه‌معناشناختی در داستان زال و رودابه

سید محمد حسینی معصوم؛ مرجان اکبری

دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1403، ، صفحه 82-55

https://doi.org/10.22067/jlkd.2024.89369.1266

چکیده
  نشانه‌معناشناسی گفتمانی علمی است که به مطالعه فرآیندی زبان می‌پردازد. این علم نشانه را به‌عنوان مبدأ و معنا را مقصد کار خود در نظر می‌گیرد. نشانه‌معناشناسی گفتمان را به‌عنوان حوزه کاری خود برمی‌گزیند. ازآنجایی‌که ادبیات از نمونه‌های گفتمان‌های پویاست، نشانه‌معناشناسی گفتمانی با بررسی عناصر دخیل در این گفتمان‌ها و روابط ...  بیشتر

معنا شناسی
تحلیل رمزگانی عناصر روایت در اشعـــار کــودک سـلــمــان هـــراتــی

سید اصغر موسوی؛ اکبر شعبانی؛ بتول فخراسلام؛ پروین دخت مشهور

دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 51-73

https://doi.org/10.22067/jlkd.2024.85449.1219

چکیده
  نشانه‌شناسی دانشی است که به مطالعۀ نظام‌های نشانه‌ای، فرایند تأویل و معنا و حقیقت پنهان در پس رمزها، نشانه‌ها، نمادها و علائم می‌پردازد. این دانش در حوزه‌های گوناگون روابط بشری کاربردها و کارکردهای قابل‌توجهی دارد. ادبیات و ازجمله ادبیات کودک از مهم‌ترین این حوزه‌هاست. پژوهش حاضر کوشیده است به روش تحلیلی-توصیفی، شعرهای کودک ...  بیشتر

معنا شناسی
واکاوی ردپای تفکر عامیانه در شعر سیمین بهبهانی با نگاهی بر مسئله خلاقیت استعاری و آمیختگی مفهومی

آرش آقابزرگیان معصومخانی؛ مریم ایرجی

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 67-95

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.76443.1100

چکیده
  این پژوهش ضمن کاربست ابزارهای گسترش، پیچیده‌سازی، پرسش و ترکیب در چارچوب نظریه استعاره مفهومی جهت تحلیل خلاقیت مبتنی بر تفکر عامیانه در شعر سیمین بهبهانی، به بررسی ویژگی‌های کیفی نظریه آمیختگی مفهومی به عنوان دیدگاهی مکمل برای تبیین جامع‌تر موضوع پرداخته است. نتایج حاصله نشان می‌دهند که شاعر ضمن کاربرد جداگانه ابزارها در مواردی ...  بیشتر

معنا شناسی
بررسی نشانه‌معناشناسی تصاویر در مثنوی‌های عطار

عشرت ایشان اقا؛ محمد فاضلی؛ محمدعلی شریفیان

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 119-140

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.78369.1120

چکیده
  استفادۀ عطار از تصویر و آفرینش تصویرهای گوناگون و خلاق از ویژگی‌هایی است که به آثار وی امکان تحلیل‌های ورای تحلیل‌های گفتمانی رایج می‌دهد. عطّار در آثار خود به فراخور موضوع، برای بیان مضامین و اصطلاحات حکمی و فلسفی، و تاثیرگذاری بیشتر ، از تصویرپردازی و ظرفیا‌‎های آن در خلق زیبایی استفاده کرده است. تصاویر موجود در آثار عطار در ...  بیشتر

معنا شناسی
تلفیق نظام نیرو-پویایی و استعاره‌های مفهومی در تحلیل استعاره‌های کوید- 19 زبان فارسی

رضا کاظمیان؛ سمیه حاتم زاده

دوره 14، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 127-153

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.76177.1097

چکیده
  با ظهور ویروس کرونا، تعابیر استعاره‌ای آن مورد توجه پژوهش‌های متعددی قرار گرفت تا نقش نظام شناختی در درک یک مفهوم جدید و ناشناخته آشکار گردد. این در حالی است که پژوهش‌های گذشته از اهمیت برخی فرایندهای مفهومی همچون نیرو-پویایی که نقش قابل توجهی در مفهوم پروری ویروس کرونا ایفا می‌کند باز مانده اند. لذا پژوهش حاضر با استفاده از مدل ...  بیشتر

معنا شناسی
بررسی نقش استعجاز در ساختار معنایی اصطلاحات زبانی در چارچوب معناشناسی شناختی

مرتضی دستلان

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 285-306

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.72644.1058

چکیده
  اصطلاحات زبانی عبارت‌هایی هستند که به سادگی و با دانستن دستور و معنای واژگان، نمی‌توان معنای آنها را پیش‌بینی کرد. در این مقاله به بررسی گونه‌ای از اصطلاحات زبانی از دریچه معناشناسی شناختی و بر پایه رده‌بندی اصطلاحات زبانی در چارچوب نظریات فیلمور و دیگران (1988) و استعجاز در قالب نظریات گوسنز (1990)، و تعیین نقش استعجاز در ساختار معنایی ...  بیشتر

معنا شناسی
بررسی عنصر زاویه دید در رمان پلنگ‌های کوهستان بر اساس الگوی روایتشناسی ژرارژنت

مریم گلشن؛ شمس الحاجیه اردلانی؛ سیدجعفر حمیدی

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 191-212

https://doi.org/10.22067/jlkd.2021.69789.1027

چکیده
  روایتشناسی موضوعی است که کسانی چون تزوتان تودوروف، نورمن فریدمن، ژاپ لینولت، ژرالدپرس، اشتانسل و ژرارژنت دربارۀ آن سخن گفته‌اند. نزدیک چهار دهه است این مقوله، بهعنوان علمی مستقل در غرب، جای خود را باز کرده‌است و از دیدگاه ساختارگرایان به مطالعۀ طبیعت، شکل و نقش روایت میپردازد و میکوشد توانایی و فهم متن روایت را نشان دهد. ژرار ژنت، ...  بیشتر

معنا شناسی
خلاقیت ادبی و زبان‌شناسی شناختی: سنجش زیبایی‌شناسانۀ شعر «قایق کاغذی» گروس عبدالملکیان بر پایۀ نظریۀ هم‌آمیزی مفهومی

مجتبی پردل

دوره 12، شماره 2 ، دی 1399، ، صفحه 281-315

https://doi.org/10.22067/jlkd.2021.48674.0

چکیده
  اشعار گروس عبدالملکیان از نمونه‌های موفق شعر سپید فارسی در دو دهۀ اخیر بوده است (فروش و تجدید چاپ بالا و ترجمۀ منتخبی از اشعارش به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، سوئدی، کردی، ترکی و عربی دو شاهد برای این مدعا هستند). هدف پژوهش حاضر این است تا با اشاره از نظریه‌های مربوط به ماهیت شعر و نیز با استفاده از چارچوب نظریۀ هم‌آمیزی مفهومی فوکونیه ...  بیشتر

معنا شناسی
بررسی کتاب فارسی پایه هشتم از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی-شناختی

بلقیس روشن؛ حمیده بنیادی

دوره 12، شماره 1 ، تیر 1399، ، صفحه 277-304

https://doi.org/10.22067/jlkd.2021.48312.0

چکیده
  زبان‌شناسی اجتماعی شناختی، نگرشی نو در حوزة زبان‌شناسی است که از تعامل دو رویکرد زبان‌شناسی اجتماعی و زبان-شناسی شناختی بوجود آمده و هدف آن بررسی ابعاد اجتماعی شناختی زبان در کاربرد روزمره است. پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و هدف از آن تحلیل کتاب فارسی پایة هشتم، دورة متوسطة اول (اکبری شلدره، 1397) در چارچوب زبان‌شناسی اجتماعی شناختی ...  بیشتر