نحو
تبیین مرکبهای گروهی در فارسی در چارچوب صرف توزیعی و رویکرد هارلی (2008) و صدیقی (2009)

ام البنین خزایی؛ شجاع تفکری رضایی؛ ناهید اسلامی هنر؛ هدی مردوخی

دوره 16، شماره 4 ، اسفند 1403، ، صفحه 50-25

https://doi.org/10.22067/jlkd.2024.88954.1257

چکیده
  پژوهش حاضر به مرکب‌های گروهیِ زبان فارسی در چارچوپ صرف توزیعی و رویکرد هارلی ( 2008) و صدیقی( 2009) پرداخته است. هدف این جستار مشخص‌کردن وجود یا نبود این عناصر در زبان فارسی و توصیف و تبیین شیوۀ ساخته‌شدن آنها بر‌اساس ساخت‌و‌کار موجود در نظریۀ مذکور بوده است. بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که در این زبان دو نوع مرکب دیده‌می‌شود که مرکب نوع ...  بیشتر

نحو
نمود تقریب و ساخت افعال متوالی زبان فارسی

آزاده سخن آفرین؛ والی رضایی

دوره 16، شماره 4 ، اسفند 1403، ، صفحه 66-51

https://doi.org/10.22067/jlkd.2024.89773.1272

چکیده
  ساخت نمودی یکی از روابط معنایی میان‌بندی است که مراحل پیش از آغاز تا پایان یک رویداد را نشان می‌دهد. نمود تقریب یکی از انواع ساخت نمودی است که بیانگر مرحله پیش از آغاز است و احتمال وقوع رویدادی را در زمان گذشته، حال و آینده نشان می‌دهد. در زبان فارسی از ترکیب فعل معین «داشتن»، پیشوند «-می» و فعل اصلی ساخت مستمر ماضی و مضارع ...  بیشتر

نحو
بررسی تطبیقی دیدگاه زبانشناختی دو تن از دستورنویسان معاصر عرب؛ نقد روششناختی

مائده بیگم شیرازی؛ سید حسین سیدی؛ احمدرضا حیدریان شهری

دوره 16، شماره 1 ، مرداد 1403، ، صفحه 129-150

https://doi.org/10.22067/jlkd.2024.87248.1239

چکیده
  قرن نوزدهم را می‌توان زمان شکل‌گیری تفکر نوین عرب به شمار آورد و پژوهش‌های زبان‌شناسی معاصر نیز در راستای سایر حوزه‌های اندیشگانی عرب در این زمان، پدید آمد. زبان‌شناسان نوگرا، دستاوردهای نوین خود را که برگرفته از رویکردهای زبان‌شناختی معاصر است، به خواننده عرب‌زبان ارائه کردند، و با وجود واکنش‌های متفاوتی که اغلب بر پایه تقدس ...  بیشتر

نحو
پدیدۀ حذف درون بند (رویکردی فازبنیاد)

شبنم مجیدی؛ فاطمه بهرامی؛ مزدک انوشه

دوره 16، شماره 1 ، مرداد 1403، ، صفحه 151-185

https://doi.org/10.22067/jlkd.2024.88620.1251

چکیده
  در سنت دستور زایشی، پدیدۀ حذف یا زدایش، ساخت‌های گوناگونی را دربرمی‌گیرد که در آن‌ها عناصر پیش‌بینی‌پذیر نحوی ذیل شرایط خاصی از اشتقاق زدوده می‌شوند. از سرآغاز نظریۀ اصول و پارامترها، یافت تعمیمی که بتواند همۀ گونه‌های حذف را تبیین کند، یکی از مسائل بنیادین زبان‌شناسان بوده است. مقالۀ حاضر می‌کوشد تا در چارچوب کمینه‌گرایی ...  بیشتر

نحو
متمم مفعول در زبان فارسی

مریم خمسه عشری؛ رضوان متولیان؛ والی رضایی

دوره 15، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 29-53

https://doi.org/10.22067/jlkd.2023.82778.1168

چکیده
  متمم مفعول به عنوان یکی از مقولات مهم و چالش‌برانگیز دستوری از گذشته تاکنون مورد توجه زبان‌شناسان و دستورنویسان واقع شده است. پژوهش حاضر ساخت دارای مقولۀ متمم مفعول را بر اساس سه فرضیۀ اساسی تحت عنوان نظریۀ خرده‌جمله، نظریۀ محمول‌سازی و نظریۀ محمول مرکب مورد بررسی قرار می‌دهد. اغلب زبان‌شناسان و دستور‌نویسانی که تاکنون ساخت ...  بیشتر

نحو
پیرامون «را» در مفعول صریح بر مبنای رویکرد دستور واژی‌-نقشی

سحر محمدیان؛ بهرام مدرسی؛ فروغ کاظمی؛ ستاره مجیدی

دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 39-77

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.77559.1112

چکیده
  ‌دبیرمقدم (۱۳۸۳،۱۳۶۹) بر این باور است که «را» علاوه بر آنکه می‌تواند از لحاظ نحوی نقش‌نمای مفعول صریح باشد، از لحاظ اطلاعی می‌تواند نشان مبتدای ثانویه آن باشد. در‌این‌بین، برخی از پژوهشگران رخداد «را» در مفعول صریح به‌عنوان نشان مبتدای ثانویه، هنگامی که نکره است و یا هنگامی که در پاسخی به پرسش گوینده به‌عنوان کانون ...  بیشتر

نحو
اشراف چندگانه در ساختار کافت در زبان‌های فارسی باستان و فارسی میانۀ زردشتی

سید مهدی ساداتی نوش آبادی؛ نرجس بانو صبوری

دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 229-254

https://doi.org/10.22067/jlkd.2023.79226.1131

چکیده
  در این پژوهش، ساختار کافت در دو زبان ایرانی پیش از اسلام؛ زبان فارسی باستان و فارسی میانۀ زردشتی با استفاده از رویکرد ادغام متقارن و اشراف چندگانه تحلیل و بررسی می‌شود. بدین منظور، نخست ساختار کافت و ویژگی‌های آن معرفی می‏شود و سپس به بررسی کافت در زبان فارسی باستان و فارسی میانۀ زردشتی بر اساس رویکرد چیتکو (ب 2011 و 2012) پرداخته می‏شود. ...  بیشتر

نحو
بررسی ساختار نحوی افعال مرکب دوجزئی بر پایۀ نظریۀ صرف توزیعی

آهو الوند؛ زینب محمدابراهیمی جهرمی

دوره 14، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 181-201

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.72364.1054

چکیده
  فعل مرکب یکی از پربسامدترین انواع فعل در زبان فارسی است و تاکنون موضوع پژوهش‌های متعددی بوده است. این فعل درواقع محمول مرکبی است متشکل از یک جزء فعلی (همکرد) و یک یا چند جزء غیرفعلی (فعلیار) که‌ با هم، معنایی را افاده می‌کنند. در این مقاله الگویی برای ساختار نحوی افعال مرکب دوجزئی در زبان فارسی بر پایۀ نظریۀ صرف توزیعی ارائه می‌دهیم. ...  بیشتر

نحو
نمود واژگانی در افعال مرکب مشتق از اسم در زبان فارسی

حسن برزگر؛ مهین ناز میردهقان فراشاه؛ غلامحسین کریمی دوستان

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 167-194

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.74192.1079

چکیده
  بررسی نمود واژگانی در افعال مرکب زبان فارسی یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در سال‌های اخیر بوده است. در مطالعات این حوزه دو دیدگاه عمده به چشم می‌خورد: در برخی از آثار، «عنصر پیش‌فعل»، اعم از اسم، صفت، و گروه حرف اضافه‌ای عامل تعیین‌کننده‌ی کرانمندی فعل مرکب قلمداد شده، و در برخی دیگر، از نقش «فعل سبک» سخن به میان آمده است. ...  بیشتر

نحو
ساده سازی و به کارگیری حکایتی منتخب از قابوس نامه در مهارت خواندن برای فارسی آموزان سطح فروپیشرفته و بازخورد انعکاسی مخاطب

عطیه کامیابی گل؛ ریحانه بارانی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 225-258

https://doi.org/10.22067/jlkd.2022.73946.1073

چکیده
  تهیه و تدوین مواد آموزشی برمبنای اصول علمی، یکی از اهداف کلان نظام در سند نقشه جامع علمی کشور محسوب می شود. با توجه به نیاز روزافزون به این منابع، متأسفانه امروزه با کمبود مطالب آموزشی سطح‌بندی شده و کارآمد، برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان مواجه هستیم. هدف پژوهش حاضر، ارائه متنی ساده شده از حکایات «قابوس نامه» برای ...  بیشتر