تحلیل گفتمان
ویدا سبزواری بیدختی؛ سعید روزبهانی؛ ابوالقاسم امیراحمدی؛ محمد داوودی
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 137-166
چکیده
نظریة استدلال یا استدلالورزی، مطالعهای بین رشتهای است که میتوان ازطریق آن و با استنتاج منطقی، به نتیجۀ خاصی رسید. استنتاج منطقی بدین معنا است که ادعاهایی، چه صحیح چه غلط، مبتنی بر مقدماتی مطرح میشود. این فرایند در علوم انسانی، مناظرههای مدنی، مباحثه و گفتگو کاربرد داشته و هدف از آن غالباً اقناع مخاطب و دفاع از اعتقادات ویا ...
بیشتر
نظریة استدلال یا استدلالورزی، مطالعهای بین رشتهای است که میتوان ازطریق آن و با استنتاج منطقی، به نتیجۀ خاصی رسید. استنتاج منطقی بدین معنا است که ادعاهایی، چه صحیح چه غلط، مبتنی بر مقدماتی مطرح میشود. این فرایند در علوم انسانی، مناظرههای مدنی، مباحثه و گفتگو کاربرد داشته و هدف از آن غالباً اقناع مخاطب و دفاع از اعتقادات ویا منافع طرفین است. یکی ازنظریههای معروف، نظریة استدلال ورزی تولمین است که دارای شش مؤلفة دعا، دادهها، برهان، پشتوانۀ برهان، ردیّه یا نقیض برهان و شاخصهای قطعیتِ کلام میباشد که سه مورد اول حضور قطعی و مابقی، اختیاریاند. این پژوهش تحلیلی ـ توصیفی که بر محور نظریة ادبی میباشد، با هدف تحلیل و واکاویِ چند قطعۀ برگزیده از اشعار (مجموعههای دعاوی و توصیههایِ) سیاسی، اخلاقی و اعتقادی فیلیس ویتلی؛ ویتلی، شاعر آفریقایی ـ آمریکایی(1773) از سه جنبۀ الف) شناسایی برهانها، ب) شناسایی دعاوی و زمینۀ آنها و ج) لحن و قطعیت کلام مورد توجه قرارگرفته-است. نتایج حاصل از این بحث، مشخص میسازد که دعاوی و توصیه های ویتلی با زبانی ساده و به دور از تصنع و تکلف ادبی بازنویسی شده و نسبت به تعداد قطعات، دارای تنوع بسیار زیادی هستند. دعاوی مذکور، نشان ازآن دارد که ویتلی در زمرۀ وظیفهگرایان قاعدهنگر که گرایشی از هنجارشناسان اخلاق هستند، میباشد. در نمونه اشعار بررسی شده، برهانهای متعددی شناسایی شده غالباً ازنوع عقلی بوده و بهصورت تلویحی و ضمنی مورد اشاره قرارگرفتهاند. هرچند ویتلی، در بیان توصیههای خود به افراد صاحبمسند و عالیرتبه، از ساختهای محافظه کارانۀ دعایی، تعجبی، مبالغه و سؤال خطابی بهره میبرده، ولی، غالباً ترجیح میداده از ساختار قاطع خبری استفاده کند که ذاتاً نیازی به تقویتکننده ندارد. در مجموع، ویتلی در اشعار منتخب، لحن قاطع، بااطمینان و باثباتی دارد.