تحلیل گفتمان
محمد باقر میرزایی حصاریان؛ شیوا احمدی
دوره 14، شماره 4 ، اسفند 1401
چکیده
گفتگوکاوی یکی از حوزه‌های مهم در زبانشناسی است که به بررسی گفتگوهای واقعی می‌پردازد و آن‌ها را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد؛ یکی از مباحث مهم در گفتگوکاوی نوبت‌گیری است که تعیین می‌کند، چه کسی چه وقت با چه نشانه-های زبانی و غیرزبانی برای واگذاری یا دریافت نوبت اقدام کند. هدف پژوهش حاضر واکاوی بازنمود نظام نوبت‌گیری ...
بیشتر
گفتگوکاوی یکی از حوزه‌های مهم در زبانشناسی است که به بررسی گفتگوهای واقعی می‌پردازد و آن‌ها را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد؛ یکی از مباحث مهم در گفتگوکاوی نوبت‌گیری است که تعیین می‌کند، چه کسی چه وقت با چه نشانه-های زبانی و غیرزبانی برای واگذاری یا دریافت نوبت اقدام کند. هدف پژوهش حاضر واکاوی بازنمود نظام نوبت‌گیری در گفتگوهای مجموعه درسنامه پرفا با روش توصیفی- تحلیلی است. از 11 تکنیک مطرح‌شده توسط سَکس و همکاران (Sacks et al. ، 1974) و جفرسون (Jefferson، 1973) برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. بررسی 98 گفتگو در مجموعه سه جلدی پرفا نشان داد در 75 درصد موارد نوبت‌گیری، گوینده خود تصمیم به واگذاری نوبت سخن نمود و در 25 درصد باقیمانده خودنوبت‌گیری رخ داد. در موضوع واگذاری نوبت سخن، تکنیک «سوال و جواب» سهم بسیار زیاد و دو تکنیک «سوالات تاکیدی و عذرخواهی» سهم بسیار اندک و تقریباً صفر درصدی را در واگذاری نوبت داشتند. در موضوع خودنوبت‌گیری نیز تکنیک «بیان عقیده در زمان مناسب» سهم بسیار زیاد و تکنیک «پیش‌بینی کردن پایان سخن گوینده» سهم صفر درصدی داشتند. در میزان به کارگیری نسبی تکنیک‌های واگذاری نوبت و خودنوبت‌گیری در کتاب‌های سطح مقدماتی، میانی و پیشرفته نظم خاصی مشاهده نشد. در مجموع به نظر می‌رسد نظام نوبت‌گیری سخن به طور کلی در درسنامه پرفا بازنمود داشته ولی به صورت جزئی در آن اختلافاتی با نظام‌نوبت‌گیری طبیعی فارسی‌زبانان وجود دارد.
