نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

چکیده

نشانه‌شناسی دانشی است که به مطالعۀ نظام‌های نشانه‌ای، فرایند تأویل و معنا و حقیقت پنهان در پس رمزها، نشانه‌ها، نمادها و علائم می‌پردازد. این دانش در حوزه‌های گوناگون روابط بشری کاربردها و کارکردهای قابل‌توجهی دارد. ادبیات و ازجمله ادبیات کودک از مهم‌ترین این حوزه‌هاست. پژوهش حاضر کوشیده است به روش تحلیلی-توصیفی، شعرهای کودک سلمان هراتی را با بهره‌گیری از دیدگاه‌های رولان بارت (1974) تحلیل رمزگانی نماید. نتایج حاصله نشان می‌دهد که شعر هراتی به دلیل اشتمال بر زمینه‌های گوناگون از عناصر طبیعی و ایدئولوژیک، سرشتی بکر، ساده و صمیمی، مختصات برجستۀ زمانی و مکانی، گسترۀ مضمون اجتماعی و گفتمان آرمانی، قادر است رمزگان‌ها و به‌تبع آن معنا و تأویل‌های گوناگون را تولید کند. این ویژگی‌ها اگرچه با توانش خواننده ارتباط مستقیم دارند، نشان می‌دهند که شعر هراتی در مواجهه با مکانیسم‌های تأویلی رمزگان‌ها و تحلیل سایر عناصر نشانه‌شناختی، ژرف‌ساخت‌ معنایی ساختار‌مند و اندیشیده شده دارد. بینامتنیت عامل دیگری است که در فرایند نشانه معناشناسی و تفسیر درون و برون‌متن، فضا و امکان بازتولید محتوا را برای خواننده فراهم می‌آورد. روایت در شعر سلمان به‌عنوان عامل یکپارچگی محور عمودی، رمزگان‌های متنوعی را تولید کرده است. نمود قابل‌توجه رمزگان‌های کنش روایی، نمادین و هرمنوتیک، نشانگر روایتمندی و ماهیت دلالتگر شعر او است. دلالت‌ها در شعر هراتی تداعی‌های عینی و شفافی را سبب می‌شود و فرامتن را به‌طور مؤثری در تأویل و تحلیل نشانه‌ها دخیل می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Code Analysis of Narrative Elements in Salman Harati’s Children’s Poem

نویسندگان [English]

  • Seyed Asghar Musavi 1
  • Akbar Shabani 2
  • batul fakhreslam 2
  • parvin dokht mashhoor 2

1 Ph.D. student of Persian language and literature, Islamic Azad University, Neyshabur branch

2 Assistant Professor, Persian Language and Literature, Neyshabur Unit, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran

چکیده [English]

Semiotics is studies the sign systems, the process of interpretation, the meaning and the truth hidden behind the codes, signs and symbols. This knowledge has considerable applications and functions in various areas of human relations. Literature, including children's literature is one of the most important of these areas. Using Roland Barrett's views, this study tried to analyze the children's poems of Salman Harati with an analytical-descriptive method. The results showed that Harati's poems, due to such issues as reference to various fields of natural and ideological elements, pristine, simple and intimate nature, outstanding temporal and spatial coordinates, and social themes and idealistic discourse, is able to produce various codes, and consequently various meanings and interpretations. Although these characteristics are directly related to the readers’ abilities, they show that when assessed by the interpretation mechanisms of codes and analysis of other semiotic elements, his poems have a structured and thoughtful semantic structure. The action and effect of the logic of conversationalism in his poetry is another factor that provides the reader with space and the possibility of reproducing content in the process of innertext and outertext interpretations. The narrative in Harati’s poetry, as an integration factor of vertical axis, has produced a variety of codes. This process, with regard to the remarkable manifestation of the codes of narrative, hermeneutic and symbolic action, demonstrates the narrative capacity and the signifier nature of his poetry. Meta-examplar implications in Harati’s poems cause objective and clear associations and effectively involve metatext in the interpretation and analysis of signs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics
  • Narrative
  • Codes
  • Children’s Poetry
  • Salman Harati
قرآن کریم. (۱۳۳۶). ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: جاویدان.
احمدی، بابک. (۱۳۸۸). ساختار و تأویل متن. چ 11، تهران: مرکز.
 اسکولز، رابرت. (1377). عناصر داستان. ترجمۀ فرزانه طاهری. چ 1. تهران: مرکز.
آسابرگر، آرتور. (1398). تحلیل گفتمان کاربردی فرهنگ عامیانه، رسانه و زندگی روزمره. ترجمۀ حسین پاینده. چ 1. تهران: مروارید.
آلگونه جونقانی، مسعود. (۱۳۹۵). اومبرتو اکو و بنیان نشانه‌شناختی تأویل. نقد و نظریه ادبی. سال اول دورۀ اول. شماره 1. صص 23-47
آلن، گراهام. (1385). رولان بارت. ترجمۀ پیام یزدانجو. تهران: نشر مرکز.
بارت، رولان. (1387). درآمدی بر تحلیل ساختاری روایتها. ترجمۀ محمد راغب. تهران: فرهنگ صبا.
تاجیک، محمدرضا. (۱۳۸۹). «نشانه‌شناسی نظریه و روش». پژوهشنامه علوم سیاسی. سال پنجم. شماره 4. صص 7-39
چندلر، دانیل. (1386). مبانی نشانه‌شناسی. ترجمۀ مهدی پارسا. چ 1. تهران: سوره مهر.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامۀ دهخدا. چ ۲. تهران: دانشگاه تهران.
سجودی، فرزان. (۱۳80). ساخت‌گرایی، پساساخت گرایی و مطالعاتِ ادبی. چ ۲. تهران: سوره مهر.
ــــــــــــ (۱۳77). درآمدی بر نشانه‌شناسی. فارابی. شماره 30. صص ۲۱۲-۲۳۱.
ــــــــــــ (1390). نشانه‌شناسی کاربردی. چ ۲. تهران: علم.
سوسور فردینان. ۱۳۹۲. دورۀزبان‌شناسیعمومی. ترجمۀ‌کورش‌صفوی.‌چ‌۴.‌تهران: هرمس.
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن. (۱۳۷۹). فرهنگ نمادها. ترجمۀ‌سودابه‌فضایلی. ج ۲. چ ۱. تهران: جیحون.
ـــــــــــــــــ. (1382). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایلی. ج ۳. چ ۱. تهران: جیحون.
ـــــــــــــــــ. (1385). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایلی. ج ۴. چ ۱. تهران: جیحون.
ـــــــــــــــــ. (1387). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایلی. ج ۵. چ ۱. تهران: جیحون.
صفوی، کورش. (1393). آشنایی با نشانه‌شناسیادبیات. چ ۱. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
 صفیئی، کامبیز؛ سلامی، مسعود. (۱۳۹۰). توضیح و معرفی متدولوژی رمزگان پنج‌گانۀ رولان بارت با نمونۀ عملی از نمایشنامۀ فیزیکدان‌ها اثر فریدریش دورنمات. مطالعات نقد ادبی. شماره 24. صص  134 تا 152.
ضیمران، محمد. (1383). امبرتو اکو و نشانه‌شناسی. کتاب ماه ادبیات و فلسفه شماره ۸۹ و ۹۰ صص 78-83
علی پور، منوچهر. (1388). سلمان هراتی(مشاهیر ایرانی 36). تهران: تیرگان.
کریمی، فرزاد. (1394). تحلیل نقش رمزگان در روایتمندی شعر نو ایران. مجموعه مقاله‌های دهمین همایش بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی. دانشگاه محقق اردبیلی. صص 391-404.
گودرزی لمراسکی، حسن. (1391). بینامتنیت در شعر صلاح عبد الصبور. زبان پژوهی دانشگاه الزهرا. (سلام الله علیها) سال سوم. شماره 6. صص 135-154.
محمدی فشارکی، محسن؛ خدادادی، فضل الله. (1397). فرهنگ توصیفی اصطلاحات روایت شناسی. چاپ اول. تهران: سوره مهر
مکوئیلان، مارتین. (1388). گزیدۀ مقالاتروایت.‌ترجمۀ فتاح محمدی. تهران: مینوی خرد.
موسوی، مصطفی؛ اسپرغم، ثمین. (1389). نقد اسطوره‌شناسی قصۀ دختر نارنج و ترنج. نقد ادبی. سال سوم. شماره 11 و 12. صص 233-255.
هراتی، سلمان. (۱۳۸۰). مجموعۀکاملشعرهایسلمان هراتی. چ ۱. تهران: دفتر شعر جوان.
 
CAPTCHA Image