تحلیل گفتمان
سجاد باقری؛ علی علیزاده
دوره 15، شماره 3 ، آذر 1402
چکیده
هویت زنان و مسائل پیرامون آنها از موضوعات مهم این روزهای جامعه جهانی است؛ اما این بخش از جامعه به علت برخی سنتها و عادات حاکم بر جوامع و نگاه خاص به آنها، همیشه جنس دوم تلقی شده-اند. این شیوۀ نگرش به هویت زن در ادبیات داستانی نیز نمود پیداکرده است. تحلیل گفتمان بر این اصل تأکید دارد که نحوه خلق هر گفتمان ریشه در دیدگاه خالق آن گفتمان ...
بیشتر
هویت زنان و مسائل پیرامون آنها از موضوعات مهم این روزهای جامعه جهانی است؛ اما این بخش از جامعه به علت برخی سنتها و عادات حاکم بر جوامع و نگاه خاص به آنها، همیشه جنس دوم تلقی شده-اند. این شیوۀ نگرش به هویت زن در ادبیات داستانی نیز نمود پیداکرده است. تحلیل گفتمان بر این اصل تأکید دارد که نحوه خلق هر گفتمان ریشه در دیدگاه خالق آن گفتمان و شرایط اجتماعی حاکم بر دوره خلق آن گفتمان دارد. در این تحقیق اصول مربع ایدئولوژیک وندایک، کارکرد سهگانه گفتمان و همچنین استراتژیهای گفتمانی بهکاررفته توسط نویسندگان بررسی شده و رمانها در سطوح معنا، توصیف، سبک و استدلال به تحلیل شدهاند. این تحقیق بر روی چهار رمان مشهور فارسی انجامشده است. رمانهای «سووشون» اثر سیمین دانشور، «چراغها را من خاموش میکنم» اثر زویا پیرزاد، «سال بلوا» اثر عباس معروفی، «شوهر آهو خانم» اثر علیمحمد افغان. این تحقیق از نوع کیفی است و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شدهاست. علاوه بر آشکار کردن تفاوت بازنمایی هویت زن در آثار نویسندگان زن با نویسندگان مرد، نشان میدهیم که چگونه شرایط حاکم بر جامعه، افکار عمومی، اخلاق اجتماعی و حتی اصول تربیتی در خانوادهها میتواند بر شکلگیری هویت مستقل زن و کمرنگ شدن روابط ناعادلانه میان زن و مرد و حتی تغییر آن کمک کند. طی این مقاله استراتژیها را در خدمت سه عامل اصلی، شامل رفتار اجتماعی، رفتار تربیتی و آگاه شدن و آگاهی بخشیدن میبینیم که هویت مستقل زن را آشکار، شکوفا و سپس به جامعه اثبات میکنند.
حامد مولایی کوهبنانی؛ علی علیزاده؛ شهلا شریفی
دوره 14، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 1-27
چکیده
در این پژوهش به دنبال معرفی روشی جدید برای توجیه ترتیب سازهای عناصر بند در زبان فارسی هستیم. به این منظور دستور نقشگراگفتمانی (2008) به عنوان جدیدترین دستور نقشگرا چارچوب اصلی این پژوهش را تشکیل میدهد. این دستور برخلاف اصول ردهشناختی گرینبرگ (1963) از روشی پویا برای تعیین ترتیب سازهای استفاده میکند. روش ترتیب قرارگیری ...
بیشتر
در این پژوهش به دنبال معرفی روشی جدید برای توجیه ترتیب سازهای عناصر بند در زبان فارسی هستیم. به این منظور دستور نقشگراگفتمانی (2008) به عنوان جدیدترین دستور نقشگرا چارچوب اصلی این پژوهش را تشکیل میدهد. این دستور برخلاف اصول ردهشناختی گرینبرگ (1963) از روشی پویا برای تعیین ترتیب سازهای استفاده میکند. روش ترتیب قرارگیری سازهها در این دستور به گونهایست که هیچ جایگاهی از قبل برای عنصر خاصی از زبان تعیینشده نیست بلکه جایگاه هر عنصر براساس لایهای که در آن تولید میشود، نقش کاربردی و معنایی آن (بافت زبانی) و با توجه به سایر عناصر بالادستی آن در سلسله مراتب لایههای دو سطح بینافردی و بازنمودی تعیین میگردد. علاوه بر این، در این دستور قواعدی برای تعیین ترتیب سازهها معرفی شده است که نه تنها به تعیین ترتیب عناصر بند کمک میکند بلکه برای تعیین عناصر تشکیل دهندۀ گروه و واژه نیز کاربرد دارد؛ با این وجود هدف پژوهش حاضر تنها تعیین ترتیب سازههای فارسی در سطح بند است. دستور نقشگرا گفتمانی چهار جایگاه مطلق آغازی، دومین، میانی و پایانی و تعدادی جایگاه نسبی را برای سازههای تشکیلدهندۀ بند در نظر میگیرد؛ طبق روش بالا به پایین این دستور، هر زمان یکی از این چهار جایگاه مطلق اشغال شود جایگاههای نسبی آن میتوانند پذیرای عنصر دیگری شوند. با درنظر گرفتن چهار جایگاه در این دستور شرایطی ایجاد میشود که در ازای هر روساخت دستوری طبق اصول ردهشناختی گرینبرگ، 14 ترتیب سازهای محتمل وجود خواهد داشت. به عبارتی، در مقابل 6 ترتیب سازهای گرینبرگ یعنی SOV,SVO,OVS,OSV,VOS,VSO، در این دستور 84 احتمال وجود دارد. نتایج این پژوهش حاکی از کارایی اصول این دستور برای تعیین ترتیب سازهای بند فارسی به عنوان زبانی با ترتیب سازهای آزاد است. از طرف دیگر، با توجه به آنکه در این دستور اعتقادی به وجود حرکت سازهای نیست میتوان -با استدلالهای نقشی- آزادی سازههای بند فارسی را (به عنوان نتیجۀ نیت کاربردی گوینده) به صورت پایهزایشی توجیه کرد. به همین منظور، در بخش آخر پژوهش یکی از انواع قلب نحوی نیز ( قلب تحوی کوتاهبرد چپگرای فارسی) به عنوان فرایندی پربسامد برمبنای ملاحظات کاربردی (نه نحوی) دستور نقشگراگفتمانی مورد بررسی قرار می گیرد.
محمد جواد هادی زاده؛ محمد جواد مهدوی؛ رضامراد صحرایی؛ علی علیزاده
دوره 11، شماره 2 ، دی 1398، ، صفحه 1-24
چکیده
یکی از روشهای موفق آموزش زبان ارتباطی، روش یادگیری تکلیفمحور است که مزایای کار گروهی و تعامل کلاسی را همزمان با مؤلفههای مثبت توجه به صورتهای دستوری در خود دارد. در زبان فارسی پژوهشهای مستقل اندکی دربارۀ روش تکلیفمحور انجام شده است؛ اما در زبان انگلیسی پژوهشهای پر شمار و گوناگونی دربارۀ میزان تأثیرگذاری روش تکلیفمحور ...
بیشتر
یکی از روشهای موفق آموزش زبان ارتباطی، روش یادگیری تکلیفمحور است که مزایای کار گروهی و تعامل کلاسی را همزمان با مؤلفههای مثبت توجه به صورتهای دستوری در خود دارد. در زبان فارسی پژوهشهای مستقل اندکی دربارۀ روش تکلیفمحور انجام شده است؛ اما در زبان انگلیسی پژوهشهای پر شمار و گوناگونی دربارۀ میزان تأثیرگذاری روش تکلیفمحور صورت گرفته است. این مقاله، پس از بیان اهمیت روش تکلیفمحور، با گزینش سه نوع تکلیف پر کاربرد در متون آزفا (انشای کوتاه، بازنویسی متن و بررسی اختلاف تصاویر) و ثبت تعاملهای 16 فارسیآموز بنیاد سعدی، از طریق مطالعهی بخشهای زبانمند و فراگفتار هر یک از آنان، هنگام اجرای گروهی این تکلیفها، میکوشد میزان تأثیر هر یک از این تکلیفها را در جلب توجه زبانآموزان به صورتهای دستوری بررسی کند و برایندی از کاربست عملی روش تکلیفمحور در کلاس درس و مزایای آن بهدست دهد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که انجام تکلیف به صورت گروهی در ارتقای توانش دستوری زبانآموزان آشکارا تأثیر مثبت دارد؛ بازخورد مثبت یا منفیای که زبانآموزان در تعامل با یکدیگر ارائه میکنند، در بیشتر موارد سازنده است؛ منجر به تصمیمگیری صحیح میشود و زبانآموزان بر مقولههای دستوریای که در قالب تکلیف فرا میگیرند، مسلطترند. از میان انواع گوناگون تکلیف، بازنویسی متن به دلیل قابلیت بازطراحی برای توجه به صورتهای دستوری مختلف و بازتاب مشخصتر مقولههای دستوری هدف در آن، برای آموزش دستور از مناسبترین گزینههاست.
طاهره وحیدی فردوسی؛ علی علیزاده؛ زهرا بادامدری
دوره 9، شماره 17 ، تیر 1397، ، صفحه 175-202
چکیده
در این پژوهش سعی شده تا با تکیه بر دستاوردهای رویکردمعنیشناسی شناختی که طرحوارههای تصویری از مهمترین آنها است،رهیافت جدیدی جهت یادگیری معنادار و ماندگارترحرفاضافه «از» در زبان فارسی ارائه شود.لذا ابتدا بر اساس معیارهای تایلر و ایوانز (۲۰۰۳) معانی مکانی و متفاوت این حرفاضافه بر مبنای فرهنگ سخن انوری (1381) انتخاب شد؛سپس ...
بیشتر
در این پژوهش سعی شده تا با تکیه بر دستاوردهای رویکردمعنیشناسی شناختی که طرحوارههای تصویری از مهمترین آنها است،رهیافت جدیدی جهت یادگیری معنادار و ماندگارترحرفاضافه «از» در زبان فارسی ارائه شود.لذا ابتدا بر اساس معیارهای تایلر و ایوانز (۲۰۰۳) معانی مکانی و متفاوت این حرفاضافه بر مبنای فرهنگ سخن انوری (1381) انتخاب شد؛سپس جملهها و عبارتهای حاوی این حرف اضافه در کتابهای درسی مرکز آموزشی جامعةالمصطفی مشهدمورد بررسی قرار گرفت.در نهایت، بر مبنای ملاکهای تعیین معنای پیشنمونهای تایلر و ایوانز (2003)، تئوری حوزههای لانگاکر(1987) و طرحوارههای تصویری لیکاف و جانسون (1987)،شیوهپیشنهادی جهت آموزش حرف اضافه «از» برای غیر فارسی زبانان طراحی شده است. روش مورد نظر،مدل ترکیبی متن و تصویر(با کمک پاور پوینت و پوستر) برای آموزش ساختار معنایی این حرفاضافه با توجه به معنای مرکزی ومعانی دیگر آن است.نتایج این تحقیق میتواند در امر آموزش و یادگیری ماندگار این حرفاضافه و توجه بیشتر به اهمیت طرحوارههای تصویری در مبحث تهیه و تدوین مواد آموزشی،راهکارهای مؤثری را پیشنهاد دهد.